Trzustka to dość specyficzny organ, który jest jednym z kilku narządów gruczołowych. Pełni ona w organizmie bardzo ważne funkcje. Dzięki prawidłowej pracy trzustki do ustroju wydzielane są niezbędne w procesach trawiennych enzymy trzustkowe oraz hormony trzustkowe. Ból trzustki związany jest z toczącym się procesem zapalnym lub zablokowaniem kanalików trzustkowych, co prowadzi do ataku kolki trzustkowej. W przypadku bólu brzucha nie da się samodzielnie odróżnić, który organ choruje. Dolegliwości bólowych nie wolno lekceważyć, trzeba natychmiast udać się do lekarza, aby postawił diagnozę i dobrał odpowiednią metodę leczenia.
Trzustka – gdzie leży i jaką pełni rolę?
Trzustka to narząd, który znajduje się w górnej części jamy brzusznej. Leży w nadbrzuszu, po lewej stronie, pod żebrami. Lokalizacja trzustki wpływa na odczuwane dolegliwości związanych z jej chorobami.
Trzustka odpowiada za uwalnianie do krwiobiegu dwóch ważnych hormonów, czyli insuliny i glukagonu. Hormony te są niezbędne w celu zasilania komórek organizmu energią, która pochodzi z glukozy. Oprócz hormonów trzustka wydziela także ważne enzymy trzustkowe (lipazę, amylazę, elastazę) – dzięki którym możliwe jest prawidłowe trawienie węglowodanów i tłuszczów, które dostarczamy do organizmu wraz ze spożywanymi pokarmami.
Jak rozpoznać ból trzustki?
Dolegliwości związane z chorobami trzustki odczuwane są w nadbrzuszu lub lewym górnym kwadracie brzucha. Ból trzustki jest dość charakterystyczny – zlokalizowany jest po lewej stronie pod żebrami i promieniuje do pleców. Chorzy opisują go jako kłujący, piekący, przeszywający. Ból trzustki trudno pomylić z bólem żołądka lub kręgosłupa lędźwiowego, bo jest on zdecydowanie silniejszy.
W przypadku ostrego zapalenia trzustki i kolki trzustkowej ból pojawia się nagle. Jest bardzo silny i oporny na działanie leków przeciwbólowych. Towarzyszą mu wysoka gorączka, mdłości i wymioty. Przewlekłe zapalenie trzustki wywołuje mniej nasilone, jednak występujące stale dolegliwości bólowe. Podobnie jest w przypadku raka trzustki – początkowo ból może pojawiać się jedynie po posiłku, jednak z czasem przybiera na sile i występuje codziennie. Ból trzustki nasila się podczas leżenia na wznak.
Przewlekłym chorobom trzustki często towarzyszą mdłości, wzdęcia, gazy oraz zmiana konsystencji i wyglądu stolca. Często zwraca się uwagę na fakt, że objawy raka trzustki można zauważyć w toalecie.
To, jakie dolegliwości odczuwamy z powodu chorób trzustki, zależy od rodzaju i fazy schorzenia. Trzeba pamiętać, że każdy ból w jamie brzusznej, który utrzymuje się przez dłuższy czas lub uporczywie nawraca, powinniśmy skonsultować z lekarzem.
Ból trzustki – przyczyny
Najczęstszą przyczyną bólu trzustki jest toczący się w obrębie tego narządu stan zapalny. Może on być spowodowany różnymi czynnikami. Zaliczamy do nich m.in.:
- częste spożywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- stosowanie diety bogatej w tłuszcze, czerwone mięso i tłusty nabiał,
- częste spożywanie smażonych potraw,
- spożywanie słodyczy bogatych w tłuszcze trans,
- zakażenie bakterią Helicobacter pylori,
- długotrwałe przyjmowanie niektórych leków,
- urazy jamy brzusznej.
Ból trzustki może być także wywołany spożywaniem surowych warzyw i owoców – w tym przypadku mamy jednak do czynienia z wtórnym podrażnieniem chorego narządu. Dieta bogata w owoce i warzywa nie szkodzi zdrowej trzustce i nie prowadzi do jej uszkodzenia.
Działanie czynników, które negatywnie wpływają na pracę trzustki, prowadzi do stanu zapalnego w obrębie tego narządu oraz do powstawania złogów, które blokują kanaliki trzustkowe, wywołując kolkę trzustkową. Kolka trzustkowa może być także spowodowana przedostawaniem się złogów z woreczka żółciowego.
Zdarza się, że problemy z trzustką występują rodzinnie lub są spowodowane chorobami genetycznymi. Jeżeli u członków bliskiej rodziny zostały zdiagnozowane choroby trzustki, to powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, w jaki sposób się odżywiamy oraz wykonać badania sprawdzające stan tego narządu gruczołowego.
Choroby trzustki, w większości przypadków, są skutkiem stosowania niewłaściwie skomponowanej diety oraz naszego stylu życia. Częściej diagnozowane są u osób z nałogami oraz otyłych lub osób, u których występują także choroby woreczka żółciowego i choroby wątroby. W grupie szczególnego ryzyka znajdują się osoby po 65. roku życia. Problemy z trzustką częściej diagnozowane są u mężczyzn.
Te choroby najczęściej powodują ból trzustki
Ból trzustki różni się intensywnością i odpowiedzią na leki przeciwbólowe. Najczęściej jest objawem następujących chorób:
- przewlekłego zapalenia trzustki,
- ostrego zapalenia trzustki,
-
autoimmunologiczne zapalenie trzustki,
- raka trzustki,
-
torbiele trzustki.
Jak leczy się ból trzustki?
Aby skutecznie leczyć ból trzustki, trzeba poznać jego przyczynę, ponieważ leczy się właśnie chorobę podstawową – to od niej zależy stopień dolegliwości bólowych. Lekarz może przepisać różne leki przeciwbólowe. Zaliczamy do nich działające łagodnie niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz wykazujące silne działanie – leki opioidowe. Ból trzustki czasami zwalcza się stosując blokadę lub neurolizę splotu trzewnego.
Czytaj też:
Nowa, obiecująca terapia raka trzustki. Może pomóc także przy zwłókniniu organuCzytaj też:
Zidentyfikowano czynnik wywołujący zapalenie trzustki. Będą nowe formy leczenia?