Ból gardła: przyczyny, objawy, leczenie zapalenia gardła

Ból gardła objawia się problemami z przełknięciem śliny i połykaniem pokarmów, nadmierną suchością w jamie ustnej, a także zaczerwienieniem. Mogą wystąpić także inne objawy ze strony organizmu, m.in. nieżyt nosa czy złe samopoczucie. Stany zapalne gardła o etiologii wirusowej najczęściej wymagają doraźnego leczenia i łagodzenia objawów bólu. Co trzeba wiedzieć o bólu gardła i jakie są skuteczne sposoby leczenia zapalenia gardła?

Ból gardła - czym jest?

Ból gardła może być spowodowany wieloma czynnikami. Najczęstszą przyczyną jest infekcja wirusowa. Ból gardła może jednak pojawić się w wypadku podrażnienia strun głosowych (np. nadmiernym mówieniem albo przebywaniem w zadymionym pomieszczeniu). Może wystąpić również w przypadku chorób o podłożu bakteryjnym. Przy anginie bardzo często gardło jest czerwone, ropne, okropnie boli. Różnice między wirusowym a bakteryjnym zapaleniem gardła są znaczące.

Objawy bólu gardła

Objawy zapalenia gardła są następujące:

• ból gardła
• chrypka
  
• zaczerwienienie gardła
• problemy z przełykaniem pokarmów
• powiększenie migdałków podniebiennych

Przy zapaleniu gardła mogą pojawić się też:

• nieżyt nosa
• zatkany nos
• ból głowy
  
• kaszel
• uczucie spływania wydzieliny po tylnej części gardła
• uczucie ciała obcego w gardle
• gorączka
• zapalenie spojówek
• złe samopoczucie

Przyczyny bólu gardła

Ból gardła mogą wywołać:

• infekcje wirusowe
• infekcje bakteryjne
• dym papierosowy
• suche powietrze
• infekcja górnych dróg oddechowych

Czym jest zapalenie gardła?

Zapalenie gardła to choroba, której podłoże jest wirusowe. Wirusowe zapalenie gardła może wystąpić w każdej porze roku i często zdarza się wtedy, gdy na zewnątrz panują przyjemne temperatury. Najwięcej zachorowań odnotowuje się jednak w sezonie jesienno-zimowym.

Zapalenie gardła objawia się nie tylko bólem gardła, ale i innymi dolegliwościami. Najczęściej powodują one trudności z przełykaniem śliny, chrypę, czasem nawet kaszel. W przypadku zapalenia gardła może wystąpić gorączka, ale dużo częściej zdarza się stan podgorączkowy.

Bakteryjne zapalenie gardła

Bakteryjne zapalenie gardła wywołane zakażeniem paciorkowcem najczęściej oznacza anginę. W takiej sytuacji gardło nie tylko jest czerwone i bolesne, ale mogą wystąpić na nim ropne nacieki (szczególnie w okolicy migdałów podniebiennych). Występuje też wysoka gorączka (nawet do 40 stopni Celsjusza) i ogóle osłabienie organizmu.

Zakażenia paciorkowcami wymagają antybiotykoterapii. Aby skutecznie dobrać antybiotyk należy zrobić wymaz z gardła, który pokaże z jakim rodzajem bakterii mamy do czynienia. Angina to podstępna choroba, która może mieć nawracający charakter. Dość często się zdarza, że zakażenie paciorkowcem powraca (nawet co 3 miesiące). Z tego względu tak istotne jest przeprowadzenie badań, dzięki którym dobrze dobierzemy antybiotyk.

Ból gardła a zapalenie migdałków podniebiennych

Ostry ból gardła może wystąpić także przy zapaleniu migdałków podniebiennych. Najczęściej nieprzyjemny ból gardła wywołany jest zakażeniem paciorkowcami. Dochodzi do nadkażenia bakteryjnego, przez co pojawia się wysoka temperatura ciała i ostry ból gardła. Ból gardła spowodowany zakażeniem paciorkowcami najczęściej szybko się rozwija. Choroba ma zwykle gwałtowny przebieg, pojawia się wysoka gorączka, bóle mięśni, wymioty, niekiedy biegunka czy problemy z utrzymaniem moczu. W takiej sytuacji należy podać dziecku leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz jak najszybciej udać się do pediatry. Lekarzowi zazwyczaj wystarcza zajrzenie w jamę ustną do postawienia diagnozy. Migdałki mogą być obrzęknięte, widać również na nich ropny nalot. Bakteryjne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych leczy się antybiotykami.

