Schorzenia pulmonologiczne dotyczą narządów dolnych dróg oddechowych. Do chorób tych zaliczamy m.in. rozedmę płuc, która związana jest z przewlekłym stanem zapalnym w obrębie oskrzeli. Na chwilę obecną nie istnieje sposób, który mógłby prowadzić do wyleczenia rozedmy płucnej. Na skutek choroby zniszczeniu ulegają oskrzeliki oddechowe i woreczki pęcherzykowe, dzięki którym możliwa jest efektywna wymiana gazowa.
Skutkiem patologicznych zmian w płucach, które powoduje rozedma płuc, jest powiększenie się przestrzeni powietrznych obwodowo od oskrzelików płucnych i uszkodzenie ścian pęcherzyków płucnych. Rozedma płuc może być powikłaniem m.in. nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej astmy oskrzelowej. Skutkiem postępu choroby jest niewydolność oddechowa.
Czytaj też:
Leczy się tylko połowa chorych na astmę. Konsekwencje mogą być poważne
Najczęstsze przyczyny rozedmy płuc
Rozedma płuc to choroba przewlekła, do której rozwoju przyczyniają się przede wszystkim palenie papierosów i czynniki środowiskowe m.in. zanieczyszczenia powietrza. Rozedma jest skutkiem toczącego się przez długi czas stanu zapalnego w obrębie oskrzeli. Choroba charakteryzuje się nieodwracalnym zwężeniem drobnych oskrzeli, czego skutkiem są nasilające się problemy z oddychaniem. W wyniku choroby zmniejsza się elastyczność pęcherzyków płucnych, co powoduje nadmierny wysiłek oddechowy.
Główną przyczyną rozedmy płuc jest czynne palenie tytoniu i palenie bierne. Inne, częste przyczyny rozwoju rozedmy to m.in. wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych np. w hucie szkła. Istotny wpływ na rozwój rozedmy płuc ma także zanieczyszczenie środowiska, w którym żyjemy – do rozwoju rozedmy może doprowadzić m.in. smog.
Rozedma, choć jest niezależnym schorzeniem, stanowi częste powikłanie różnych chorób pulmonologicznych oraz jest schorzeniem obserwowanym w przebiegu POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). W rzadkich przypadkach ma związek z wrodzonymi zaburzeniami w funkcjonowaniu organizmu – rozedmę może wywołać czynnik genetyczny – niedobór alfa-1-antytrypsyny.
Jakie są objawy rozedmy płuc?
Objawy rozedmy płuc nasilają się wraz z postępem choroby. Pierwsze objawy rozedmy płuc to m.in. świszczący oddech i zadyszka przy niewielkim wysiłku fizycznym np. wchodzeniu po schodach. Charakterystycznym objawem rozedmy płuc jest także nasilający się dyskomfort w klatce piersiowej, który początkowo ma związek jedynie z wysiłkiem fizycznym, a z czasem występuje również w spoczynku.
Z czasem objawy choroby nasilają się i pojawiają się coraz dłużej trwająca duszność, uporczywy suchy kaszel, osłabienie mięśni, utrata masy ciała, osłabienie zdolności wysiłkowych, przewlekłe zmęczenie. Objawy rozedmy płuc to także sinica związana z niedotlenieniem organizmu.
Zmiany w drogach oddechowych w znaczący sposób wpływają na ogólne samopoczucie chorych, utrudniając normalne funkcjonowanie. W zaawansowanej rozedmie płuc dochodzi do rozległych zniszczeń w obrębie płuc. Powodują one tworzenie się dużych pęcherzy rozedmowych.
Objawem postępującej rozedmy płuc są:
- odma opłucnowa,
- nadciśnienie płucne,
- zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego.
Na skutek postępujących zmian w obrębie pęcherzyków płucnych objawy niewydolności oddechowej stopniowo się nasilają. Brak odpowiedniego leczenia oraz eliminacji czynników zaostrzających objawy chorobowe i dodatkowo obciążających płuca prowadzi do wystąpienia zagrożenia życia.
Objawy rozedmy mogą nasilać się miesiącami, a nawet latami. Często są bagatelizowane, zwłaszcza przez nałogowych palaczy. Warto wiedzieć, że wczesne rzucenie nałogu pozwala nie tylko znacząco spowolnić przebieg choroby i zmniejszyć dolegliwości związane z rozedmą płuc, ale także obniża ryzyko związane z zachorowaniem na raka płuc.
Objawy rozedmy płuc są dobrze widoczne na zdjęciu rentgenowskim. Zaliczamy do nich spłaszczenie przepony, nadmierne przejaśnienie pól płucnych i poziome ustawienie żeber. Wraz z postępem choroby zmienia się wygląd klatki piersiowej pacjenta – klatka piersiowa ma beczkowaty kształt.
Diagnostyka i leczenie rozedmy płuc
Podstawą diagnostyki rozedmy płuc jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, na którym widoczne są zmiany w płucach. W celu ostatecznego potwierdzenia diagnozy wykonuje się tomografię komputerową klatki piersiowej w dużej rozdzielczości. Tomografię komputerową klatki piersiowej wykonuje się również w sytuacji, gdy niezbędne jest chirurgiczne leczenie rozedmy płuc. Inne badania wykonywane u pacjentów z rozedmą płuc to m.in. gazometria i spirometria.
Leczenie rozedmy płuc
Rozedma płuc leczona jest najczęściej w sposób objawowy. Aby spowolnić postęp choroby i złagodzić uciążliwe objawy, niezbędne jest zaprzestanie palenia. Istotnym elementem leczenia rozedmy płuc jest rehabilitacja oddechowa. Postępowanie terapeutyczne uwzględnia również leczenie farmakologiczne – leki rozszerzające oskrzela, antybiotyki, kortykosteroidy oraz tlenoterapię. W zaawansowanej rozedmie płuc stosowane jest leczenie chirurgiczne, które ma na celu usunięcie zniszczonej przez chorobę tkanki płuc. W przypadku poważnych uszkodzeń dolnych dróg oddechowych leczenie rozedmy płuc uwzględnia przeszczep płuc.
Czytaj też:
Męczy cię kaszel lub chrypka? To może być objaw raka płucaCzytaj też:
Rośnie liczba zachorowań na krztusiec. Dorośli też powinni się szczepić
Źródła:
- „Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc”. Pneumonologia i Alergologia Polska 2014, tom 82, nr 3, strony 227–263
- A. Romaszko-Wojtowicz, Przewlekła obturacyjna choroba płuc w świetle COVID-19