Powiększone węzły chłonne – przyczyny, objawy chorobowe i leczenie

Powiększenie węzłów chłonnych zawsze jest wskazaniem do wizyty u lekarza. Stanu tego nie należy bagatelizować. Bolesne powiększenie węzłów chłonnych może utrzymywać się nawet przez 2-3 tygodnie po przebyciu np. zapalenia gardła, świnki, anginy lub innych schorzeń górnych i dolnych dróg oddechowych. Często powiększenie węzłów chłonnych na szyi pojawia się u dzieci, które przeszły infekcje sezonowe oraz choroby wieku dziecięcego i może utrzymywać się przez dłuższy czas.

Czym są węzły chłonne?

Węzły chłonne lub węzły limfatyczne to część układu limfatycznego. Są one bardzo ważnym elementem układu odpornościowego, bo jedną z ich funkcji jest produkcja przeciwciał, które biorą udział w zwalczaniu infekcji. Węzły chłonne są skupiskiem tkanki, która filtruje limfę, wyłapując znajdujące się w niej zanieczyszczenia. Zlokalizowane są one w różnych częściach ciała człowieka. Węzły chłonne znajdują się m.in. na szyi, pod pachami, pod obojczykami, pod kolanami i w pachwinach. Utrzymujące się powiększenie węzłów chłonnych jest wskazaniem do wizyty u lekarza i wykonania badań, które pozwolą wykryć przyczynę pojawiającej się patologii w obrębie układu limfatycznego.

Węzły chłonne zawierają komórki układu odpornościowego, a jeśli stają się znacznie powiększone, oznacza to proces zapalny toczący się w obrębie całego ciała. Najczęstszą przyczyną powiększenia węzłów chłonnych jest infekcja, ale niekiedy odpowiadają za to choroby autoimmunologiczne czy nawet choroby nowotworowe.

Gdzie są zlokalizowane węzły chłonne?

Węzły chłonne znajdują się na całym ciele człowieka. Znajdziemy je w okolicy szyi, żuchwy, pach, brzucha oraz pachwin. Węzły chłonne głębokie znajdują się też wewnątrz ciała, m.in. w jamie brzusznej czy w układzie oddechowym.

Rodzaje węzłów chłonnych

Wyróżnia się węzły chłonne obwodowe, które można dotknąć oraz węzły chłonne głębokie, których nie można zbadać w sposób fizykalny. Do węzłów obwodowych zaliczają się karkowe, podżuchwowe, nadobojczykowe, szyi, pachwinowe, łokciowe, pachwinowe, udowe. Węzły głębokie wymagają badań przez ultradźwięki i inne techniki obrazowania.

Węzły chłonne - funkcje

Węzły chłonne odpowiadają za filtrowanie limfy i pozwalają ochronić nas przed wirusami i bakteriami. Wytwarzają przeciwciała ważne dla układu immunologicznego, a więc nie tylko filtrują i przechwytują wirusy, ale także dokonują odpowiedzi immunologicznej.

Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia) – najczęstsze przyczyny

Limfadenopatia to stan, w którym powiększony węzeł chłonny zazwyczaj ma podłoże chorobowe. Zasady postępowania diagnostycznego w takiej sytuacji są takie same jak w przypadku każdej innej choroby: lekarz dokonuje badania fizykalnego, a następnie próbuje zwalczyć przyczynę choroby. Do powiększenia węzłów chłonnych dochodzi na skutek komórek zapalnych, które występują w organizmie na skutek procesu zapalnego. Powiększenie węzłów chłonnych o podłożu immunologicznym w takiej sytuacji oznacza niewielkie zgrubienie, węzły mogą być też twardsze czy mocniej wyczuwalne. Gdy proces chorobowy minie, sytuacja wraca do normy. Jeśli węzłom towarzyszy obrzęk, konieczne jest skorzystanie z konsultacji lekarskiej, czasem wykonanie tomografii komputerowej, która pozwala zobrazować stan węzłów chłonnych.

