Choroba hemoroidalna może dotyczyć każdego z nas. Choć częściej cierpią na nią kobiety, to guzki krwawnicze powstają także u mężczyzn. Wystąpieniu choroby hemoroidalnej można skutecznie zapobiegać, gdyż ma ona związek m.in. ze stosowaną dietą oraz trybem życia. Niezwykle ważne jest, aby jak najwcześniej rozpocząć leczenie, które pozwoli zatrzymać postęp choroby. Pomocne w tym przypadku okazują się domowe sposoby na hemoroidy.
Co to są hemoroidy?
Hemoroidy, nazywane także żylakami odbytu, potrafią znacząco utrudnić normalne funkcjonowanie. Termin „hemoroidy” nie odnosi się jednak do choroby, ale struktur naczyniowych. Hemoroidy to fizjologiczna struktura odbytu, która może przestać funkcjonować we właściwy sposób. Wówczas mamy do czynienia z chorobą hemoroidalną.
Hemoroidy to struktury naczyniowe kanału odbytu, które pełnią ważną rolę – wraz ze zwieraczem dbają o szczelność odbytu oraz umożliwiają bezbolesną defekację. Ze względu na swoją budowę, są fachowo nazywane „guzkami krwawniczymi”. Guzki krwawnicze mają postać niewielkich poduszeczek, które napełniają się krwią po defekacji oraz opróżniają się, kiedy odczuwamy parcie na stolec. Dzięki temu wspierają zwieracz w odpowiednim zabezpieczeniu odbytu przed przenikaniem szkodliwych drobnoustrojów do wnętrza ciała oraz chronią przed niekontrolowanym popuszczaniem stolca np. na skutek wysiłku fizycznego.
Hemoroidy nie powodują żadnych problemów, jeżeli ich wielkość jest prawidłowa. Objawy choroby hemoroidalnej pojawiają się, gdy guzki krwawnicze ulegną powiększeniu na skutek zaburzeń krążenia w ich obrębie.
Hemoroidy – funkcja
Prawidłowo funkcjonujące guzki krwawnicze działają w następujący sposób: przed oddaniem stolca odpływa z nich krew, aby zwiększyło się światło kanału odbytu, a po defekacji napełniają się krwią, stanowiąc jego dodatkowe uszczelnienie. Na skutek zaburzeń krążenia w obrębie guzków krwawniczych, stąd wzięła się potoczna nazwa „żylaki odbytu”, pojawiają się problemy z odpływem krwi z hemoroidów i ulegają one powiększeniu.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby hemoroidalnej może dojść do wypadania hemoroidów poza odbyt oraz innych problemów, które wymagają interwencji lekarza. Wyróżniamy dwa rodzaje hemoroidów, czyli hemoroidy wewnętrzne, które znajdują się w kanale odbytu oraz hemoroidy zewnętrzne – w tym przypadku mamy do czynienia z okresowo lub stale widocznymi poza odbytem guzkami krwawniczymi. To, jaką postać przybierze choroba hemoroidalna, zależy od stopnia jej zaawansowania oraz tego, jakie struktury naczyniowe uległy powiększeniu.
Temat hemoroidów jest tematem wstydliwym, co związane jest nie tylko z ich lokalizacją, ale także koniecznością wizyty u proktologa. Nie należy się jej obawiać, bo odpowiednio dobrane leczenie hemoroidów pozwala cieszyć się komfortem życia oraz zapobiega postępowi choroby.
Choroba hemoroidalna – przyczyny
Do głównych przyczyn powstawania hemoroidów zaliczamy przede wszystkim stosowanie diety ubogiej w błonnik pokarmowy oraz siedzący tryb życia. Powiększenie guzków krwawniczych następuje na skutek m.in. związanych ze stosowaną dietą przewlekłych zaparć oraz zaburzeń krążenia, którym sprzyja długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej. Ryzyko rozwoju choroby zwiększa się na skutek działania innych czynników, do których zaliczamy m.in.:
- zmiany hormonalne w okresie ciąży i menopauzy,
- nadwagę,
- otyłość,
- niektóre choroby przewlekłe,
- unikanie aktywności fizycznej,
- palenie papierosów i częste spożywanie alkoholu,
- zaburzenia czynnościowe pracy jelit,
- przyjmowanie zbyt małej ilości płynów,
- wstrzymywanie wypróżnień.
Zaburzenia krążenia w obrębie hemoroidów skutkują pojawieniem się różnych dolegliwości. Choroba hemoroidalna rozwija się dość szybko; początkowo nie wywołuje uciążliwych objawów, jednak brak leczenia powoduje, że hemoroidy ulegają nadmiernemu rozciągnięciu, znacznie zwiększając swoją wielkość. Przy powiększonych hemoroidach utrudniony przepływ krwi może doprowadzić do tworzenia się zatorów oraz wywoływać stan zapalny.
Objawy hemoroidów
Pierwsze objawy hemoroidów zwykle nie skłaniają do wizyty u lekarza. Nie powodują znacznego dyskomfortu, dlatego je bagatelizujemy. To błąd, który może nas kosztować sporo cierpienia. Na rozwój choroby hemoroidalnej może wskazywać m.in.:
- świąd okolicy odbytu, który związany jest z zaburzeniami krążenia oraz rozwijającym się stanem zapalnym;
- podrażnienia śluzówki odbytu;
- okresowy ból okolicy odbytu np. podczas dłuższego siedzenia;
- krew na papierze toaletowym;
- śluz na powierzchni stolca.
