Czy tatuaże są zdrowe? Co się dzieje ze skórą po zrobieniu tatuażu?

Jeśli tylko tusz, którym wykonuje się tatuaż, został wyprodukowany w Unii Europejskiej, to od 2022 roku w większości przypadków nic się nie zmieni w zasadach, na jakich mogą być używane. Problem mogą mieć jednak tatuażyści, którzy sprowadzają tusze spoza krajów należących do UE.

Skąd się wzięły tatuaże?

Tatuaże ("tatau", czyli "naznaczyć coś") przywędrowały do nas z egzotycznych krajów. Aspekt zdobienia skóry był ważny dla wojowników zamieszkujących Polinezję. Kolorowe pigmenty wprowadzane były pod skórę dopiero po tym, jak wojownik pokonał wroga. Żeglarze, którzy zawijali na wyspy znajdujące się na krańcu świata, zafascynowali się tymi metodami zdobienia ciała i w ten sposób tatuaże przywieźli do Starego Świata.

W Europie przez długi czas tatuaże były zarezerwowane dla półświatka. Kojarzono je z kryminalistami lub więźniami, a ich odbiór był w społeczeństwie negatywny. W XX i XXI wieku zaczęło się to zmieniać, a tatuaże popularyzowały gwiazdy świata muzyki czy filmu. Dziś rzadko gdzie ocenia się je negatywnie, choć środowiska konserwatywne nie są im przychylne.

Czy tatuaże są zdrowe?

Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Alabamy pojedynczy tatuaż może negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu immunologicznego, ale każdy kolejny już hartuje go. Badania opublikowane w „American Journal of Human Biology” były dość zaskakujące i wynika z nich, że wykonywanie tatuaży może wzmacniać układ odpornościowy.

Jakie są skutki uboczne tatuażu?

W wyniku przebijania skóry może dojść do podrażnień. Dotyczą one nie tylko użycia samych tuszy, ale i reakcji alergicznych, które mogą wystąpić u osób podatnych lub tych, które mają wrażliwą skórę. Odczyny alergiczne mogą przyczynić się do wystąpienia zaczerwienienia skóry, świądu, a nawet do formowania bliznowców. W przypadku komplikacji następuje wydłużone gojenie, zmiany w zabarwieniu skóry. Po wykonaniu tatuażu wiele osób odczuwa silne swędzenie, ale zazwyczaj objaw ten mija, gdy skóra się zagoi. W przypadku komplikacji może to trwać dłużej.

Należy również pamiętać, że dużo zależy od stosowanych tuszów. Wielokolorowe barwniki są oficjalnie zakazane na terenie Unii Europejskiej, ponieważ mogą negatywnie wpływać na kondycję zdrowotną. Zielone tusze i niebieskie tusze mogą zawierać substancje rakotwórcze lub powodować zatrucie metalami ciężkimi.

Wykonanie tatuażu może wiązać się też z możliwością zakażenia wirusem HCV.

Czy tatuaż jest groźny dla zdrowia?

Szkodliwe substancje zawarte w tuszach mogą doprowadzić do powstania dolegliwości bólowych lub zatrucia organizmu. W trakcie nakłuwania igły uwalniają toksyczne substancje, co może szkodzić zdrowiu. Wielokrotne przebijanie skóry w miejscu tatuażu może sprawiać, że niewielkie cząstki metalu mogą kumulować się i odkładać w miejscu węzłów chłonnych, co stwarza ryzyko rozwoju choroby nowotworowej. Szczególnie niebezpieczne są zielone i niebieskie tusze, ale i inne kolorowe barwniki mogą negatywnie wpływać na zdrowie.

Zbadano kolorowe tusze pod kątem zawartości metali ciężkich i wiadomo, że w przypadku kolorowych tuszy obecność cząstek metali ciężkich może istotnie wpływać na kondycję zdrowotną. Czerwony tusz może zawierać siarczek rtęci, a żółty – siarczyny kadmu. W czarnym z kolei może znajdować się ropa naftowa, chrom czy miedź.

Jak wynika z danych dotyczących występowania komplikacji po wykonaniu tatuażu, wiele zależy od obecności tuszu. Przykładowo czerwony tusz spowodował aż 44 procent wszystkich komplikacji. Wykonywanie dużej ilości tatuaży i robienie gęstych wzorów może przyczynić się do wystąpienia powikłań.

Zdarzyła się również sytuacja, w której u pacjenta doszło do rozwoju białaczki. Nacieki ostrej białaczki wystąpiły w miejscu tatuażu i były oporne na działanie chemioterapii. Z tego względu przed wykonaniem tatuażu i przed wyborem salonu tatuaży należy zawsze zasięgnąć o nim opinii i dowiedzieć się, czy artyści tatuażu mają do dyspozycji wielokolorowe barwniki.

Co jest w składzie tuszy używanych do tatuaży?

