Joanna Biegaj, „Wprost”: Na temat antykoncepcji hormonalnej narodziło się wiele mitów. Zacznijmy od pierwszego, najbardziej popularnego z nich, dotyczącego tego, że od tabletek antykoncepcyjnych się tyje.
Lek. Wojciech Głuchowski: Jest to bardzo często powtarzany mit, ja z nim walczę od bardzo dawna. Nie mamy żadnych dowodów naukowych, medycznych potwierdzających ten mit. Mało tego, jest jeden preparat na rynku, w kwestii którego w badaniu klinicznym udowodniono, że w ciągu półrocznej kuracji traci się jeden kilogram. Jednak nie dotyczy to tkanki tłuszczowej, tylko tego, że ma on lekkie działanie odwadniające i po prostu traci się jeden kilogram płynów. W kwestii tycia od tabletek antykoncepcyjnych jest może ziarenko prawdy, jednak dotyczy to bardziej gromadzenia się płynów w organizmie. Teraz jest tendencja do stosowania tabletek niskodawkowych (czyli z niską dawką hormonów), ale jeszcze kilka lat temu, kiedy stosowano preparaty o większej dawce hormonów syntetycznych, to przez samo działanie tych hormonów pojawiała się tendencja do gromadzenia płynów. Działanie to jest takie, jak podczas gromadzenia się płynów w organizmie w drugiej fazie cyklu u kobiet. Przy wysokodawkowej tabletce w organizmie kobiety mogło być przejściowo więcej płynów o kilogram-dwa w tkankach.
Rozumiem, że z racji tego, że teraz stosuje się niższe dawki hormonów, to nie jest to takie częste?
Tak. Stosuje się albo niższe dawki estrogenów, albo wręcz od kilku lat mamy preparaty z naturalnymi estrogenami, mamy też tabletki bezestrogenne (jednoskładnikowe), gdzie tego efektu w zasadzie nie ma.
A czy zwiększa się łaknienie po tabletkach antykoncepcyjnych w czasie ich przyjmowania?
Nikt nie udowodnił tego aspektu. Ja miałem jedną pacjentkę, która po fakcie przyznała mi się, z jakiego powodu chciała zacząć brać tabletki, poza wskazaniem antykoncepcyjnym. Okazało się, że chciała przytyć, jednak po rozpoczęciu antykoncepcji hormonalnej schudła jeszcze bardziej, o 2-3 kilo, więc u niej zadziałało to na odwrót.
Tutaj jednak warto zaznaczyć, że nie zadziała to w ten sposób u każdej pacjentki, prawda?
Tak.
To, że zażywanie tabletek antykoncepcyjnych nie wpływa na masę ciała, nie oznacza, że nikt nie przytyje albo nikt nie schudnie. Po prostu nie żyjemy w laboratorium i oprócz brania tabletek też funkcjonujemy, stosujemy taką czy inną dietę, mamy określony styl życia. To się zmienia.
Wiadomo, część osób przytyje, część osób schudnie, tylko bilans tych, co przytyją i co schudną, będzie na zero. Co do zwiększonego apetytu – to też jest kwestia złożona. Tak jak wspomniałem – nikt tego nie udowodnił, natomiast być może – tak środowiskowo i psychologicznie do tego podchodząc – w momencie, kiedy kobiety stosują antykoncepcję hormonalną, zmienia się ich styl życia. Prawdopodobnie częściej współżyją, częściej więc zdarzają się okoliczności sprzyjające współżyciu – spotkania towarzyskie, częściej może piją alkohol, który wspomaga apetyt. Być może w tym mechanizmie można się doszukiwać wzmożonego apetytu, ale nie przez tabletki antykoncepcyjne same w sobie.
Dobrze, że pan wspomniał o tych okolicznościach, ponieważ często podchodzi się to tej kwestii bardzo zero-jedynkowo.
My nie żyjemy w laboratorium. W laboratorium wszystko, co się zmienia, jest kontrolowane, a w naszym życiu wiele jest aspektów takich, które po prostu się zmieniają. Wprowadzamy jeden element pod tytułem „tabletka antykoncepcyjna”, ale oprócz tego zmienia się dookoła szereg innych okoliczności. W momencie konstruowania badań klinicznych są brane pod uwagę takie czynniki jak dieta, czynniki środowiskowe, a my z tych badań wiemy, że tabletki nie zwiększają apetytu i nie wpływają na masę ciała w sposób bezpośredni. Na masę ciała wpływa jednak wiek kobiety.
Z każdym rokiem spada metabolizm spoczynkowy o około 1 procent, czyli jeśli chcemy utrzymać tę samą masę ciała – powinniśmy z każdym rokiem o 1 procent zmniejszać dostawę kaloryczną produktów. Po 10 latach to jest już 10 procent, przy założeniu, że mamy ciągle taką samą aktywność fizyczną. Tu jest ta prawdopodobna przyczyna tej zwiększonej masy ciała u kobiet, które długo przyjmują tabletki antykoncepcyjne.
Przejdźmy zatem do kolejnej obawy, która towarzyszy kobietom w związku z antykoncepcją hormonalną. Czy prawdą jest, że spada libido przez zażywanie tabletek antykoncepcyjnych?