Trzustka to mający około 15 centymetrów gruczoł zlokalizowany w górnej części układu pokarmowego. Pełni on ważną rolę w organizmie, wytwarzając insulinę, glukagon, a także enzymy trawienne. Co trzeba o niej wiedzieć i jakie są najczęstsze schorzenia tego narządu?
Czym jest trzustka?
Trzustka to narząd, który wchodzi w skład układu pokarmowego. Znajduje się w części zaotrzewnowej. Składa się z trzech części i jest uważany za jeden z najważniejszych narządów w układzie trawiennym. Jego rola w procesach trawiennych, a także w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi jest ogromna.
Budowa narządu
Trzustka ma około 15 centymetrów. To miękki gruczoł, który składa się z głowy, trzonu i ogona oraz trzech powierzchni: przednio-górnej, przednio-dolnej i tylnej. Jest położona poza otrzewną i zbudowana w 85 procentach z pęcherzyków, które mają charakter zrazikowy.
Funkcje
Podstawową funkcją trzustki jest wytwarzanie enzymów, które umożliwiają trawienie węglowodanów, białek i tłuszczy. Są one dostarczane do jelita, dzięki czemu pożywienie zostaje rozłożone przez układ pokarmowy. Enzymy, które wytwarza gruczoł, to m.in.:
- amylaza
- trypsynogen
- elastaza
- lipaza
Oprócz tego trzustka produkuje dwa ważne hormony, które pozwalają kontrolować poziom glukozy w organizmie. Są to insulina i glukagon.
Choroby
Trzustka to gruczoł, który tak jak inne części układu pokarmowego, na skutek stosowania nieodpowiedniej diety, używek, a także czynników zewnętrznych, może ulec chorobom. Do najczęstszych z nich należą:
- cukrzyca
- zapalenie trzustki
- torbiele trzustkowe
- nowotwory trzustki (m.in. gruczolak)
Cukrzyca
Cukrzyca to poważna choroba, która powstaje na skutek zaburzenia wydzielania insuliny w organizmie. Dzieli się ją m.in. na cukrzycę typu 1 i 2.
Cukrzyca typu 1 jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, w której organizm niszczy komórki wytwarzające insulinę. Na skutek tego nie może jej wyprodukować, przez co dochodzi do hiperglikemii, czyli zbyt dużego poziomu glukozy we krwi. Cukrzycę typu 1 leczy się za pomocą regularnego podawania insuliny.
Cukrzyca typu 2 to choroba, która zalicza się do chorób metabolicznych i cywilizacyjnych. Rozwija się, gdy trzustka nie wydziela insuliny w prawidłowy sposób, przez co zaburzeniu ulega poziom glukozy w organizmie. Cukrzycę tę leczy się na różne sposoby, m.in. za pomocą zmiany stylu życia, wprowadzenia odpowiedniej diety i regularnej aktywności fizycznej.
Zapalenie trzustki
Stan zapalny trzustki najczęściej pojawia się nagle i objawia się bardzo silnym bólem brzucha, wymiotami, problemami trawiennymi, gorączką, w niektórych przypadkach nawet żółtaczką. Jest to znak, że trzustka zaczyna uszkadzać samą siebie. Zapalenie powstaje na skutek stosowania niektórych leków, hiperkalcemii, mutacji genetycznych, a także nadużywania alkoholu. Może ono doprowadzić do niewydolności wielonarządowej.
Torbiele trzustkowe
Torbiele mogą pojawić się w obrębie różnych części trzustki. Są one wypełnione płynem, stanowiącym najczęściej wydzielinę trzustkową. Nie są to zmiany złośliwe, jednak po ich zdiagnozowaniu warto j obserwować. Nie stanowią zagrożenia dla życia, wiele pacjentów nawet o nich nie wie, dopóki nie wykona dokładnych badań usg.
Nowotwory
Nowotwór trzustki daje różne objawy, które występują też przy innych schorzeniach, dlatego często zostaje zbyt późno wykryty. Do najczęstszych z nich należą: brak apetytu, utrata masy ciała, bóle brzucha, problemy trawienne, żółtaczka. Choroba ma wysoką umieralność, a szanse mają jedynie ci pacjenci, którzy wykryli raka w bardzo wczesnym stadium.