Od 1 stycznia 2022 roku konsumenci mają prawo zażądać przedstawienia etykiety z substancjami wchodzącymi w skład atramentu używanego do wykonania tatuażu. Właściciele salonów, w których oferuje się takie usługi, będą mieć obowiązek ujawnienia składu środka, jaki stosują – choć nadal nie wszyscy są tego świadomi.

Mimo że europejscy producenci już dawno zamieszczają takie informacje na opakowaniach, to w przypadku firm spoza UE jest to bardziej skomplikowane i nie wszyscy stosują się do pełnej jawności w tej kwestii. W azjatyckich barwnikach nieraz znajdowano m.in. substancje pochodzące ze zwykłych tonerów do... drukarek komputerowych.

„By chronić obywateli Europy, od stycznia 2022 r. na mocy rozporządzenia REACH w UE ograniczone zostanie stosowanie tysięcy niebezpiecznych chemikaliów używanych w tuszach do tatuażu i makijażu permanentnego” – ostrzega Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA)”.

Szacuje się, że około 12 proc. Europejczyków ma tatuaż, a w grupie wiekowej od 18 do 35 lat wskaźniki te mogą być nawet dwukrotnie wyższe. Ograniczenia dotyczące chemikaliów powodujących nowotwory, mutacje genetyczne lub substancji działających szkodliwie na rozrodczość mają wpłynąć na poprawę jakości wykonywanych tatuaży i zapobiec m.in. reakcjom alergicznym, do których co roku dochodzi ponad tysiąc razy tylko z powodu tatuaży lub makijaży permanentnych.

Czy tusze do tatuaży mogą być rakotwórcze?

Ze względu na to, że w tuszach używanych do tatuowania ciała mogą znajdować się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, konserwanty, metale ciężkie i barwniki azowe, które mają właściwości kancerogenne i mogą przyczyniać się do rozwoju nowotworów, osoby decydujące się na tatuaż mają prawo żądać ujawnienia składu barwników stosowanych w wybranych przez nich salonach tatuażu.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że barwniki wykorzystywane w tuszach mogą być zanieczyszczone metalami ciężkimi, takimi jak kadm, ołów, arsen, a nawet rtęć i w zależności od stężenia mogą negatywnie wpływać na zdrowie.

Rakotwórcze działanie mogą mieć też niektóre nanocząsteczki, ftalany i węglowodory, które oprócz przyczyniania się do rozwoju nowotworów mogą także zaburzać gospodarkę hormonalną – wynika z ustaleń badaczy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Nowotwory powodowane przez nieprawidłowe stężenie takich składników mogą rozwijać się przez długie lata – często nie dając żadnych objawów. Duński dermatolog, dr Jorgen Serup wykazał, że aż 13 na 21 przebadanych przez niego tuszy do tatuaży dopuszczonych do użytku w UE zawierało potencjalnie kancerogenne substancje.

W których barwnikach do tatuaży jest najwięcej szkodliwych dla zdrowia składników?

• Według naukowców z Wydziału Zdrowia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kolorowe tusze mają wyższe stężenie kadmu, ołowiu i arsenu w porównaniu do dużo częściej wykonywanych czarnych tatuaży.
• Największe zanieczyszczenie arsenem zidentyfikowano w tuszach o kolorze zielonym. Zdaniem badaczy pokrycie sporej powierzchni ciała zielonym tatuażem (który prócz arsenu może zawierać także kobalt powodujący nadmierną produkcję krwinek czerwonych) może doprowadzić do przekroczenia progu toksyczności, co może być szkodliwe dla zdrowia.
• Niemieckim naukowcom w badaniach na myszach laboratoryjnych udało się natomiast zaobserwować, że nanocząsteczki pochodzące z tuszy do tatuaży odkładają się najczęściej w węzłach chłonnych i mogą przedostawać się do krwiobiegu, skąd rozprowadzane są po całym organizmie i mogą trafiać m.in. od nerek, śledziony, płuc, wątroby i mózgu – co z kolei wykazali badacze z Chin.

Tatuaż może powodować alergie

Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) ostrzegała zaś w minionych latach, że w różnych kolorach tuszy do tatuażu mogą znajdować się składniki sprzyjające alergiom skórnym lub bolesnym podrażnieniom.

• W czerwonym tuszu może być rakotwórczy siarczek rtęci,
• w czarnym – pochodne ropy naftowej,
• a w żółtym – siarczyny kadmu.

Czy można usunąć tatuaż?

W celu rozjaśniania kolorowych tuszy wykonuje się zabieg z wykorzystaniem lasera. Laserowe usuwanie tatuaży to jedyna skuteczna metoda pozbycia się niechcianej ozdoby ciała i usunięcia barwnika w zmienionej tkance skóry. Wykonanie zabiegu laserowego nie zawsze musi być jednak skuteczne. Zdarza się, że w czasie usuwania tatuaż ciemnieje zamiast znikać, co może oznaczać, że w tuszu znajdowały się szkodliwe substancje.

Czytaj też:
Czy można tatuować pieprzyki? Lekarka odpowiadaCzytaj też:
„Mam alergię na nikiel i całe życie nieświadomie trułam się... płatkami owsianymi”