Powiększenie węzłów chłonnych na szyi – przyczyny

Szyjne węzły chłonne ulegają powiększeniu z powodu różnych schorzeń. Najczęściej są jednym z objawów infekcji wirusowych oraz infekcji bakteryjnych. Węzły chłonne powiększają się w przebiegu typowych infekcji sezonowych oraz innych schorzeń. Warto wiedzieć, że powiększenie węzłów chłonnych na szyi nie musi mieć związku jedynie ze schorzeniami toczącymi się w ich okolicy np. w jamie ustnej. Może pojawić się także w wyniku infekcji ogólnoustrojowych oraz schorzeń skóry. Poniżej opisujemy 5 najczęstszych przyczyn powiększenia węzłów chłonnych na szyi.

1. Przeziębienie

W przypadku dzieci i niektórych dorosłych nawet zwykłe przeziębienie może spowodować nieznaczne powiększenie się węzłów chłonnych na szyi. W tym przypadku są one zwykle bolesne, ruchome i nie powodują widocznego zwiększenia się obwodu szyi. Nie oznaczają się też pod skórą, ale są wyczuwalne podczas dotyku.

2. Grypa

Grypa także powoduje przejściowe powiększenie węzłów chłonnych na szyi, któremu towarzyszy ich ból. Niemal każda infekcja górnych i dolnych dróg oddechowych może doprowadzić do powiększenia szyjnych węzłów chłonnych, które utrzymuje się nawet do 2-3 tygodni po ustąpieniu choroby.

3. Stany zapalne zatok

Za powiększenie się węzłów chłonnych na szyi, mogą też odpowiadać chore zatoki. W przypadku przewlekłego zapalenia zatok powiększone węzły chłonne mogą utrzymywać się przez dłuższy czas. I w tym przypadku nie osiągają bardzo dużych rozmiarów, są bolesne i symetrycznie powiększone.

4. Choroby zębów i dziąseł

Ropień okołozębowy, paradontoza, próchnica zębów i zapalenie dziąseł mogą być przyczyną powiększenia się węzłów chłonnych na szyi. W przypadku poważnych stanów zapalnych w jamie ustnej węzły stają się duże, bolesne i często pojawia się także opuchlizna szyi.

5. Choroby tarczycy

Powiększenie węzłów chłonnych, które utrzymuje się przez dłuższy czas i nie towarzyszą mu objawy infekcji, może świadczyć o chorobach endokrynologicznych. Pojawia się jako objaw towarzyszący m.in. nadczynności tarczycy.

Do innych przyczyn powiększenia węzłów chłonnych na szyi, zaliczamy m.in.:

• różnego rodzaju nowotwory złośliwe,
• choroby autoimmunologiczne,
• zapalenie ucha środkowego i inne schorzenia uszu,
• stany zapalne tkanki łącznej.

Podsumowując, najczęściej powiększenie węzłów chłonnych na szyi spowodowane jest niegroźnymi infekcjami. Jeżeli węzły nie powracają do normalnego rozmiaru po 2-3 tygodniach od zakończenia się choroby, to ich powiększenie może być spowodowane m.in. przewlekłymi stanami zapalnymi, chorobami ogólnoustrojowymi oraz poważnymi schorzeniami o podłożu nowotworowym.

Powiększone węzły chłonne a choroby wirusowe i bakteryjne

Powiększone węzły chłonne szyi dość często są reakcją na infekcję wirusową lub bakteryjną. W takiej sytuacji układ odpornościowy produkuje duże ilości przeciwciał, które próbują zwalczyć stan zapalny. Węzły chłonne są powiększone nie tylko w czasie infekcji, ale również dość długo po niej. Stan ten może trwać kilka tygodni lub miesięcy.

Powiększonych węzłów chłonnych nie leczy się w żaden sposób. W pierwszej kolejności należy zwalczyć przyczynę takiego stanu rzeczy, a więc udać się do odpowiedniego specjalisty i wyleczyć infekcję. Jeśli organizm zwalczy patogen lub wirusa, węzły chłonne z czasem samodzielnie powrócą do normy.

Powiększone węzły chłonne u dzieci

Powiększone węzły chłonne u dzieci zazwyczaj są spowodowane infekcją wirusową. U maluchów, u których układ odpornościowy dopiero się kształtuje, do powiększenia węzłów chłonnych może dojść nawet na skutek przeziębienia. Nie oznacza to jednak, że można zbagatelizować problem - z małym dzieckiem zawsze należy udać się do pediatry.

