„Macica jest pierwszym domem, równie ważnym jak ten, w którym później wychowuje się dziecko, jeśli nie bardziej” – powiedziała kierownik badania dr Catherine Monk, profesor psychologii medycznej na Columbia University Vagelos College of Physicians and Surgeons i dyrektor ds. zdrowia psychicznego kobiet na Wydziale Położnictwa i Ginekologii w New York-Presbyterian i Columbia University Irving Medical Center. Badanie zostało opublikowane online w czasopiśmie Proceedings of National Academy of Sciences.
Czytaj też:
Chcesz ćwiczyć w trakcie ciąży? Sprawdź, czy to bezpieczne
Stres w ciąży ma znaczenie
Ponieważ stres może objawiać się na różne sposoby, zarówno jako subiektywne doświadczenie, jak i w aspektach stylu życia oraz skutkach ubocznych dla zdrowia, Monk i jej koledzy zbadali 27 wskaźników stresu psychospołecznego, fizycznego i stylu życia zebranych z kwestionariuszy, dzienników i codziennych ocen fizycznych 187 zdrowych kobiet w ciąży, w wieku od 18 do 45 lat.
Około 17 procent kobiet (32) było zestresowanych psychicznie, ze znaczącym klinicznie poziomem depresji, lęku i odczuwanego stresu. Kolejne 16 procent (30) było zestresowanych fizycznie, przy względnie wyższym dziennym ciśnieniu krwi i większym spożyciu kalorii w porównaniu z innymi zdrowymi kobietami w ciąży. Większość, prawie 67 procent (125) była zdrowa.
Kobiety ze stresem psychicznym rodzą mniej chłopców?
Badanie sugeruje, że kobiety w ciąży doświadczające stresu psychicznego i fizycznego rzadziej rodzą chłopców. Średnio na każde 100 urodzeń dziewcząt rodzi się około 105 chłopców. Ale w tym badaniu stosunek płci w grupach ze stresem fizycznym i psychicznym wypadał z korzyścią dla dziewcząt, przy stosunku chłopców do dziewcząt wynoszącym odpowiednio 4:9 i 2:3.
„Inni badacze dostrzegli ten wzorzec po wydarzeniach, które wstrząsają całymi społeczeństwami, takich jak zamachy terrorystyczne z 11 września w Nowym Jorku, po których zmniejszyła się względna liczba urodzeń mężczyzn” – mówi Monk. – „Stres u kobiet najprawdopodobniej ma charakter długotrwały. Badania wykazały, że chłopcy są bardziej podatni na niekorzystne warunki ciąży, co sugeruje, że kobiety zestresowane mogą rzadziej rodzić chłopców z powodu poronień wcześniejszych ciąż, z których urodziłby się chłopiec, kiedy często nawet nie wiedziały, że są w ciąży”.
Inne skutki stresu
Matki zestresowane fizycznie, z wyższym ciśnieniem krwi i spożyciem kalorii, częściej rodziły przedwcześnie niż matki, które nie przejawiały tego rodzaju stresu. Dzieci matek zestresowanych fizycznie miały zmniejszone sprzężenie rytmu serca – wskaźnik wolniejszego rozwoju ośrodkowego układu nerwowego – w porównaniu z matkami pozbawionymi stresu.
Matki zestresowane psychicznie miały więcej powikłań porodowych niż matki zestresowane fizycznie.
Czytaj też:
Niepowściągliwe wymioty w ciąży a zaburzenia autystyczne u dziecka
Wsparcie społeczeństwa
Naukowcy odkryli również, że tym, co najbardziej odróżniało te trzy grupy była ilość wsparcia społecznego, które matka otrzymała od przyjaciół i rodziny. Na przykład, im więcej wsparcia społecznego otrzymała matka, tym występowało większe prawdopodobieństwo, że urodzi chłopca.
Kiedy wsparcie społeczne zostało statystycznie wyrównane we wszystkich grupach, wpływ stresu na porody przedwczesne zniknął. – „Badania przesiewowe w kierunku depresji i lęku stają się rutynową częścią praktyki prenatalnej” – powiedziała Monk – „Ale chociaż nasze badanie było niewielkie, wyniki sugerują, że zwiększenie wsparcia społecznego może być skuteczne”.
Według naukowców szacunkowo 30 procent kobiet w ciąży zgłasza stres psychospołeczny związany ze zmęczeniem zawodowym lub z depresją i lękiem. Taki stres wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu, co z kolei jest związane z wyższym wskaźnikiem umieralności niemowląt oraz zaburzeń fizycznych i psychicznych, takich jak nadpobudliwość psychoruchowa i lęk.
W badaniu nie sprawdzono, w jaki sposób stan psychiczny matki może wpływać na płód. – „Wiemy z badań na zwierzętach, że narażenie na wysoki poziom stresu może podnieść poziom hormonów stresu w macicy takich jak kortyzol, co z kolei może wpłynąć na płód” – powiedziała Monk. – „Stres może również wpływać na układ odpornościowy matki, prowadząc do zmian, które wpływają na rozwój neurologiczny i behawioralny dziecka. Z naszych badań wynika, że zdrowie psychiczne matki ma znaczenie nie tylko dla matki, ale także dla dziecka”.
Czytaj też:
Dlaczego rośnie zachorowalność na raka piersi u kobiet w ciąży?