Ból gardła a mononukleoza

Ból gardła i wysoka gorączka mogą wystąpić również przy mononukleozie, chorobie bardzo przypominającej anginę. Charakteryzuje się ona tymi samymi objawami, powiększeniem migdałków, uczuciem rozbicia, bardzo wysoką temperaturą. Jej podłoże jest jednak wirusowe, a nie bakteryjne, więc w tym przypadku antybiotyk nie działa.

W leczeniu mononukleozy należy płukać chore gardło roztworami przeciwzapalnymi, naparami z szałwii, kory dębu i rumianku. Ważne jest również intensywne nawadnianie, które zwalcza uczucie suchości oraz łagodzenie objawów doraźnych takich jak gorączka. Zazwyczaj stan zapalny gardła zmniejsza się po kilku dniach, a temperatura spada samoistnie. Po wystąpieniu mononukleozy na całym ciele może pojawić się wysypka przypominająca szkarlatynę.

Ból gardła a choroby jamy ustnej

Ból gardła może pojawić się również przy zapaleniu dziąseł i stanów zapalnych jamy ustnej. Przyczyną bólu mogą być pleśniawki i inne nadżerki, które tworzą się w jamie ustnej. W takiej sytuacji warto dokładnie obejrzeć gardło i sprawdzić, czy błona śluzowa nie została naruszona, a także udać się do lekarza. Jeśli przyczyną bólu jest zapalenie dziąseł, należy sięgnąć po płukanki z szałwii czy kory dębu, które mają działanie przeciwzapalnie. Dobrze jest także odwiedzić stomatologa.

Inne przyczyny bólu gardła

Ostre zapalenie gardła nie zawsze musi oznaczać infekcję bakteryjną. Może pojawić się również na skutek nadwyrężenia strun głosowych, przebywania w zadymionych pomieszczeniach lub w miejscach, w których jest suche powietrze.

Infekcjom gardła sprzyjają również nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Warto też pamiętać, że każde przewlekłe zapalenie gardła, przedłużająca się chrypa lub utrata głosu powinny być skonsultowane z lekarzem. Takie objawy oraz powiększone węzły chłonne mogą być objawem raka krtani lub gardła.

Domowe sposoby oraz leczenie bólu gardła

Domowe sposoby na ból gardła są proste i skuteczne. Sprawdza się płukanie gardła naparem z szałwii, kory dębu, rumianku albo płukanką z soli kuchennej. Szczególnie ten drugi sposób jest prosty i skuteczny, ponieważ sól działa przeciwzapalnie i pomaga zmniejszyć intensywny ból gardła.

Warto też pamiętać o dobrym nawadnianiu. Jeśli gardło bardzo boli i ciężko nam przełykać ślinę, lepiej sięgać po ciepłe napoje. Dobrze sprawdzą się zarówno herbata z sokiem malinowym i miodem, jak i napary z imbiru, kurkumy czy herbatka z lipy. Osoby dorosłe mogą także pić szałwię.

Domowe sposoby na ból gardła to też sięganie po produkty, które działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. W leczeniu bólu gardła pomóc może... czosnek. Warto w czasie przeziębienia czy zapalenia gardła sięgnąć po naturalne antybiotyki, które wspomogą organizm w walce z infekcją. Czosnek, cebula, ale także imbir, kurkuma, miód to dobre oręże do walki z wirusami. Należy też pamiętać o produktach bogatych w witaminę C. W przypadku infekcji wirusowej szczególnie warto sięgać po pigwę czy czarny bez.

Leczenie, czyli co na bolące gardło można dostać bez recepty?

W aptekach znajdziemy wiele produktów pomocnych w walce z bólem gardła. Mają one postać tabeletek, sprayów, a w przypadku produktów dla dzieci - również lizaków czy żelków. Ich zadaniem jest nawilżenie błony śluzowej gardła i powleczenie jej warstwą ochronną. To pomaga zwalczyć uciążliwe drapanie i suchość w gardle, łagodzi również ból. Tabletki do ssania ułatwiają przełykanie śliny.

Warto też sięgnąć po leki przeciwbólowe, a także leki przeciwgorączkowe. W aptece można zaopatrzyć się również w sól fizjologiczną do inhalacji, która pozwala nawilżyć drogi oddechowe i złagodzić stan zapalny gardła.

Ból gardła – co jeść?