Powiększone węzły chłonne szyjne często są oznaką infekcji gardła i krtani. Jeśli towarzyszy im ropny obrzęk w wyniku anginy, konieczna jest antybiotykoterapia. Powiększenie węzłów chłonnych może nastąpić w wyniku chorób nie tylko bakteryjnych, ale i wirusowych. Do takich schorzeń zalicza się przede wszystkim mononukleoza zakaźna. W tej chorobie charakterystycznym objawem są duże węzły chłonne.

Jeśli przyczyny powiększonych węzłów chłonnych nie mają podłoża infekcyjnego, pediatra kieruje dziecko na morfologię krwi oraz na badania USG.

Powiększone węzły chłonne szyjne

Powiększone węzły chłonne szyi najczęściej oznaczają:

• zapalenie oskrzeli
• zapalenie płuc
  
• wirus cytomegalii
• zakażenie wirusem HIV
• cytomegalię

Powiększone węzły pachowe

Powiększone węzły chłonne w pachwinach najczęściej są oznaką infekcji układu moczowego lub zakażenia układu rodnego. Oprócz tego mogą oznaczać zakażenia kości krzyżowej, choroby kociego pazura. Zdarza się, że powiększone węzły chłonne w pachwinach są oznaką toczącej się w organizmie choroby nowotworowej.

Choroby związane z powiększeniem węzłów chłonnych

Powiększone węzły chłonne mogą być powiązane z następującymi chorobami:

• reumatoidalne zapalenie stawów
• wirusowe zapalenie wątroby
• choroba kociego pazura
• ból gardła
  
• zakażenia gronkowcowe
• chłoniak hodgkina
• choroby szpiku kostnego

Na jakie objawy warto zwrócić uwagę?

Powiększone węzły chłonne na szyi utrudniają przełykanie śliny. W takiej sytuacji pojawia się silny ból gardła, któremu towarzyszą inne dolegliwości m.in. obrzęk krtani, gorączka, złe samopoczucie. W takiej sytuacji powiększone węzły chłonne zazwyczaj są oznaką infekcji wirusowej lub bakteryjnej gardła i jamy ustnej. Należy wybrać się do lekarza, który oceni, czy konieczne jest włączenie antybiotyku.

Diagnostyka powiększonych węzłów chłonnych

Diagnostyka węzłów chłonnych twardych i miękkich jest różna. Rozpoznanie powiększonych węzłów chłonnych często odbywa się w sposób fizykalny. Lekarz wyczuwa, czy miękkie węzły chłonne stają się powiększone i twardsze. Jeśli w przypadku powiększonych węzłów chłonnych lekarz ma jakiekolwiek wątpliwości, może zalecić USG lub biopsję.

Powiększone węzły chłonne a choroby autoimmunologiczne

Przyczyną powiększonych węzłów chłonnych mogą być choroby autoimmunologiczne. W takiej sytuacji węzły chłonne nie tylko stają się twardsze, ale też obrzęknięte. Do chorób autoimmunologicznych zaliczają się reumatoidalne zapalenie stawów, ale też choroba Hashimoto.

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych to leczenie objawowe. Polega na nawadnianiu organizmu, stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Jeśli pomimo takiego leczenia objawy ogólne nie mijają, lekarz może zdecydować o rozpoczęciu antybiotykoterapii. Jest to uzależnione od ogólnego stanu pacjenta, a także od tego, czy infekcja, w wyniku której doszło do powiększenia węzłów chłonnych, ma podłoże bakteryjne.

Z domowych sposób na powiększenie węzłów chłonnych poleca się okłady z majeranku, nagietka czy babki lancetowatej. Z rozgniecionych ziół przygotowuje się kompres, który należy położyć na powiększone węzły chłonne.

Czytaj też:
Ból gardła: przyczyny, objawy, leczenie zapalenia gardłaCzytaj też:
Choroby zakaźne – rodzaje, objawy i lista najczęściej występujących