Wysoki puls – przyczyny i sposoby na wysokie tętno

Wysoki puls to wysokie tętno spoczynkowe, które może oznaczać problemy sercowo-naczyniowe i niewydolność serca. Co trzeba wiedzieć na temat pulsu i kiedy należy udać się do lekarza?

Jaki jest prawidłowy puls?

Prawidłowy puls serca wynosi 60-100 uderzeń na minutę. Jeśli tętno jest wyższe i wynosi 110 lub 120, oznacza nieprawidłową pracę serca.

W czasie pomiaru pulsu należy odróżnić tętno spoczynkowe od tętna, które pojawia się po wysiłku fizycznym. Jeśli nie jesteśmy zestresowani, nie biegaliśmy przed pomiarem ani nie ćwiczyliśmy fizycznie, tętno nie powinno być wysokie. W takiej sytuacji wysoki puls może oznaczać choroby układu sercowo-naczyniowego.

Wysoki puls - przyczyny

Przyczyny wysokiego pulsu mogą być różne. Stanem normalnym jest przyspieszone bicie serca, które pojawia się po intensywnym wysiłku fizycznym. Tętno przyspiesza także na skutek stresu lub nagłych emocji. Po tym, jak miną, powinno wrócić do normy. Tachykardia występująca w fazie spoczynkowej nie jest stanem prawidłowym i powinna zostać dokładnie zdiagnozowana.

Niestety, jeśli puls jest wysoki na co dzień, może to oznaczać:

• niewydolność serca
• zakrzepy
• zatory
• niedotlenienie
• anemię
  
• nadczynność tarczycy
• hipoglikemię
• nerwicę
• astmę
  
• rozedmę płuc
• choroby płuc

W takiej sytuacji konieczne jest wykonanie badania EKG, a także echa serca. Zbyt wysoki puls może być też związany z chorobami tarczycy.

O czym świadczy wysoki puls?

Podwyższony puls może też świadczyć o:

• tachykardii
• zbyt dużym stresie
• niewłaściwych nawykach żywieniowych
• nieodpowiednim trybie życia

Niekiedy wypicie mocnej kawy albo napoju energetycznego skutkuje przyspieszeniem tętna. W takiej sytuacji warto ograniczyć tego typu używki na rzecz wody niegazowanej lub herbatek ziołowych.

Kołatanie serca i wysoki puls występują również w przypadku zaburzeń psychicznych. Niepokój, zaburzenia lękowe czy bezsenność wyzwalają różne reakcje ze strony serca. Mogą doprowadzić do zaburzeń rytmu oraz zaburzeń tętna.

Jak prawidłowo zmierzyć tętno?

Aby dokonać właściwego pomiaru tętna, należy uspokoić oddech. Dobrze jest posiedzieć spokojnie 15 minut przed pomiarem pulsu. Następnie lewą rękę opieramy o blat stołu i rozpoczynamy badanie. W czasie pomiaru nie należy nic mówić. W takiej sytuacji wiemy, że pomiar pulsu, którego dokonaliśmy, jest prawidłowy.

Jak zmierzyć sobie puls?

Aby zmierzyć puls, warto sięgnąć po aparat do mierzenia ciśnienia krwi. W aptekach dostępne są ciśnieniomierze nadgarstkowe, które pozwalają w prosty sposób dokonać pomiaru - wystarczy je założyć na rękę, a następnie włączyć i zmierzyć ciśnienie. W czasie pomiaru należy pamiętać o spokojnym oddechu i o tym, by nie mówić zbyt dużo.

Obecnie pomiaru pulsu można dokonać również za pomocą smartfonów i opasek na rękę. Monitorują one parametry życiowe i pokazują nie tylko, jakie mamy ciśnienie krwi, ale też jaki puls oraz nasycenie tlenem.

Wysoki puls po jedzeniu

Wysoki puls może być związany... z dietą. Kołatanie serca, które pojawia się po zjedzeniu obfitego posiłku, może oznaczać nadmierny udział węglowodanów w diecie. Dobrze jest zwrócić uwagę na to, co jemy i spróbować zwiększyć w diecie udział tłuszczów pochodzenia roślinnego. Oleje roślinne, orzechy, oliwa z oliwek, ryby to produkty, które powinny znaleźć się w diecie osób, pragnących zadbać o serce.