Miękkie pokarmy są łatwiejsze do połknięcia. Ich miękka konsystencja pomoże ograniczyć podrażnienie gardła. Ciepłe produkty i napoje mogą również pomóc złagodzić ból gardła. Warto rozważyć:

• ciepły gotowany makaron, kasze, owsianki,
• jogurty,
• zmiksowane owoce i warzywa,
• puree ziemniaczane,
• zupy kremy,
• jajecznicę.

Pamiętajmy, by mimo bólu gardła, prowadzić zbilansowaną dietę. To, co jemy, ma znaczny wpływ na to, kiedy poczujemy się lepiej.

Ból gardła – czego unikać?

Unikamy pokarmów, które są trudne do połknięcia lub mogłyby dodatkowo podrażnić śluzówkę gardła. Gdy boli nas gardło, odstawiamy:

• kwaśne soki i owoce,
• alkohol,
• kawę,
• papierosy,
• przekąski o ostrych krawędziach, np. chipsy, krakersy,
• ostre potrawy.

Ból gardła – kiedy do lekarza?

Ból gardła może być spowodowany wirusami lub bakteriami. Bywa też, że jest spowodowany suchym powietrzem czy paleniem papierosów. Jeżeli zmagamy się z infekcją bakteryjną, domowe sposoby nie pomogą i konieczne jest wdrożenie leczenia antybiotykami. Zaniepokoić powinny następujące objawy:

• gorączka,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• biały nalot w tylnej ścianie gardła i na migdałkach,
• trudności w połykaniu, uniemożliwiające picie i jedzenie,
• bole stawów.
  

W tej sytuacji konieczna jest wizyta u lekarza.

Zapalenie gardła u dzieci - jak radzić sobie z bólem gardła u malucha?

Zapalenie gardła jest częstą infekcją wirusową diagnozowaną u dzieci. U maluszków ból gardła szybko jest widoczny - dzieci odmawiają jedzenia i picia, mogą także być ochrypnięte. Bardzo ważne jest dbanie o prawidłowe nawadnianie dziecka. Ciepłe napoje pomagają zwalczyć dyskomfort, ułatwiają także przełykanie śliny. Niemowlęta karmione piersią powinny być częściej do niej przystawiane. U przedszkolaków można stosować herbatki rozgrzewające z dodatkiem miodu, soku malinowego i cytryny.

Jeśli bólowi gardła towarzyszą też inne objawy takie jak katar, kaszel, chrypa, ogólne objawy infekcji, warto udać się do pediatry. Lekarz osłucha dziecko i zdecyduje, czy wystarczy leczenie objawowe. Zazwyczaj pomagają także syropki powlekające gardło ochronnym filmem. Dobrze działają również inhalacje z soli fizjologicznej, które nawilżają drogi oddechowe i pomagają zwalczyć chrypkę.

Zapalenie krtani u dziecka

Jeśli dziecko nagle budzi się w nocy z obrzękniętymi strunami głosowymi, nie może wydać z siebie dźwięku i widzimy, że ciężko mu się oddycha, należy jak najszybciej przenieść je w chłodne miejsce (np. ubrać dziecko i otworzyć drzwi lodówki) oraz wezwać pomoc lekarską. Zapalenie krtani może być bardzo niebezpieczne, dlatego nie wolno lekceważyć takich objawów.

Rodzice, którzy przeszli już taką chorobę dziecka, zazwyczaj mają w domu leki wziewne, które ułatwiają oddychanie. W takiej sytuacji można je zastosować, ale i tak należy wezwać pomoc lekarską.

Leczenie bólu gardła

Leczenie bólu gardła jest uzależnione od jego przyczyny. Jeśli zostało spowodowane przez infekcję wirusową, warto sięgnąć po domowe sposoby na ból gardła: płukania gardła, ciepłe napary, inhalacje z soli fizjologicznej. Bakteryjne zapalenie błony śluzowej gardła wymaga szybkiego kontaktu z lekarzem i przepisania antybiotyków. Aby zadziałały skutecznie, konieczny jest wymaz z gardła, który wskaże z jakimi patogenami mamy do czynienia.

Silny ból gardła utrudniający przełykanie może pojawić się w przebiegu chorób takich jak mononukleoza czy angina. Wymagają one innego leczenia, dlatego kluczowe jest wykonanie dokładnej diagnostyki.

Czytaj też:
Bezdech senny – ciche objawy, których nie wolno ignorować