Białe plamy na skórze – dlaczego się pojawiają i kiedy udać się do specjalisty?

Białe plamy na skórze nie są jedynie problemem natury estetycznej. Odbarwienia w obrębie skóry mogą wskazywać na różne schorzenia i niekiedy wymagają specjalistycznego leczenia. Powstawanie białych plam na skórze trzeba skonsultować z dermatologiem, który doradzi, w jaki sposób zapobiegać powstawaniu odbarwień i zaleci stosowanie np. leków o działaniu miejscowym.

Warto wiedzieć, że odbarwienia w obrębie skóry mogą wskazywać m.in. na chorobę nowotworową i inne poważne schorzenia, które wymagają natychmiastowego rozpoczęcia leczenia. Zmiany skórne, które nie zawsze mają ciemny kolor, może powodować czerniak złośliwy – zdarza się, że na czerniaka wskazuje odbarwienie skóry lub zmiana chorobowa ma kolor bardzo zbliżony do koloru skóry. Odbarwienia i jaśniejsze plamy na skórze mogą być także objawem innych nowotworów skóry.

Aby uniknąć poważnego zagrożenia dla zdrowia, najlepiej konsultować z lekarzem wszystkie zmiany w obrębie skóry i błon śluzowych, które nie ustępują po około 3. tygodniach, powiększają się lub wywołują nieprzyjemne dolegliwości – świąd, pieczenie, kłucie, ból. Niepokój powinny zwrócić nie tylko zmiany płaskie, które nie są wyczuwalne na powierzchni skóry, ale także zmiany wypukłe, które mogą powstawać na skórze i na błonach śluzowych np. w jamie ustnej. Jasne plamki w jamie ustnej najczęściej wskazują na zakażenie grzybicze, jednak mogą też być objawem stanu przedrakowego.

Przyczyn powstawania białych plam na skórze jest wiele. Białe plamy pojawiające się na ciele mogą wskazywać na choroby autoimmunologiczne, łupież pstry, łupież biały skóry gładkiej, atopowe zapalenie skóry i inne schorzenia. Postać białych plam mają również odbarwienia pozapalne.

Co oznaczają białe plamy na skórze?

Jasne plamy na skórze wskazują na zaburzenia pracy melanocytów lub uszkodzenie melanocytów. Do uszkodzenia melanocytów mogą doprowadzić m.in. czynniki środowiskowe, do których zaliczamy np. czynniki chemiczne i uwarunkowania genetyczne. Jasne plamki na skórze mogą być również objawem dermatoz o podłożu grzybiczym. Białe plamy na skórze obserwowane są również w przebiegu niektórych chorób ogólnoustrojowych.

Czym są melanocyty? Czy białe plamy są zawsze związane z zaburzeniami pigmentacji?

Melanocyty to komórki barwnikowe, których ilość decyduje m.in. o kolorze naszej skóry. Na skutek działania różnych czynników, do których zaliczamy czynniki genetyczne i czynniki środowiskowe, może dojść do zaburzenia produkcji komórek barwnikowych lub ich uszkodzenia, co skutkuje powstawaniem na skórze odbarwień. Do chorób powodujących zaburzenia barwnikowe zaliczamy np. uogólnione bielactwo wrodzone – albinizm oraz wrodzone bielactwo częściowe. Jasne plamy na skórze może także powodować bielactwo nabyte i bielactwo kiłowe.

Białe plamy na skórze nie zawsze są jednak związane z zaburzeniami pigmentacji. Mogą być objawem bytowania na skórze szkodliwych drobnoustrojów – białymi plamami może objawiać się np. infekcja grzybicza. Białe plamy na skórze mogą być także związane ze stosowaniem niektórych leków. Częstą przyczyną powstawania białych plam na skórze jest nadmierne opalanie i związane z nim poparzenia skóry, które prowadzą do zaburzeń w pracy melanocytów oraz ich uszkodzenia.

Białe plamy na skórze przy bielactwie nabytym

W wyniku bielactwa nabytego na skórze pojawiają się początkowo małe białe plamki, które stopniowo się powiększają. W tym przypadku plamy pojawiają się m.in. na tułowiu, twarzy, szyi, kończynach i w zagłębieniach pach. W przebiegu bielactwa może również dojść do utraty barwnika włosów, powikłań narządowych oraz pojawienia się bardzo uciążliwego świądu.

Bielactwo nabyte rozwija się na skutek utraty melanocytów. Może pojawić się w przebiegu m.in. chorób tarczycy, czerniaka złośliwego, cukrzycy i chorób, które mają charakter autoimmunologiczny np. łysienie plackowate, twardzina układowa, toczeń rumieniowaty.

