Choroby autoimmunologiczne (choroby z autoagresji) nie są powodowane przez wirusy, bakterie lub inne patogeny, które przedostają się do naszego organizmu, inicjując reakcję obronną w postaci stanu zapalnego. W tym przypadku układ immunologiczny nie musi mierzyć się z drobnoustrojami, ale sam jest zagrożeniem dla człowieka, bo zaczyna wytwarzać przeciwciała przeciwko zdrowym komórkom ludzkiego organizmu.
Czym są choroby autoimmunologiczne?
W przypadku schorzeń autoimmunologicznych nasz układ odpornościowy nie funkcjonuje w prawidłowy sposób - zamiast niszczyć zagrażające nam patogeny, atakuje w pełni zdrowe komórki, doprowadzając do powstawania przewlekłego stanu zapalnego, a także wyniszczenia konkretnych narządów i układów. Właściwa reakcja immunologiczna polega na rozpoznaniu wnikającego do organizmu wroga, mobilizacji sił do jego neutralizacji oraz wytworzeniu przeciwciał, które pozwalają uchronić się przed ponownym zakażeniem. To dzięki prawidłowej reakcji immunologicznej na niektóre choroby zakaźne zapadamy tylko raz oraz nabywamy odporność po przyjęciu szczepionek. Dzięki właściwemu działaniu układu immunologicznego pojawiają się u nas także objawy świadczące o tym, że nasz organizm zaczyna walczyć z chorobą, czyli m.in. stan podgorączkowy i gorączka.
Podobnie układ immunologiczny działa w przypadku np. urazów – mobilizuje do działania komórki w celu odbudowy uszkodzonej warstwy naskórka, skóry właściwej lub kości. W przypadku autoagresywnego działania układu immunologicznego białka organizmu traktowane są jak nieznane, obce komórki, co inicjuje reakcję obronną. Charakterystyczne dla schorzeń autoimmunologicznych jest to, że niszczenie komórek organizmu nie następuje nagle i z dużą intensywnością – układ immunologiczny atakuje zdrowe komórki organizmu stopniowo, co powoduje, że objawy schorzeń z autoagresji bywają niespecyficzne i często nie dostrzegamy ich przez dłuższy czas.
Choroby autoimmunologiczne – przyczyny
Choroby autoimmunologiczne są przedmiotem intensywnych badań naukowców. Dzięki nim dowiedziono związku schorzeń z autoagresji z działaniem niektórych substancji chemicznych, przewlekłymi stanami zapalnymi, które powoduje m.in. nieprawidłowo skomponowana dieta, a także niektórymi infekcjami o podłożu bakteryjnym i wirusowym. Potwierdzono też, że choroby autoimmunologiczne mogą być dziedziczone oraz mogą mieć związek z pojawieniem się w organizmie komórek nowotworowych. Powyższe czynniki mogą być impulsem inicjującym nieprawidłową odpowiedź immunologiczną, jednak za niszczenie zdrowych komórek organizmu i związane z tym objawy odpowiadają limfocyty, które nie posiadają antygenów zgodności tkankowej.
Choroby autoimmunologiczne – lista
Choroby autoimmunologiczne dotyczą różnych narządów i układów. Najczęściej dotyczą tkanki łącznej, skóry, układu neurologicznego, układu hormonalnego, a także układu pokarmowego. Jedną z częściej występujących i dobrze poznanych chorób autoimmunologicznych jest cukrzyca typu 1. W tym przypadku w wyniku nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej zaburzony zostaje prawidłowy mechanizm wydzielania insuliny oraz funkcjonowania trzustki. Do innych, dość dobrze poznanych, chorób autoimmunologicznych, z którymi każdy z nas miał lub może mieć styczność, zaliczamy m.in.:
- stwardnienie rozsiane,
- chorobę Hashimoto,
- reumatoidalne zapalenie stawów (ŁZS),
- łuszczycę,
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
- łysienie plackowate,
- twardzinę,
- wrzodziejące zapalenie jelit.
Do mniej znanych i rzadziej występujących schorzeń autoimmunologicznych zaliczamy m.in. ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, sarkoidozę, toczeń rumieniowaty układowy oraz chorobę Leśniowskiego-Crohna.
Czytaj też:
Co to jest dieta Hashimoto? Czy mogą stosować ją także zdrowe osoby?