Początkowej fazie rozwoju choroby może także towarzyszyć niewielki dyskomfort podczas oddawania stolca, co ma związek ze zmniejszeniem się światła kanału odbytu na skutek zalegania krwi w guzkach krwawniczych.
Wraz z postępem choroby dolegliwości zaczynają się nasilać, przyjmując postać przewlekłą. Szczególnie uciążliwy staje się ból podczas oddawania stolca, który może powodować powstrzymywanie się od defekacji, co dodatkowo nasila nieprzyjemne dolegliwości. Zaniechanie leczenia zachowawczego, do którego zaliczamy domowe sposoby na rozciągnięte hemoroidy, może doprowadzić do ich wypadania poza kanał odbytu.
Domowe sposoby na hemoroidy – kąpiele i nasiadówki
W celu zachowawczego leczenia hemoroidów można wykorzystać moc ziół. Sporządzone z nich napary służą do przygotowania leczniczych kąpieli i nasiadówek, które przynoszą ulgę w dolegliwościach towarzyszących żylakom odbytu.
Dolegliwości związane z hemoroidami łagodzi m.in. napar z kory dębu, który ma właściwości przeciwzapalne oraz ściągające. Znajduje on także zastosowanie w łagodzeniu objawów i leczeniu infekcji intymnych.
Ciepła kąpiel z dodatkiem odwaru z kory dębu (5 łyżek kory dębu na 0,5 litra wody) działa kojąco na okolice odbytu, redukując świąd, pieczenie i stan zapalny. Odwar z kory dębu możemy wykorzystać także w celu przygotowania roztworu do leczniczych nasiadówek oraz do przemywania odbytu i okolic intymnych. Do odwaru z kory dębu możemy dodać kwiat rumianku, który również wykazuje działanie przeciwzapalne oraz ściągające, co sprawia, że może być stosowany w leczeniu hemoroidów.
Domowe leczenie hemoroidów – zimne okłady
Ciepłe kąpiele oraz nasiadówki to jedna z chętniej stosowanych metod leczenia hemoroidów. Nieco mniej popularne są zimne okłady, które stosunkowo szybko i skutecznie redukują dolegliwości bólowe. Wystarczy zawinąć w ściereczkę kilka kostek lodu lub skorzystać ze specjalnego kompresu żelowego, aby odczuć wyraźną ulgę.
Zarówno ziołowe kąpiele i nasiadówki, jak i zimne okłady działają przeciwbólowo i przyśpieszają gojenie, a także łagodzą świąd.
Żylaki odbytu (hemoroidy) – higiena
Jak już zostało wspomniane, choroba hemoroidalna wymaga szczególnego przestrzegania zasad higieny intymnej, co ma związek ze zwiększonym ryzykiem występowania podrażnień oraz infekcji. W celu uniknięcia dodatkowych problemów należy podmywać się po każdej defekacji, stosując łagodne kosmetyki myjące do okolic intymnych. Po oczyszczeniu ciała można dodatkowo przemyć okolicę odbytu naparem z kory dębu lub naparem z rumianku.
Dieta przy hemoroidach
W chorobie hemoroidalnej powinniśmy stosować lekkostrawną dietę, która nie obciąża przewodu pokarmowego. Należy zrezygnować z pokarmów wzdymających oraz zawierających cukry proste, które sprzyjają powstawaniu zaparć. Bardzo ważne jest przyjmowanie dużej ilości płynów, przede wszystkim wody, a także spożywanie pokarmów bogatych w błonnik pokarmowy m.in. surowych i gotowanych warzyw, owoców, ciemnego pieczywa, razowych makaronów, gruboziarnistych kasz, a także nasion i pestek. Usprawniają one perystaltykę jelit, zapobiegając zastojowi mas kałowych oraz przyśpieszając metabolizm.
Leczenie hemoroidów – kiedy wizyta u lekarza?
Porady lekarskiej powinniśmy zasięgnąć jak najwcześniej. Z lekarzem proktologiem powinniśmy skonsultować każde krwawienie z odbytu, bo nie tylko żylaki odbytu powodują, że na papierze toaletowym pojawia się krew. Krwawienie z odbytu może również powodować np. choroba nowotworowa jelita grubego.
Wizyta u proktologa jest konieczna, gdy dochodzi do wypadania hemoroidów podczas defekacji lub są one cały czas widoczne poza odbytem. W takim przypadku niezbędne może okazać się leczenie chirurgiczne.
Decyzja dotycząca leczenia należy do specjalisty i zależy od stopnia zaawansowania choroby. Możliwe jest uniknięcie metod zabiegowych, gdy odpowiednio wcześnie zostanie rozpoczęte leczenie zachowawcze, które uwzględnia nie tylko domowe sposoby na hemoroidy, ale także preparaty do stosowania miejscowego. Maści, kremy i czopki redukują problemy z oddawaniem stolca oraz usprawniają przepływ krwi, a także redukują stan zapalny. W celu wsparcia leczenia specjalista może zalecić stosowanie leku doustnego, który uszczelnia naczynia krwionośne i powstrzymuje krwawienie.
Czytaj też:
Hemoroidy – co to jest? Występowanie, leczenie, przyczyny, objawy