Wysoki puls a niskie ciśnienie

Wysoki puls przy niskim ciśnieniu krwi może oznaczać niewydolność serca. Jeśli tętno spoczynkowe wynosi więcej niż 100 mamy podwyższony puls. Może okazać się konieczne wprowadzenie leków na obniżenie tętna. W takiej sytuacji należy udać się do kardiologa, który wykona odpowiednie badania, zdiagnozuje zaburzenia tętna i podpowie, co zrobić, by obniżyć puls.

Wysoki puls w ciąży - o czym świadczy?

Wysoki puls w ciąży może być wywołany działaniem hormonów ciążowych, a także gromadzeniem wody w organizmie. W pewnej mierze to naturalna sytuacja wywołana wzrostem objętości krwi.

Ile powinno wynosić prawidłowe tętno w ciąży? Zakłada się, że może być o 10-20 proc. wyższa od normy dla zwykłej osoby. Górna granica może wynosić 120 uderzeń na minutę. Wyższy puls jest wskazaniem do wizyty u kardiologa, a niekiedy i hospitalizacji.

Wysoki puls w ciąży powinien wymagać reakcji, jeśli towarzyszą mu niepokojące objawy takie jak kołatanie serca, duszności, ból w klatce piersiowej. W takiej sytuacji warto wykonać dodatkowe badania.

Jak obniżyć wysokie tętno?

Jeśli pomiar wykazał nam nieprawidłowy wynik, warto odpocząć przynajmniej 30 minut i powtórzyć badanie. Dobrze jest w tym czasie napić się wody i posiedzieć. Kolejne nieprawidłowe i niepokojące wyniki badania są wskazaniem do konsultacji z lekarzem internistą. Konieczne będzie wykonanie EKG, które pokaże, czy serce pracuje prawidłowo.

Aby obniżyć wysokie tętno, zaleca się prowadzenie spokojnego trybu życia. Wskazane jest picie dużych ilości wody, codzienne spokojne spacery, a także ograniczenie czynników stresogennych, które mogą wywoływać problemy z sercem. Jeśli przyczyną wysokiego pulsu jest nadmiar obowiązków lub zbyt wyczerpująca praca, dobrze jest zrobić sobie wolne. Urlop pomaga zregenerować siły i odpocząć, a to może pomóc przywrócić prawidłowy puls.

W sytuacjach, w których wysoki puls występuje nagminnie, dobrze pomyśleć o wyjeździe do sanatorium. Pobyt w uzdrowiskach, zmiana otoczenia działają kojąco, pomaga wyciszyć napięcia i bodźce.

Czym jest niewydolność serca?

Niewydolność serca to stan, w którym mięsień ten nie daje rady prawidłowo pompować krwi i dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości tlenu w stosunku do potrzeb. Zmniejsza to wydolność wysiłkową, która objawia się trudnościami w zwykłych codziennych czynnościach takich jak robienie zakupów, sprzątanie, czy wchodzenie po schodach.

Najczęściej dzieje się tak na skutek uszkodzenia mięśnia serca lub jego zastawek. Objawy, początkowo subtelne, z czasem nabierające na sile, wynikają z niedostatecznej podaży tlenu do narządów. W trakcie rozwoju niewydolności serca dochodzi do gromadzenia płynów w organizmie, powiększenia jam serca oraz niekorzystnych zmian w układzie hormonalnym.

Nie lekceważ objawów niewydolności serca

Objawy dotyczące chorób serca nie zawsze są charakterystyczne. O ile diagnostyka zawału serca jest łatwa – gdy pojawia się ból serca, podejrzewamy zawał i dzwonimy po karetkę albo natychmiast jedziemy do szpitala, o tyle z chorobą niedokrwienną nie jest tak prosto – jej objawy są tak nieoczywiste, że łatwo je zbagatelizować, złożyć na karb lekkiej niedyspozycji.