Leczenie bielactwa uwzględnia m.in. ochronę skóry przed działaniem promieniowania UVA i UVB, stosowanie właściwie dobranych kosmetyków, fototerapię, a także leczenie chirurgiczne i leczenie farmakologiczne.
Jeżeli pojawiają się na skórze białe plamy, które stopniowo się powiększają, to trzeba wykonać badania w kierunku bielactwa.

Łupież pstry a białe plamy na skórze

Białe plamy na skórze mogą być objawem grzybicy. Do dermatoz, które mogą powodować odbarwienia skóry, zaliczamy m.in. łupież pstry. Łupież pstry wywołują grzyby drożdżopodobne Malassezia furfur. Na powstawanie łupieżu pstrego narażone są m.in. osoby przebywające w gorącym, wilgotnym klimacie oraz osoby przegrzewające skórę i cierpiące na nadmierną potliwość. Łupież pstry często ma związek z obniżoną odpornością. W przypadku łupieżu pstrego jednocześnie występują na skórze przebarwienia i odbarwienia. Białe plamy na skórze pojawiają się w miejscach eksponowanych na promieniowanie UV, co ma związek z hamowaniem przez chorobotwórcze grzyby syntezy melaniny. Łupież pstry pojawia się m.in. na klatce piersiowej oraz skórze głowy.

W leczeniu łupieżu pstrego stosowane są preparaty miejscowe o działaniu grzybobójczym, a także odpowiednio dobrane kosmetyki do mycia i pielęgnacji skóry.

Białe plamy na skórze dziecka

U dzieci białe plamy na różnych częściach ciała powoduje najczęściej łupież biały skóry gładkiej oraz atopowe zapalenie skóry. Niemowlęta i małe dzieci dość często cierpią z powodu pleśniawek, które powodują powstawanie białych plam w jamie ustnej.

Białe plamy na skórze po opalaniu

Białe plamy po opalaniu mogą być objawem „uczulenia” na promienie słoneczne, a dokładnie reakcji fotouczuleniowej, do której dochodzi, gdy korzystamy z kąpieli słonecznych i opalamy się w solarium, stosując niektóre leki i zioła np. dziurawiec.

Kiedy niezwłocznie zasięgnąć porady dermatologa?

Jeżeli odbarwienia na skórze swędzą, pieką, bolą, pękają, sączy się z nich surowicza wydzielina lub pojawiają się w ich obrębie owrzodzenia, to trzeba niezwłocznie zasięgnąć porady specjalisty. Niektóre nowotwory skóry mogą w początkowym stadium rozwoju powodować odbarwienia skóry, w których obrębie powstają niegojące się zmiany skórne.

Jak przebiega leczenie białych plam na skórze?

Zanim rozpocznie się leczenie białych plam na skórze, niezbędne jest poznanie przyczyny ich powstawania. Dobór terapii poprzedzony jest wykonaniem różnych badań, które pozwalają potwierdzić postawioną diagnozę. W przypadku zakażeń o podłożu grzybiczym najczęściej stosowane są preparaty o działaniu miejscowym, które aplikowane są na zmienioną chorobowo skórę. W przypadku grzybic trzeba również stosować ograniczającą rozwój drobnoustrojów dietę i dbać o utrzymanie skóry w odpowiedniej czystości.

Leczenie bielactwa uwzględnia m.in. fototerapię i leczenie chirurgiczne. Białe plamy na skórze, które są skutkiem nadmiernego opalania to trudne do usunięcia odbarwienia, w których leczeniu stosowana jest m.in. terapia światłem ultrafioletowym.

Nie zawsze możliwe jest usunięcie białych plam, które pojawiają się na skórze na skutek utraty melanocytów. Jednak na rynku pojawiają się nowoczesne produkty dermatologiczne, które mogą sprawić, że nie będzie konieczny kamuflaż białych plam na skórze za pomocą np. kryjących podkładów. W niektórych przypadkach mogą być również stosowane zabiegi z zakresu medycyny estetycznej np. laseroterapia.

Czytaj też:
Plaga chorób autoimmunologicznych. Dowiedz się, co sprzyja ich rozwojowiCzytaj też:
Zajady – przyczyny i objawy. Jak przebiega leczenie zapalenia kątów ust?

Źródła:

• S. Jabłońska, T. Chorzelski: „Choroby skóry. Dla studentów medycyny i lekarzy”. Wydanie V zmienione i uaktualnione; Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2002
• M. Michalak, M. Kucharczyk, M. Słowik-Rylska, B.Kręcisz: Zaburzenia barwnikowe skóry – przyczyny, leczenie i profilaktyka. Uniwersytet Jana Kochanowskiego 2021
• M. Błaszczyk-Kostanecka, H. Wolska: Dermatologia w praktyce. PZWL Wydawnictwo Lekarskie 2017