Zaburzenia psychiczne mogą objawiać się na wiele różnych sposobów. Jednym z grupy tego rodzaju zaburzeń są zaburzenia dysocjacyjne (zaburzenia konwersyjne). Często są one skutkiem przebytej traumy, prowadząc do występowania przemijających objawów psychicznych oraz objawów somatycznych.
Na czym polega dysocjacja?
Zgodnie z definicją, dysocjacja to doświadczenia, które wywołują oddzielenie się od rzeczywistości. Dotknięta zaburzeniami dysocjacyjnymi osoba traci zdolność niezaburzonej integracji pomiędzy wspomnieniami z przeszłości, swoją tożsamością, a także doświadczanymi wrażeniami i kontrolą nad wykonywanymi ruchami ciała. Dysocjacja nie wiąże się jednak z utratą właściwego postrzegania rzeczywistości, co ma miejsce m.in. w przypadku psychozy.
Rodzaje zaburzeń dysocjacyjnych
Wyróżniamy kilka rodzajów dysocjacji, które związane są z występowaniem określonych objawów. To m.in.:
• amnezja dysocjacyjna,
• dysocjacyjne zaburzenia ruchu,
• fuga dysocjacyjna,
• osłupienie dysocjacyjne.
Zaburzenia dysocjacyjne częściej obserwowane są u dorosłych kobiet oraz dziewczynek w różnym wieku. Oprócz podłoża psychogennego dysocjacja może być wywołana także niektórymi zaburzeniami neurologicznymi.
Zaburzenia dysocjacyjne wywołują różnego rodzaju objawy somatyczne i objawy psychiczne, prowadząc do ograniczenia zdolności normalnego funkcjonowania. Mogą manifestować się na wiele różnych sposobów, jednak zawsze podłożem zaburzeń są trudne wydarzenia z życia osoby, która ich doświadcza. Oprócz objawów dysocjacyjnych ten rodzaj zaburzeń psychicznych może być tylko jednym ze schorzeń. Często współtowarzyszące dysocjacji zaburzenia psychiczne to m.in. zaburzenia lękowe oraz depresja.
Przyczyny dysocjacji
Jak już zostało wspomniane, zaburzenia dysocjacyjne są częstym skutkiem traumatycznych wydarzeń z życia doświadczających ich osób. Najczęściej przyczyną dysocjacji jest trauma lub zespół stresu pourazowego. Zaburzenia dysocjacyjne mogą rozwinąć się na różnym etapie życia, mając swoje podłoże w przeszłości. Częściej dotyczą osób dorosłych, które w okresie dzieciństwa doświadczyły różnego rodzaju traum.
Większość diagnozowanych przypadków dysocjacji pozwala wyodrębnić czynnik wyzwalający, który doprowadził do wystąpienia objawów dysocjacyjnych.
Zaburzenia dysocjacyjne – objawy
Zaburzenia dysocjacyjne mogą charakteryzować się różną złożonością oraz nasileniem objawów, które w odmienny sposób wpływają na sposób funkcjonowania osoby chorej. Wyróżniamy pozytywne i negatywne objawy psychiczne oraz pozytywne i negatywne objawy somatyczne. Do grupy pozytywnych objawów psychicznych zaliczamy m.in.:
• wrażenie oddziaływania na myśli,
• wrażenie oddziaływania na wolę, uczucia i dążenia,
• pseudohalucynacje słuchowe.
Do negatywnych objawów psychicznych zaliczamy m.in.:
• utratę pamięci,
• przemijającą utratę wiedzy lub konkretnych umiejętności,
• depersonalizację,
• derealizację.
Zaburzeniom dysocjacyjnym towarzyszą określone objawy somatyczne, które także dzielimy na pozytywne i negatywne. Do grupy pozytywnych objawów dysocjacji zaliczamy m.in.: różnego rodzaju intruzje np. wyczuwanie zapachu kojarzonego z traumatycznym zdarzeniem, wykonywanie określonych ruchów, doznania bólowe. Negatywne objawy somatyczne w przypadku dysocjacji to m.in. poważne zaburzenia ruchu (np. paraliż), zaburzenia w funkcjonowaniu zmysłów (np. utrata wzroku, mowy), a także zaburzenia odczuwanej temperatury.
Podsumowując, zaburzenia dysocjacyjne i związane z nimi objawy psychiczne oraz somatyczne nie mają przyczyny medycznej. Może się jednak zdarzyć, że będą wywołane np. chorobą o podłożu neurologicznym. To jednak zaledwie kilka procent spośród wszystkich zdiagnozowanych przypadków. Podłożem zaburzeń dysocjacyjnych są traumatyczne wydarzenia z życia osoby chorej.
Częściej zaburzenia dysocjacyjne dotyczą kobiet. Ich przyczyną są m.in. gwałt i molestowanie seksualne. Objawy dysocjacyjne pojawiają się na skutek nadmiernej aktywacji autonomicznego systemu nerwowego, co jest skutkiem niekontrolowanego przenikania do psychiki m.in. obrazów dotyczących traumatycznego przeżycia.
Czytaj też:
To ćwiczenie opracowane przez terapeutę może uwolnić traumę z dzieciństwaCzytaj też:
Odrętwienie emocjonalne dopada ludzi w różnym wieku. Co jest przyczyną tego zjawiska?