Choroby, takie jak jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMB), zaćma czy retinopatia cukrzycowa, coraz częściej nazywa się „chorobami cywilizacyjnymi” ze względu na ich źródła i przyczyny. Wyniki ogólnopolskiego sondażu zrealizowanego na zlecenie Vision Express1, pokazują, że znaczna część ankietowanych Polaków powyżej 35. roku życia zna kogoś ze zdiagnozowanymi poważnymi schorzeniami oczu. Aż 68% ankietowanych wie o kimś spośród rodziny lub znajomych, kto choruje na zaćmę, 41% o osobie ze zdiagnozowaną jaskrą, 22% zna przynajmniej jedną osobę ze zwyrodnieniem plamki żółtej, a 13% – chorującą na retinopatię cukrzycową. To niepokojące dane, biorąc pod uwagę fakt, że wszystkie te choroby, z wyjątkiem zaćmy, którą można wyleczyć operacyjnie, stanowią istotne zagrożenie dla prawidłowego widzenia. Ponadto zbyt późno wykryte i nieleczone schorzenia mogą doprowadzić do upośledzenia wzroku lub nawet całkowitej ślepoty.
Czy za świadomością odpowiednia profilaktyka?
Wyniki ostatniego sondażu zrealizowanego na zlecenie Vision Express nie napawają też optymizmem, jeśli chodzi o nastawienie Polaków do profilaktyki chorób oczu. Aż 63% z nich nigdy nie słyszało o ocenie przesiewowej ryzyka chorób narządu wzroku. To skuteczne narzędzie pozwala na wykrycie potencjalnych zmian patologicznych we wczesnym stadium choroby i szybkie rozpoczęcie leczenia, jeszcze przed wystąpieniem uciążliwych objawów.
– W wybranych salonach Vision Express przesiewowa ocena ryzyka czterech poważnych chorób oczu jest dostępna dla pacjentów pod nazwą OPTISKAN. Usługę tę wykonują lekarze okuliści i wykwalifikowani optometryści. W tym celu wykorzystują cyfrową funduskopię, czyli zdjęcia dna oka bez podawania kropli rozszerzających źrenicę oraz specjalistyczny algorytm RetinaLyze, który analizuje obszar centralnej siatkówki i wskazuje potencjalne zmiany patologiczne. Ocena OPTISKAN nie wymaga skierowania lekarskiego, jest nieinwazyjna i trwa kilka minut – mówi dr. n. biol. Robert Grabowski.
Przesiewową ocenę wzroku można wykonać przy okazji rutynowej kontroli jakości widzenia w gabinecie optometrycznym. Usługa OPTISKAN powinna szczególnie zainteresować pacjentów powyżej 35. roku życia, bo właśnie wtedy wzrasta ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń wzroku. Tymczasem ta grupa wiekowa, jak wskazują wyniki badania Vision Express, wciąż zbyt rzadko odwiedza specjalistę, nawet celem odbycia kilkunastominutowego badania jakości widzenia. Ponad połowa zapytanych Polaków (51%) nie badała wzroku u optometrysty lub okulisty w ciągu ostatniego roku. Natomiast co 9. badany odpowiedział, że nosi okulary lub soczewki kontaktowe, które nie zostały dobrane na podstawie zaleceń specjalisty.
Badanie wzroku u optometrysty równie skuteczne
Co sprawia, że Polacy odkładają badanie wzroku na później, często ostatecznie zapominając o weryfikacji jakości widzenia? Na przestrzeni lat dostęp do usług specjalistów ochrony wzroku stał się łatwiejszy. Ocenę wad wzroku i jakości widzenia przeprowadzają już nie tylko okuliści, ale także optometryści. Poszerza się też zakres ich usług, co jest wynikiem rozwoju specjalizacji, dodatkowych szkoleń i nowoczesnych technologii. Wydawałoby się, że Polacy nie mierzą się z tyloma barierami w dostępie do ochrony oczu, zarówno w postaci dostępności specjalistów, jak i samej technologii, a jednak wciąż zapominają, jak ważna jest systematyczna kontrola jakości widzenia.
– Pacjenci, szczególnie osoby starsze, są przywiązani do badania u lekarza okulisty, który uważany jest za jedyną osobę odpowiednio wyszkoloną do przeprowadzania badań narządu wzroku. Tymczasem optometryści są absolwentami studiów wyższych z zakresu optyki i optometrii oraz w większości przechodzą wiele dodatkowych szkoleń i kursów, co daje im potrzebną wiedzę i umiejętności do podstawowej oceny stanu oczu – tłumaczy Dyrektor Medyczny Vision Express.
W związku z tym, że zawód optometrysty wymaga ukończenia studiów wyższych, osoby przed rozpoczęciem pracy na tym stanowisku przez wiele lat uczą się biologii układu wzrokowego, podstaw okulistyki, optyki, optometrii czy pomiaru refrakcji. Następnie odbywają staże i specjalistyczne kursy doszkalające, które przygotowują w praktyce do przyjmowania pacjentów, np. w salonach optycznych. Optometryści doskonale rozumieją branżę optyczną, więc nierzadko są także świetnymi doradcami w zakresie doboru opraw i szkieł okularowych, soczewek kontaktowych czy okularów przeciwsłonecznych. Wiedzą nie tylko, jak poprawnie używać różnych metod korekcji wzroku, ale także znają sposób ich projektowania i wytwarzania. Dlatego w wielu krajach europejskich to optometrysta jest specjalistą pierwszego kontaktu, którego odwiedza się celem weryfikacji jakości widzenia i doboru odpowiednich pomocy optycznych.
Zatem to właśnie optometrysta jest bardzo dobrym wyborem, jeśli chcemy sprawdzić jakość naszego widzenia i dobrać odpowiednią korekcję. Jeśli pojawi się konieczność konsultacji z lekarzem, optometrysta bezzwłocznie skieruje pacjenta do okulisty. To znacząco zwiększa dostęp do specjalistów zajmujących się jakością widzenia przy równie wysokiej skuteczności badania refrakcyjnego. Szczególnie, że o oczu powinniśmy dbać nieustannie, a cykliczne, przynajmniej coroczne badania wzroku to pierwszy krok w tym kierunku.
1 Badanie zrealizowane w dn. 03-05.10.2022 roku przez SW Research na zlecenie Vision Express. N=734, reprezentatywna próba Polaków powyżej 35 roku życia.