Rzeżączka to jedna z chorób wenerycznych, czyli chorób przenoszonych drogą płciową. Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas ryzykownych kontaktów seksualnych. Często nosiciel choroby nie wie o tym, że jest chory, bo schorzenie to w około 50% może przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo, co opóźnia postawienie diagnozy. Do zakażenia rzeżączką dochodzi podczas różnego rodzaju kontaktów seksualnych, a także podczas porodu – w tym przypadku mamy do czynienia z zakażeniem się nowo narodzonego dziecka od chorej matki.
Rzeżączka to choroba bakteryjna. Za jej rozwój odpowiedzialna jest dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Bakterie dwoinki rzeżączki stają się coraz bardziej oporne na stosowane leczenie, co stanowi poważny problem. Zakażenia rzeżączką można uniknąć, przestrzegając kilku zasad bezpiecznego współżycia. Jedną z nich jest unikanie przygodnych stosunków seksualnych bez zabezpieczenia.
Zakażenie rzeżączką – kto jest na nie najbardziej narażony?
Rzeżączka jest chorobą, która występuje na całym świecie. Rocznie diagnozowanych jest ponad 100 milionów nowych przypadków tej choroby. Jak każda inna choroba przenoszona drogą płciową, rzeżączka dotyczy przede wszystkim osób, które decydują się na przygodny seks bez prezerwatywy i często zmieniają partnerów seksualnych. Zakażeniom wszystkimi chorobami wenerycznymi sprzyja rozrywkowy tryb życia. Często do ryzykownych zbliżeń dochodzi pod wpływem alkoholu lub narkotyków, jednak nie jest to regułą. Rzeżączka jest chorobą weneryczną, która nie zawsze powoduje uciążliwe objawy. Na początkowym etapie zakażenia może przebiegać bezobjawowo, więc osoba chora nie ma pojęcia o tym, że w jej organizmie obecna jest niebezpieczna bakteria.
Choroby przenoszone drogą płciową stanowią globalny problem. Choć żyjemy w XXI wieku, to nadal niewiele wiemy na ich temat i zapominamy o ryzyku, z jakim wiąże się przygodny seks, bo chwila zapomnienia może skutkować zagrożeniem dla zdrowia i życia, a także wiązać się z koniecznością długotrwałego leczenia.
W przypadku rzeżączki nie można wyróżnić stosunkowo bezpiecznego rodzaju stosunku, który zmniejszałby ryzyko zakażenia tą chorobą weneryczną, bo do zakażenia może dojść zarówno podczas kontaktów waginalnych, jak i analnych oraz oralnych. Jak już zostało wspomniane, objawy rzeżączki mogą być przez długi czas bagatelizowane, bo choroba może mieć bezobjawowy przebieg. Brak specyficznych objawów rzeżączki dotyczy nawet 50% chorych. Z tego względu po ryzykownym stosunku seksualnym warto wykonać badania na obecność bakterii Neisseria gonorrhoeae w organizmie oraz w kierunku innych chorób wenerycznych.
Jak dochodzi do zakażenia rzeżączką?
Zakażenie rzeżączką następuje podczas bezpośredniego kontaktu wydzieliny zakaźnej z błonami śluzowymi. Pierwotnym miejscem zakażenia jest nabłonek walcowaty – bakterie Neisseria gonorrhoeae kolonizują przede wszystkim nabłonek cewki moczowej, odbytnicy, kanału szyjki macicy, a także gardła i spojówek. Powoduje to, że objawy rzeżączki koncentrują się w okolicy intymnej, jamie ustnej i w okolicy oczu, jednak zakażenie może także rozprzestrzeniać się po organizmie, wywołując m.in. zapalenie narządów miednicy mniejszej (zapalenie przydatków), a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Bakterie Neisseria gonorrhoeae szybko się namnażają oraz stają się coraz bardziej oporne na leczenie antybiotykami, dlatego powinniśmy zapobiegać rozwojowi choroby, chroniąc błony śluzowe narządów rozrodczych oraz odbytu i gardła przed zakażeniem na skutek kontaktu z chorobotwórczymi bakteriami.
Nieleczona rzeżączka stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, dlatego każdy podejrzany objaw przypominający rzeżączkę, powinien być konsultowany z lekarzem.
Jakie są najczęstsze objawy rzeżączki?
Rzeżączka w początkowej fazie choroby daje zmiany skórne, które mają dość charakterystyczny wygląd. Jednym z objawów zakażenia jest guzek rzeżączki. Guzek rzeżączki pojawia się u niewielkiego odsetka chorych i jest objawem rozsianego zakażenia bakterią Neisseria gonorrhoeae. Najczęściej pojawia się na dłoni lub stopie; może przypominać wyglądem kurzajkę. Dość charakterystycznym objawem jest otoczenie zmiany obwódką zapalną. Guzkowate zmiany w przebiegu rzeżączki mogą pojawić się także na błonie śluzowej sromu oraz w pochwie.
Bakterie dwoinki rozprzestrzeniają się w organizmie, wywołując także inne objawy. Są one różne w zależności od płci. U mężczyzn na zakażenie rzeżączką może wskazywać:
- ropna wydzielina z cewki moczowej,
- zapalenie żołędzi,
- świąd lub pieczenie odbytu,
- dyskomfort podczas oddawania moczu,
- ból w obrębie najądrzy.
U kobiet rzeżączka powoduje m.in.:
- krwawienia i plamienia między miesiączkami,
- ból podczas stosunku,
- ropny wyciek z pochwy,
- świąd i pieczenie pochwy,
- stany zapalne w okolicy odbytu.