Do tych typowych, świadczących o niewydolności, należą zmęczenie, duszność, obrzęki nóg – czyli kłopty, które oceniamy jako wynikające z przejściowej niedyspozycji, albo kojarzymy z innymi chorobami.

Jak więc zorientować się, że sprawa jest poważna?

– Zaniepokoić powinny nas sytuacje, w których nie mamy siły na zrobienie rzeczy, które do tej pory robiliśmy raczej bez problemu – radzi dr n. med. Agnieszka Pawlak kardiolog ze Szpital MSWiA w Warszawie.

Poniżej objawy związane z niewydolnością serca. Jeśli zauważasz takie u siebie, koniecznie udaj się do specjalisty.

Zmęczenie

Zbyt łatwe męczenie się, nawet przy niewielkim wysiłku, uczucie osłabienia to efekt niedotlenienia narządów, które wynika z upośledzonego przepływu krwi.

– My, kardiolodzy, stosujemy zawsze ocenę możliwości wejścia po schodach bez zatrzymywania. Jest słabo, gdy pacjent nie jest w stanie wejść na pierwsze piętro, ale i drugie powinno być dla nas sygnałem, że nie jest dobrze – mówi dr n. med. Agnieszka Pawlak.

Jeśli do tego zdarzają się zawroty głowy, rozkojarzenie, trudności z koncentracją, lepiej udać się do lekarza.

Duszność

To najbardziej typowy objaw niewydolności serca. Wynika z zalegania w płucach płynu, którego serce nie daje rady przepompować, co utrudnia przenikanie tlenu do krwi. Charakterystyczny objaw to płytki oddech i zadyszka, które najpierw pojawiają się przy większym wysiłku fizycznym, a z czasem nawet przy zwykłych codziennych cznnościach jak ścielenie łóżka, przgotowywanie posiłku. Może też dokuczać w nocy, powodując przebudzenia i niemożność spania w pozycji leżącej. Jeśli duszności towarzyszy kaszel to dodatkowy sygnał, że nie jest dobrze. Przy takich objawach należy wezwać pogotowie.

Obrzęki

Przy niewydolności serca częstym problemem są obrzęki, które dotyczą stóp, okolicy kostek i łydek. Buty robią się za ciasne, nad kostką odciskają się skarpetki – takie objawy można zaobserwować szczególnie wieczorem, kiedy po całym dniu dotrzemy do domu. Ale obrzęki zdarzają się też u chorych, którzy nie wstają z łóżka – widoczne są wtedy na plecach, głównie w okolicy kości krzyżowej.

Szybki przyrost masy ciała

Specyficznym objawem jest zaskakująco szybki przyrost wagi w krótkim czasie np. 2 kilogramy w ciągu 2-3 dni mimo niezmienionej diety. Powiększenie obwodu brzucha i przybór masy ciała oraz obrzęki wynikają z zatrzymania płynów w organizmie, które – podobnie jak przy duszności – spowodowane jest problemem z pompowaniem krwi. Może dojść do tzw. przewodnienia, które łatwo to stwierdzić naciskając palcem skórę (pozostaje wgłębienie).

Utrata apetytu

Przewodnienie związane z zatrzymywaniem wody w organizmie i wynikająca z tego gorsza praca jelit wywołuje uczucie pełności, a nawet przepełnienia. To bardzo niebezpieczny stan, gdyż osłabia organizm, który nie ma siły do walki z chorobą. Z czasem może prowadzić do zmniejszenia masy ciała, a nawet zaników mięśniowych oraz anemii.

Zaburzenia rytmu serca

Uszkodzone serce, nie mając siły pompować krwi przyspiesza rytm. Za zbyt szybkie uważa się tętno powyżej 75 uderzeń na minutę. Utrzymujące się dłużej tętno powyżej 100 uderzeń na minutę uszkadza mięsień serca.

Drugim problemem są zaburzenia rytmu odczuwane jako nierówne bicie serca.To poważne zaburzenie, które może prowadzić do migotania przedsionków.

