Trzustka to jeden z najważniejszych narządów w organizmie. To dzięki niej w jelicie cienkim zachodzą procesy trawienne – trzustka dostarcza enzymy, które umożliwiają przemianę tłuszczów, węglowodanów i białek. Oprócz tego produkuje dwa ważne hormony, które kontrolują poziom glukozy w organizmie.
Czym są hormony trzustki?
Hormony trzustki to insulina i glukagon. Są one bardzo istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ kontrolują poziom cukru. Insulina wytwarzana jest przez komórki beta i to ona odpowiada za normowanie poziomu glukozy we krwi. Glukagon z kolei produkowany jest przez tzw. komórki alfa i odpowiada za podwyższanie poziomu glukozy we krwi.
Funkcje trzustki
Główne funkcje trzustki to wewnątrz- i zewnątrzywydalnicza. Ta pierwsza odpowiada za produkcję hormonów trzustkowych, o czym pisaliśmy wyżej. Ta druga berze udział w szeregu procesów przyczyniających się do powstania enzymów, które wykorzystywane są w procesach trawiennych. Oprócz tego narząd ten produkuje także sok trzustkowy, neutralizujący kwas żołądkowy.
Co to jest insulina?
Insulina to jeden z hormonów produkowanych przez trzustkę. Odgrywa on istotną rolę w organizmie, dostarczając energii do wszystkich komórek ciała. Dodatkowo bierze udział w procesach przemian tłuszczów i węglowodanów.
Niebezpieczny może być zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom insuliny. ten pierwszy może oznaczać cukrzycę, a ten drugi insulinooporność.
Insulina a cukrzyca
Zbyt niski poziom insuliny sprawia, że glukoza nie zostaje wchłonięta do organizmu. W efekcie pozostaje we krwi, powodując hiperglikemię, co oznacza, że poziom cukru we krwi jest zbyt wysoki. Daje to wyraźne objawy, do których najczęściej zalicza się ciągłe pragnienie, częste oddawanie moczu i utratę masy ciała.
U osób, u których zdiagnozowano cukrzycę, konieczne jest wdrożenie lekkostrawnej diety cukrzycowej, która pozwala kontrolować poziom glukozy oraz leczenie u diabetyka. Może ono oznaczać konieczność podawania insuliny, ale nie musi – jest to uzależnione zarówno od typu cukrzycy, jak i stopnia zaawansowania choroby.
Insulina a insulinooporność
Insulinooporność to schorzenie, w którym organizm nie reaguje właściwie na produkcję insuliny i wciąż ją wytwarza. Często wynika to z przyczyn genetycznych, ale do czynników ryzyka zalicza się także otyłość, wiek, przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej czy glikokortykosteroidów, a także stosowanie używek takich jak alkohol.
Objawy insulinooporności nie są jednoznaczne, dlatego często bywają mylone z innymi. Zalicza się do nich m.in. obniżenie nastroju i słabsze samopoczucie psychiczne, napady głodu, podwyższenie poziomu cholesterolu w organizmie. Insulinooporność wymaga diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia, które jest uzależnione od przyczyn powodujących insulinooporność. Konieczna jest także zmiana diety i trybu życia.
Czym jest glukagon?
Glukagon to hormon trzustkowy, który odpowiada za wzrost stężenia glukozy we krwi. Jeśli trzustka pracuje prawidłowo, pomiędzy poziomem insuliny a glukagonu zachodzi równowaga. Osoby zdrowe, które prowadzą zrównoważony tryb życia i dobrze się odżywiają, nie cierpią również na nagłe skoki poziomu hormonów trzustkowych.
Poziom glukagonu może wzrastać z różnych powodów, m.in. na skutek niewłaściwej diety, a także stresu. Jeśli wzrasta, prowadzi do hiperglikemii, czyli spadku poziomu glukozy we krwi. Jeśli maleje, może spowodować hipoglikemię, czyli wzrost poziomu glukozy we krwi. Niekorzystne dla zdrowia są obie sytuacje.
Aby utrzymywać glukagon na właściwym poziomie, należy prowadzić zdrowy tryb życia i ograniczać przetworzone produkty, dania typu instant czy fast foody. Dobrze jest także kontrolować spożycie skrobi, białej mąki. Warto za to wprowadzić do diety dużo warzyw i owoców bogatych w błonnik, korzystnie wpływający na poziom glukozy w organizmie.