Suchość w jamie ustnej, inaczej nazywana kserostomią, to objaw związany z niewystarczającą produkcją śliny przez ślinianki. Jeżeli pojawia się okazjonalnie, jako wynik reakcji na stres lub zjedzenia ostrej potrawy, nie stanowi powodu do niepokoju. Jeżeli jednak nabiera ona charakteru chronicznego, może skutkować poważnymi komplikacjami stomatologicznymi.
Skąd się bierze suchość w ustach?
Do czynników sprzyjających powstawaniu suchości w ustach należą:
- choroby – zaburzona praca gruczołów ślinowych jest objawem towarzyszącym takim chorobom jak zespół Sjögrena, cukrzyca, niewydolność nerek, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera czy AIDS;
- zaburzenia hormonalne – suchość w jamie ustnej często stanowi skutek uboczny gwałtownych zmian hormonalnych, zachodzących między innymi u kobiet w okresie menopauzy czy u osób narażonych na długotrwały, silny stres;
- przyjmowanie leków – kserostomia to skutek uboczny przyjmowania takich leków jak preparaty na nadciśnienie, antydepresanty, środki przeciwbólowe, moczopędne czy przeciwhistaminowe;
- terapie przeciwnowotworowe – zarówno chemioterapia jak i radioterapia mogą prowadzić do pojawienia się przewlekłej suchości w ustach. Przy chemioterapii dochodzi zwykle do zagęszczenia śliny, natomiast radioterapia w obrębie głowy niesie ze sobą ryzyko częściowego lub całkowitego uszkodzenia ślinianek;
- palenie tytoniu – zarówno w postaci papierosów, jak i cygara lub fajki.
Suchość w ustach – objawy
Każdy z nas od czasu do czasu obserwuje u siebie suchość w ustach. Jakie objawy więc powinny nas zaniepokoić i skłonić do konsultacji ze stomatologiem? Są to przede wszystkim:
- uczucie lepkości w ustach, spowodowane zagęszczeniem śliny,
- wrażenie ust wypchanych watą, zwłaszcza po przebudzeniu,
- trudności w przeżuwaniu i przełykaniu pokarmów,
- niewyraźna mowa,
- pieczenie lub swędzenie jamy ustnej i sztywność języka,
- przesuszone, popękane usta,
- uczucie suchości w gardle,
- metaliczny smak w ustach, zaburzenia smaku
- nieprzyjemny zapach z ust.
Suchość w ustach – diagnostyka
Wszystkie osoby, które nie są pewne, czy dotyczy ich problem kserostomii czyli suchości w jamie ustnej, powinny odpowiedzieć sobie na następujące pytania:
- Czy zaraz po przebudzeniu odczuwasz lepkość w jamie ustnej?
- Czy często w ciągu dnia masz trudności z przełykaniem lub mówieniem?
- Czy zauważyłeś zmianę w percepcji smaku?
- Czy odczuwasz pieczenie w jamie ustnej lub Twój język ma ciemniejszy kolor?
- Czy odczuwasz suchość w gardle?
- Czy Twój język sprawia wrażenie suchego i twardego?
- Czy musisz pić duże ilości wody z powodu uczucia suchości w jamie ustnej?
- Czy borykasz się z problemem nawracających aft w obrębie jamy ustnej?
- Czy przyjmujesz na stałe jakieś leki?
- Czy palisz tytoń?
- Czy cierpisz na jakąś chorobę przewlekłą?
W sytuacji, gdy na większość pytań odpowiedź była „tak”, konieczna jest konsultacja ze stomatologiem, który pomoże wdrożyć niezbędne działania profilaktyczne, aby zapobiec próchnicy i innym powikłaniom suchości w jamie ustnej. Jeżeli jest ona spowodowana lekami, warto porozmawiać również z lekarzem prowadzącym, być może istnieje możliwość zmiany leku na inny, który nie będzie miał tego typu skutków ubocznych.
Domowe sposoby łagodzenia suchości w ustach
Sposoby leczenia suchości w ustach w dużym stopniu zależne są od jej przyczyny. Jedynie jej usunięcie pozwala na trwałe wyeliminowanie problemu, jednak nie zawsze jest to możliwe, zwłaszcza jeżeli wiąże się z przyjmowaniem określonych leków. Może dotyczyć to nawet do 90% przypadków wystąpienia suchości w jamie ustnej, jak czytamy na stronie Suche usta: Przyczyny, zapobieganie i leczenie.