Jak prawidłowo zmierzyć tętno

Dobrze: Pomiaru tętna powinniśmy dokonywać w pozycji siedzącej. Nie należy tej czynności wykonywać po wysiłku, a zanim przystąpimy do badania, zaleca się co najmniej 5-minutowy odpoczynek. Badanie tętna polega na przyłożeniu trzech palców na tętnicy przebiegającej po wewnętrznej stronie nadgarstka, w przedłużeniu kciuka. Gdy wyczujemy pulsowanie, należy ucisnąć.

Źle: przykładanie pojedynczego palca, próba wyczucia tętna po przeciwnej stronie nadgarstka.

Na zegarku z sekundnikiem odliczamy liczbę uderzeń w ciągu 30 sekund. Uzyskany wynik mnożymy przez dwa co da nam liczbę uderzeń serca na minutę.

Te fakty o tętnie trzeba znać

• Prawidłowe tętno jest miarowe, a przerwy pomiędzy uderzeniami powinny być takie same.
• Prawidłowe tętno (puls) mieści się w przedziale od 60 do 100 uderzeń serca na minutę.
• Zbyt wysoki puls serca (powyżej 100 uderzeń na minutę) – nazywany jest tachykardią (częstoskurczem).
• Zbyt niski puls (poniżej 60 uderzeń na minutę) to bradykardia.
• Puls można zbadać także na tętnicy szyjnej, należy jednak uważać, aby nie uciskać zbyt mocno, gdyż może to spowodować spadek ciśnienia lub znaczne zwolnienie pracy serca i omdlenie.
• Zbyt wysokie tętno, za szybkie bicie sera to najczęstszy objaw zaburzeń rytmu serca u młodych osób.

– Niestety, młodzi często to bagatelizują, bo da się z tym w miarę normalnie funkcjonować, można się przyzwyczaić. Jednak kiedy serce przez dłuższy czas bije w tempie 100-120 uderzeń na minutę, uszkadza się. Norweskie badania przeprowadzone na ponad 10-tysięcznej populacji zdrowych osób, u których obserwowano rokowania i stan zdrowia w zależności od tętna wykazały, że wartością odcinającą jest puls powyżej 75. To znaczy, że pacjenci, którzy mieli więcej niż 75 uderzeń na minutę częściej rozwijali w przyszłości nadciśnienie tętnicze, zawał serca i częściej umierali w stosunku do osób, które miały tętno poniżej 75.Wniosek jest prosty: wystarczy zwolnić serce, aby uzyskać zdecydowaną poprawę rokowania – mówi dr n. med. Agnieszka Pawlak.

Jak pomóc swojemu sercu

Dbaj o siebie, zmień styl życia, popraw jego jakość. Odpowiednia dieta i aktywny tryb życia może pomóc w zmniejszeniu dolegliwości ze strony serca i zapobiec postępowaniu niewydolności serca.

Największe znaczenie dla serca ma aktywność fizyczna i nie jest to kwestia wykupienia karnetu do klubu.

- Jak wynika z najnowszych badań, najlepsze efekty przynosi aktywność fizyczna zbliżona do fizjologicznej. 30-40 minut spaceru w ciągu dnia powtarzana 3-5 razy w tygodniu ma dla nas zbawienne znaczenie. Liczy się każdy ruch, na przykład rezygnacja z samochodu i z windy. Warto przestać palić papierosów i zmienić dietę. Ważny jest też sen, którego dzisiaj wszyscy sobie odmawiamy, bo ciągle się gdzieś śpieszymy. Sercu szkodzi brak relaksu. Permanentny stres powoduje rozwój wielu chorób” – podpowiada ekspertka.

Specjaliści podkreślają: nie jest to kwestia rewolucyjnych zmian. W zaawansowanej chorobie oczywiście tak – konieczne jest zastosowanie skomplikowanych, czasem wyrafinowanych metod. Ale na początku niedokrwiennej choroby serca sporo możemy zrobić sami po prostu modyfikując styl życia.

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
Źródła:
Portal z informacjami o niewydolności serca,
Portal Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego,
www.ikard.pl

Czytaj też:
Nie chcesz mieć problemów z sercem? Zastąp tym czerwone mięso