Zespół jelita drażliwego znany jest także jako IBS lub nerwica jelit. Może dotyczyć nawet 20 procent populacji, przy czym znacznie częściej zmagają się z nim kobiety. Najczęściej chorują osoby między 30. a 40. rokiem życia. Dla schorzenia nie istnieje jednak dolna ani górna granica wieku – drażliwe jelito dotyczy także młodzieży oraz 70-latków.
Zespół jelita drażliwego – przyczyny i objawy
Drażliwe jelito daje się rozpoznać po kilku charakterystycznych, niekiedy bardzo kontrastujących ze sobą nawzajem objawach. Jedną z kluczowych oznak tego schorzenia są nawracające biegunki, które mogą występować naprzemiennie z zatwardzeniami i zaparciami. Przy zespole drażliwego jelita w kale może pojawić się śluz, jednak nie występuje w nim krew. Innym z symptomów nerwicy jelit jest specyficzny ból w obrębie brzucha – piekący bądź kłujący. Mogą pojawić się także skurcze w obrębie różnych odcinków jamy brzusznej. Dolegliwości bólowe występują wraz z uczuciem ucisku w podbrzuszu oraz problemami gastrycznymi.
Znane są dwie postacie IBS:
- zaparciowa – w jej przypadku pojawiają się okresy prawidłowych i regularnych wypróżnień, najczęściej odczuwalne dolegliwości bólowe mają charakter kolki, bóle mogą nasilać się po spożyciu posiłku;
- biegunkowa – potrzeba defekacji występuje gwałtownie, często bezpośrednio po spożyciu posiłku lub po przebudzeniu, występuje uczucie zgagi i wzdęcia.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są tak naprawdę jasno określone. Należy przy tym pamiętać, że nie jest to schorzenie o podłożu bakteryjnym, wirusowym, ani grzybiczym – drażliwe jelito może natomiast być rezultatem wcześniejszych biegunek, których przyczyną były infekcje. Zakłócenia pracy jelit, a konkretnie mięśni odpowiedzialnych za ich właściwe funkcjonowanie w IBS nie mają także związku z nowotworem któregokolwiek narządu układu pokarmowego.
Drażliwe jelito w obrębie pewnego odcinka wykazuje zaburzoną perystaltykę, co przyczynia się do naprzemiennego powstawania biegunek i zaparć. Osoby dotknięte zespołem drażliwego jelita często skarżą się na uczucie niepełnego wypróżnienia mimo ustąpienia dolegliwości.
Ta przewlekła choroba najczęściej współwystępuje i objawia się wraz ze stresem, depresją czy stanami lękowymi. Paradoksalnie, może wystąpić również przy okazji pozytywnych wydarzeń życiowych, które przyczyniają się do stanów stresowych. Stąd też wynika dawniejsza, alternatywna nazwa schorzenia – nerwica jelit – wskazująca na jego podłoże.
Zespół jelita drażliwego – leczenie
Podstawą umożliwiającą postawienie właściwej diagnozy jest wywiad lekarski. Najczęściej pojawiają się pytania o ustąpienie dolegliwości bólowych po oddaniu stolca, a także, czy ból występuje podczas defekacji. Innym zagadnieniem poruszanym przez lekarza bywa regularność wypróżnień oraz zmiana konsystencji i właściwości stolca przy wydalaniu.
Odpowiedzi pacjenta są wskazówką do dalszego postępowania. Najczęściej lekarz zaleca wykonanie podstawowych badań, takich, jak morfologia krwi, OB, a nawet badanie moczu. Pacjentom, którzy ukończyli 50. rok życia zaleca się wykonanie kolonoskopii. Niezbędne może być badanie umożliwiające wykrycie krwi utajonej w kale. Ze względu na niezbyt specyficzne objawy prawidłowe stwierdzenie wystąpienia IBS nie musi nastąpić od razu po wykonaniu badań. Zdiagnozowanie drażliwego jelita może być efektem nawet wielomiesięcznych obserwacji wypróżnień – ich regularności i towarzyszących objawów.
Wykluczenie innych chorób, których objawy są tożsame z zespołem jelita drażliwego umożliwia szybkie i skuteczne wprowadzenie środków zaradczych. Jednak przewlekły charakter choroby nie pozwala na jej całkowite wyeliminowanie. W aptekach dostępne są skuteczne specyfiki, które pozwalają złagodzić objawy i dzięki temu okiełznać to problematyczne schorzenie.
Zespół jelita drażliwego – dieta
Zespół jelita drażliwego jest jednym z tych schorzeń, na których złagodzenie największy wpływ ma ruch oraz wyeliminowanie czynników stresowych. To właśnie regularna aktywność fizyczna umożliwia podniesienie komfortu codziennego życia z IBS. Sport nie tylko wpływa na wydzielanie endorfin – hormonu szczęścia, ale także wzmacnia układ nerwowy i stabilizuje jego pracę. Jest to niezmiernie ważne przy problemach z jelitami.
W przypadku nerwicy jelit dieta jest pomocna, jednak z powodu charakteru choroby nie spełnia kluczowej funkcji. Jednak w zależności od tego, jaka postać IBS została zdiagnozowana, spożywanie odpowiedniej jakości pokarmu z uwzględnieniem zawartości błonnika w pokarmie może przyczynić się do poprawy pracy jelit oraz uregulować liczbę i jakość wypróżnień.
Sposób odżywiania przy zespole jelita drażliwego warto skonsultować z lekarzem, by nie pogorszyć swojego stanu. Pożywienie powinno być jak najmniej przetworzone i pozbawione tłuszczu oraz ostrych przypraw. Należy wyeliminować również alkohol, papierosy oraz kawę i wprowadzić do diety pełnowartościowe produkty: kasze, warzywa, owoce, ryby, chude mięso i twarogi, a przy zaparciach – także kefiry oraz maślanki.
