Wyróżniamy kilka rodzajów paciorkowców, a niektóre z nich naturalnie występują w organizmie człowieka, nie powodując problemów zdrowotnych. Systematyka tych bakterii uwzględnia kilka różnych typów tlenowych i względnie beztlenowych drobnoustrojów, dzieląc je na podstawie właściwości hemolitycznych, czyli zdolności do niszczenia erytrocytów.
Bakterie gram dodatnie
Za rozwój dość częstych infekcji odpowiadają bakterie gram dodatnie i bakterie gram ujemne. Paciorkowce (streptokoki) to grupa bakterii, które charakteryzuje kulisty kształt oraz dość specyficzny sposób podziału. Dzielą się one tylko wzdłuż jednej osi, łącząc się w pary oraz łańcuchy. Podział paciorkowców uwzględnia kilka kryteriów. Pierwsze z nich to rodzaj wywoływanych zakażeń, bo nie wszystkie z paciorkowców stanowią zagrożenie dla ludzi.
Część z bakterii jest niebezpieczna przede wszystkim dla zwierząt, jednak mogą one przenosić się na człowieka. Inny podział paciorkowców uwzględnia właściwości hemolityczne tych bakterii. W tym przypadku mamy do czynienia z bakteriami alfa-hemolizującymi i beta-hemolizującymi oraz paciorkowcami, które nie powodują hemolizy, czyli tzw. paciorkowcami y. Systematyka tych bakterii uwzględnia także dodatkowy podział paciorkowców beta-hemolizujących pod względem obecności konkretnych grup cukrowych w ich ścianach komórkowych.
Bakterie gram dodatnie to duża grupa drobnoustrojów, które często powodują różne zakażenia. Większość z nich nie jest dla ludzi niebezpieczna i wiąże się jedynie z nieprzyjemnymi dolegliwościami, które można zwalczyć za pomocą antybiotyków. Niestety, bakterie stają się coraz bardziej odporne na ich działanie, co ma związek z nieuzasadnioną antybiotykoterapią, która często stosowana jest profilaktycznie i bez wykonania posiewu. Do grupy paciorkowców zaliczamy także bardzo groźne bakterie, które mogą doprowadzić do ogólnoustrojowych zakażeń np. pneumokoki.
Rodzaje paciorkowców i choroby, które wywołują
Jak już zostało wspomniane, wyróżniamy paciorkowce alfa-hemolizujące, paciorkowce beta-hemolizujące oraz paciorkowce typu y. Do grupy paciorkowców alfa-hemolizujących należą dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), którą lepiej znamy pod nazwą pneumokoki oraz paciorkowiec zieleniący (Streptococcus viridans). Pneumokoki to bakterie, które w niewielkich ilościach występują w naturalnej florze bakteryjnej jamy nosowo-gardłowej.
W przypadku nadmiernego namnażania się tej bakterii może dojść do rozwoju schorzeń zatok, ucha środkowego, zapalenia płuc, a także zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Pneumokoki są szczególnie niebezpieczne dla niemowląt i małych dzieci. Skutkiem zakażenia może być zagrażająca zdrowiu i życiu sepsa (posocznica). Paciorkowiec zieleniący wywołuje ropne infekcje w jamie ustnej oraz będące jednym z powikłań ropni okołozębowych zapalenie wsierdzia.
Grupa paciorkowców beta-hemolizujących jest zdecydowanie bardziej rozbudowana. Uwzględnia ona grupy paciorkowców oznaczane literami alfabetu od A do O, jednak nie wszystkie stanowią zagrożenie dla człowieka, wywołując mniej i bardziej poważne zakażenia bakteryjne.
Paciorkowce grupy A (Streptococcus pyogenes) to bakterie, z którymi większość ludzi miała bezpośrednią styczność. Wywołują one ropną postać anginy. Powodują one także infekcje skóry, układu moczowego, układu płciowego oraz inne schorzenia. Paciorkowce z grupy B (Streptococcus agalactiae) są szczególnie niebezpieczne dla noworodków oraz kobiet ciężarnych. Atakują one niedojrzały organizm dzieci, wywołując zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także kobiecy układ rozrodczy, doprowadzając do powikłań ciąży i powikłań okołoporodowych.
Kolejnym groźnym dla człowieka paciorkowcem jest paciorkowiec kałowy. Bakteria ta zaliczana jest do paciorkowców grupy D (Enterococcus) i lepiej znana jest pod potoczną nazwą „bakteria brudnych rąk”. Paciorkowiec kałowy może doprowadzić do zakażenia układu moczowego oraz układu płciowego. Jest jednym z częściej wykrywanych patogenów w przypadku zapalenia pochwy oraz zapalenia cewki moczowej.
Podsumowując, paciorkowce to bakterie, które mogą doprowadzić do zakażeń o różnym przebiegu. Choć część z nich bytuje w naszym organizmie i nie stwarza większych problemów zdrowotnych, to w momencie osłabienia odporności, mogą zacząć się one nadmiernie namnażać, doprowadzając do rozwoju choroby. Do zakażenia może także dojść na skutek kontaktu z wydzielinami z nosa i gardła osoby chorej oraz kontaktu z wydobywającą się z rany ropą.
Paciorkowce mogą być również przenoszone drogą płciową podczas kontaktów seksualnych z osobą, u której występuje aktywna infekcja układu moczowego lub płciowego. Bakterie te są szczególnie niebezpieczne dla niemowląt i dzieci do lat 5, kobiet ciężarnych, osób z osłabioną odpornością oraz seniorów.
Czytaj też:
Gorączka reumatyczna: choroba całego organizmu. Jakie są jej objawy?