W takiej sytuacji warto zastosować sprawdzone, domowe sposoby zmniejszające suchość w ustach i ułatwiające codzienne funkcjonowanie:
- używać specjalne, bezalkoholowe płyny do płukania jamy ustnej,
- przyjmować apteczne substytuty śliny,
- stosować specjalne preparaty na suchość w jamie ustnej,
- często pić małe ilości wody, co ważne, w temperaturze pokojowej,
- zrezygnować z napojów słodzonych lub zawierających kofeinę,
- unikać słonych i ostrych potraw,
- przed, w trakcie jak i po posiłku pić wodę,
- zrezygnować z używek takich jak alkohol i tytoń, które dodatkowo nasilają suchość w ustach,
- stosować w nocy nawilżacze powietrza lub również w nocy pić niewielkie ilości wody,
- rzuć bezcukrową gumę do żucia – pobudza to naturalną produkcję śliny.
Suchość w ustach – jak zapobiegać powikłaniom?
Osoby cierpiące na suchość w ustach powinny szczególną uwagę przykładać do odpowiedniej higieny jamy ustnej. Jest ona kluczowa w zapobieganiu takim powikłaniom kserostomii jak próchnica, zapalenie dziąseł czy nieświeży oddech. Związane jest to z faktem, iż suchość w ustach powoduje bardziej nasilone gromadzenie się płytki nazębnej. Stanowi ona nie tylko siedlisko rozwoju bakterii, ale również zawiera liczne toksyny i kwasy, które to właśnie przyspieszają proces powstawania próchnicy i mogą wywoływać stany zapalne dziąseł.
Warto stosować nowoczesne szczoteczki soniczno-rotacyjne Oral-B, które efektywnie i jednocześnie wyjątkowo delikatnie rozbijają i usuwają płytkę nazębną oraz inne zanieczyszczenia gromadzące się na powierzchni zębów, przy tym nie podrażniając dziąseł. Jest to możliwe dzięki unikalnej technologii 3D i okrągłej główce, dzięki której cała powierzchnia zębów jest dokładnie wyczyszczona. Dodatkową zaletą jest czujnik ruchu, który można połączyć z aplikacją w smartfonie oraz czujnik siły nacisku, który minimalizuje ryzyko nieumyślnego uszkodzenia szkliwa lub dziąsła. Posiadają one ponadto możliwość wymiany zamiennych końcówek, dzięki czemu ich wielkość i włókna można dopasować do indywidualnych potrzeb. W celu zachowania odpowiedniej higieny, końcówki należy wymieniać, podobnie jak manualne szczoteczki do zębów, maksymalnie co 3 miesiące.
Oprócz szczoteczki kluczowe znaczenie ma również odpowiednio dobrana pasta do zębów, która powinna zawierać optymalną dawkę fluoru. Jednocześnie istotną rolę odgrywają tu dodatkowe składniki aktywne, których celem jest ochrona szkliwa i dziąseł.
U osób cierpiących na suchość w ustach wskazane jest podjęcie dodatkowych działań profilaktycznych, takich jak regularne stosowanie nici dentystycznych oraz korzystanie z irygatora. Irygatory Oral-B wykorzystują mikropęcherzyki powietrza, które mieszając się z wodą, skutecznie usuwają zanieczyszczenia z okolic dziąseł i przestrzeni międzyzębowych, jednocześnie zmniejszając ryzyko krwawienia i stanów zapalnych dziąseł.
Uzupełnienie codziennej higieny powinny stanowić regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym i przeglądy stanu uzębienia, które pozwolą wykryć wszelkie nieprawidłowości na odpowiednio wczesnym etapie. U pacjentów z suchością w wielu przypadkach zaleca się również częstsze wykonywanie zdjęć RTG uzębienia, dzięki którym możliwe jest wykrycie utajonych ognisk próchnicy wewnątrz zębów i szybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Czytaj też:
Choroby jamy ustnej – przyczyny, objawy i leczenie. Budowa i funkcje jamy ustnejCzytaj też:
Słaba higiena jamy ustnej może zmniejszyć szanse na przeżycie przy raku głowy i szyi. Badania