Bakterie dwoinki mogą wywoływać również objawy ogólnoustrojowe, m.in. są przyczyną przewlekle utrzymującego się stanu podgorączkowego lub gorączki.
W zależności od miejsca infekcji oraz stopnia zaawansowania choroby może dojść do rozwoju związanych z infekcją bakteryjną powikłań. Zaliczamy do nich m.in.:
- rzeżączkowe zapalenie spojówek,
- rzeżączkowe zapalenie gardła,
- rzeżączkowe zapalenie odbytu,
- rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy.
Ważne! Wysięk śluzowej wydzieliny lub ropnej wydzieliny z penisa, pochwy lub odbytu, jest wskazaniem do wykonania badań. Warto pamiętać, że rzeżączka oraz inne choroby bakteryjne mogą doprowadzić do poważnych powikłań. W przypadku przewlekłego zakażenia możemy odczuwać różnego rodzaju dolegliwości, które nie wskazują jednoznacznie na przyczynę choroby. Zaliczamy do nich m.in. bóle stawów, ból gardła, swędzenie i pieczenie spojówek oczu, nawracające dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego, ogólne osłabienie.
Zagrożeniem, jakie powoduje stan przewlekły rzeżączki, jest także posocznica, czyli ogólnoustrojowe zakażenie bakteryjne, które w wielu przypadkach prowadzi do śmierci. Na ciężki przebieg choroby narażone są przede wszystkim osoby o osłabionej odporności organizmu. Ze względu na ryzyko związane z zachorowaniem na rzeżączkę, konieczne jest natychmiastowe konsultowanie niepokojących objawów z lekarzem. Udać powinniśmy się do lekarza pierwszego kontaktu, który wystawi skierowanie do poradni wenerologicznej.
Typowe objawy pojawiają się już na kilka dni po kontakcie seksualnym z chorą osobą, co pozwala na szybkie wdrożenie leczenia. Trzeba mieć jednak na uwadze fakt, że nie występują one u wszystkich chorych, dlatego wskazane jest stosowanie prezerwatyw, które zmniejszają ryzyko zakażenia.
Jak leczyć rzeżączkę? Leczenie chorób przenoszonych drogą płciową
Leczenie rzeżączki wymaga zastosowania leków, które redukują namnażające się bakterie Neisseria gonorrhoeae. W celu powstrzymania rozwoju choroby stosowane są antybiotyki, jednak obserwowany jest wzrost odporności drobnoustrojów na dotychczas stosowane leki. W leczeniu rzeżączki zawodne okazują się różne rodzaje antybiotyków, dlatego staje się ono niezwykle trudne, a samo zakażenie może wiązać się z licznymi powikłaniami. Domowe leczenie rzeżączki jest nieskuteczne, co ma związek z podłożem zakażenia oraz szybkim postępem choroby.
Rzeżączka należy obecnie do grupy trudnych w leczeniu chorób przenoszonych drogą płciową, co sprawia, że może stać się chorobą nieuleczalną. WHO opublikowało zalecenia dla lekarzy, które uwzględniają ograniczenie stosowania antybiotyków o szerokim spektrum działania na rzecz terapii uwzględniającej podawanie kilku antybiotyków jednocześnie. Powodzenie leczenia rzeżączki zależne jest m.in. od tego, w jakim stadium jest choroba. Szybciej zwalczane są wczesne zakażenia rzeżączką, które także wiążą się z mniejszym ryzykiem powikłań.
Do czasu zakończenia leczenia niezbędne jest powstrzymanie się od kontaktów seksualnych! Rezygnacja ze współżycia wskazana jest także w sytuacji, gdy zaobserwujemy podejrzany objaw lub objawy, które mogą wskazywać na zakażenie rzeżączką. Zaleca się, aby po potwierdzeniu zakażenia rzeżączką wykonane zostały badania w kierunku innych chorób przenoszonych drogą płciową m.in. kiły i zakażenia wirusem HIV.
Zakończenie leczenia uwzględnia kontrolne badania bakterioskopowe, dzięki którym można ocenić efekty terapii. Każdy chory powinien sprawdzić swój stan zdrowia po zakończeniu leczenia, bo nawet niewielka liczba przetrwałych w organizmie bakterii powoduje nawrót choroby.
Podsumowanie
Rzeżączka jest niebezpieczną chorobą weneryczną, którą można zarazić się podczas stosunku waginalnego, analnego i oralnego. Pierwsze objawy rzeżączki mogą pojawić się już w kilka dni po zakażeniu, jednak choroba może mieć także bezobjawowy przebieg. Guzek rzeżączki pojawia się przy rozsianym zakażeniu rzeżączkowym na skórze dłoni lub stóp. W przebiegu rzeżączki dominują objawy związane z infekcją cewki moczowej, pochwy, odbytu i odbytnicy, a także błony śluzowej gardła i spojówek oczu.
W przypadku zakażenia narządów układu płciowego pojawia się ból, pieczenie, świąd, a także wyciek ropnej wydzieliny z pochwy oraz cewki moczowej u mężczyzn. Dwoinka rzeżączki może rozprzestrzeniać się po organizmie, wywołując dość niespecyficzne objawy np. ból stawów. Nieleczona rzeżączka prowadzi do poważnych powikłań. Rzeżączkowe zapalenie spojówek może doprowadzić np. do uszkodzenia rogówki oraz upośledzenia wzroku lub utraty wzroku.
Czytaj też:
Dziecko może urodzić się zakażone kiłą. Na czym polega kiła wrodzona?Czytaj też:
„Mięsożerna” choroba weneryczna atakuje. Lekarze biją na alarm