Nadnercza to jeden z gruczołów dokrewnych, które wydzielają hormony. Odpowiedni poziom hormonów w organizmie warunkuje utrzymanie jego homeostazy oraz ma wpływ na przebieg procesów życiowych. Zaburzenia hormonalne w negatywny sposób wpływają na ogólny stan zdrowia, prowadząc do rozwoju poważnych schorzeń. W przypadku kory nadnerczy, mamy do czynienia z wydzielaniem 3 różnych grup hormonów, które w odmienny sposób oddziałują na nasz organizm.
Nadnercza – budowa i funkcje
Nadnercza to niewielkie gruczoły wydzielania wewnętrznego, które leżą na górnych biegunach nerek. Ich budowa uwzględnia rdzeń nadnerczy i korę nadnerczy. To dwa różne gruczoły, które cechują się nie tylko inną budową i funkcjami, ale także różnym pochodzeniem embrionalnym. Nadnercza odpowiadają za wydzielanie hormonów. Między innymi, dzięki ich pracy w naszym organizmie mogą w efektywny sposób przebiegać procesy życiowe.
Nadnercza ważą około 15 g, kształtem przypominają trójkąt i są bogato zaopatrzone w naczynia krwionośne. Korowa i rdzeniowa część nadnerczy odpowiedzialne są za wydzielanie bardzo ważnych dla naszego zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu hormonów. Kora i rdzeń nadnerczy różnią się pod względem budowy komórkowej, co ma wpływ na pełnione przez te gruczoły funkcje.
Kora nadnerczy to gruczoł o złożonej budowie strukturalnej. Pełni w organizmie funkcje fizjologiczne, odpowiadając za wydzielanie 3 grup hormonów, czyli dehydroepiandrosteronu, glikokortykosteroidów i mineralokortykosteroidów. Wydzielanie hormonów nadnerczy kontrolowane jest dzięki tzw. sprzężeniu zwrotnemu pomiędzy podwzgórzem, przysadką mózgową oraz nadnerczami. Choroby nadnerczy znane są od bardzo dawna, jednak nadal stanowią przedmiot intensywnych badań. Zaburzenia w funkcjonowaniu nadnerczy mogą mieć różne podłoże. Nadczynność nadnerczy najczęściej ma związek z rozwojem guza chromochłonnego.
Kora nadnerczy – hormony
Kora nadnerczy wydziela:
-
aldosteron – odpowiada za regulację stężenia sodu i potasu we krwi oraz kontroluje ciśnienie tętnicze,
-
kortyzol – uczestniczy w procesie regulacji poziomu glukozy we krwi, wpływa na ciśnienie tętnicze oraz bierze udział w odpowiedzi organizmu na stres,
-
dehydroepiandrosteron – hormon o nadal nie do końca poznanym działaniu, główny androgen.
Nadczynność kory nadnerczy – przyczyny
Nadczynność kory nadnerczy związana jest z nadmierną aktywnością tego gruczołu wydzielania wewnętrznego. Zaburzenia w wydzielaniu hormonów kory nadnerczy mogą obejmować:
-
nadmierne wydzielanie mineralokortykosteroidów (aldosteron) – hiperaldostenizm pierwotny i wtórny,
-
nadmierne wydzielanie glikokortykosteroidów (kortyzol) – zespół Cushinga,
-
nadmierne wydzielanie hormonów płciowych – m.in. hirsutyzm, wirylizm.
Schorzenia związane z nadczynnością kory nadnerczy mają podłoże pierwotne lub wtórne. Często związane są z m.in. rozwojem guza chromochłonnego, zaburzeniami w funkcjonowaniu przysadki mózgowej, pierwotnymi chorobami nadnerczy, rakiem nadnerczy.
Nadczynność kory nadnerczy – objawy
Objawy nadczynności kory nadnerczy zależne są od tego, jakiej grupy hormonów dotyczą. Na nadczynność kory nadnerczy może wskazywać m.in.:
- nadmierny przyrost masy ciała,
- gromadzenie się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha, karku i twarzy,
- zaburzenia libido,
- wysokie ciśnienie tętnicze,
- zaburzenia nastroju,
- problemy z gojeniem się ran,
- problemy z utrzymaniem prawidłowego poziomu cukru we krwi,
- nadmierne owłosienie u kobiet,
- częste oddawanie moczu,
- wzmożone pragnienie,
- zaburzenia miesiączkowania,
- zaburzenia erekcji,
- przewlekłe zmęczenie,
-
osłabienie siły mięśniowej.
Powyższe objawy mogą wskazywać na zaburzenia w wydzielaniu hormonów kory nadnerczy i zawsze wymagają konsultacji lekarskiej. W przypadku podejrzenia schorzeń nadnerczy konieczne jest wykonanie podstawowych i rozszerzonych badań diagnostycznych m.in. badania krwi i moczu z oznaczeniem poziomu hormonów.
Czytaj też:
Hormony – charakterystyka, mechanizm działania i rola w organizmie