Plamy na skórze – skąd się biorą? Najczęstsze przyczyny, pielęgnacja skóry

Plamy na skórze pojawiają się u osób w różnym wieku. Zaliczamy do nich zarówno wrodzone znamiona oraz malformacje naczyniowe, jak i zmiany nabyte, których pojawieniu się sprzyjają m.in. promieniowanie ultrafioletowe, reakcje alergiczne i podrażnienia skóry. Często na skórze pojawiają się również zmiany barwnikowe, które wymagają diagnostyki, bo mogą być m.in. objawem raka skóry. Choć nasza skóra rzadko jest idealna, to każda z pojawiających się na niej plam wymaga konsultacji lekarskiej, która pozwoli wykryć podłoże problemu i dobrać odpowiednie leczenie, jeżeli będzie ono konieczne.

Rodzaje plam na skórze

Czym właściwie jest plama na skórze? Z dermatologicznego punktu widzenia, plamy na ciele to zmiany, które muszą spełniać określone kryteria diagnostyczne. Aby można było użyć nazwy „plama na skórze”, zmiana musi różnić się kolorem od zdrowej skóry, być wyraźnie ograniczona i niewyczuwalna w czasie badania palpacyjnego. Typowe plamy na ciele nie są wyniesione ponad powierzchnię skóry. Choć ich pojawieniu się mogą towarzyszyć dodatkowe objawy, to nie zawsze mamy z nimi do czynienia. Wśród często poddawanych diagnostyce zmian, wyróżniamy m.in.:

• czerwone plamy na skórze,
• znikające czerwone plamy na ciele,
• brązowe plamy na ciele,
• plamy naczyniowe wrodzone,
• swędzące plamy na ciele,
• czerwone plamki na skórze,
• czarne plamy na skórze o nieregularnym kształcie.

Plamy na ciele mogą utrzymywać się przez dłuższy czas lub pojawiać się jedynie okresowo, co wskazuje na działanie jakiegoś czynnika, który powoduje reakcję alergiczną. Czerwone plamy na ciele mogą pojawić się np. na skutek przyjmowania niektórych leków, a także ciągłego drażnienia skóry, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego.

Niezależnie od podłoża dolegliwości, konieczne jest skonsultowanie z lekarzem przewlekle utrzymujących się zmian na skórze oraz okresowo pojawiających się plam, bo mogą one świadczyć o mniej lub bardziej poważnych chorobach. Pierwsze kroki powinniśmy skierować do lekarza rodzinnego, który wystawi skierowanie do dermatologa.

Ważne! Jeżeli oprócz plam na ciele pojawiają się także inne objawy np. ogólne osłabienie, złe samopoczucie, ból brzucha, podwyższona temperatura, to nie należy czekać z wizytą u lekarza. Takie objawy mogą wskazywać na zagrażającą zdrowiu i życiu sepsę, która jest skutkiem m.in. zakażenia pneumokokami i meningokokami. W przypadku sepsy czerwone plamy na ciele, a następnie ciemniejsze wybroczyny, nie bledną pod naciskiem.

Na skórze pojawiają się nie tylko czerwone plamy, ale także plamy o różnych odcieniach koloru brązowego i inne zmiany skórne. W przypadku niegroźnych schorzeń, podrażnień lub nieprawidłowej pielęgnacji skóry, mamy do czynienia przede wszystkim z plamami rumieniowymi, które dość szybko ustępują po zastosowaniu leczenia. Nieco bardziej problematyczne są zmiany skórne o podłożu barwnikowym, które zwykle mają beżowy, brązowy, niebieskawy lub czarny kolor – mogą one być skutkiem działania m.in. promieniowania UV, reakcji fotouczulającej lub toczącego się w obrębie komórek barwnikowych procesu nowotworowego. Każda zmiana barwnikowa wymaga kontroli lekarza dermatologa w celu określenia jej podłoża.

Czerwone plamy na ciele – najczęstsze przyczyny

Czerwone plamy na ciele to często plamy rumieniowe. Powstają one na skutek napływania krwi do znajdujących się pod skórą naczyń krwionośnych. Przyczyną pojawienia się ograniczonej plamy na ciele o kolorze czerwonym, może być m.in.:

• miejscowe podrażnienie skóry,
• kontaktowa reakcja alergiczna,
• atopowe zapalenie skóry,
• nadmierna ekspozycja na słońce,
• uraz,
• niewydolność żylna.

Plamy czerwone pojawiają się w różnych miejscach np. na dłoniach, klatce piersiowej, plecach, kończynach, wskazując na wiele różnych jednostek chorobowych. Często ich przyczyną jest stan zapalny w obrębie skóry, który może mieć różne podłoże. Samodzielna diagnostyka plam na skórze nie jest możliwa, choć niektóre objawy współtowarzyszące zmianom zabarwienia skóry, mogą ułatwić znalezienie przyczyny problemu.

Przykładowo: nieswędzące czerwone plamy mogą być jednym z objawów psychosomatycznych, które pojawiają się na skutek nadmiernego obciążenia naszego układu nerwowego przewlekłym stresem. Rumień emocjonalny pojawia się przede wszystkim na twarzy, szyi i dekolcie. Plamy rumieniowe na twarzy i szyi mogą także wskazywać na zaburzenia hormonalne, które są jednym z objawów menopauzy, a także nadciśnienie tętnicze. Szybko znikające czerwone plamy może wywoływać zmienna temperatura, która powoduje rozszerzenie się naczyń krwionośnych.

Plamy na ciele – objaw dermatoz i chorób zakaźnych

Czerwone plamy pokryte łuską to objaw łuszczycy oraz innych chorób dermatologicznych, które wymagają odpowiedniego leczenia. W przypadku łuszczycy dość charakterystycznym objawem jest pojawienie się kropelki krwi po zdrapaniu łuski. Łuszczyca i inne dermatozy, których objawem jest nadmierne złuszczanie się naskórka, mogą powodować świąd i prowadzić do pękania skóry, dlatego niezwykle ważna jest w tym przypadku odpowiednio dobrana pielęgnacja, która staje się uzupełnieniem leczenia zmian skórnych.

Czerwone kropki na ciele mogą być pierwszym objawem chorób wirusowych wieku dziecięcego np. ospy. Dość szybko pojawiają się w ich obrębie początkowo swędzące, a następnie bolesne pęcherze, które po kilku dniach pękają, tworząc strupki. Czerwone kropki na ciele, zwłaszcza na dłoniach i stopach, są objawem bostonki, która wywołana jest przez enterowirusy Coxsackie. Rumień dłoniowy u dorosłych najczęściej jest skutkiem podrażnienia skóry m.in. substancjami chemicznymi, które znajdują się w detergentach, a także nadmiernego ogrzania lub wyziębienia dłoni, o które nietrudno, gdy zimą zapomnimy włożyć rękawiczki lub moczymy ręce w zimnej bądź zbyt ciepłej wodzie.

Intensywnie czerwone plamy na skórze mogą wskazywać na zmiany naczyniowe. Posiadając skórę naczynkową, jesteśmy podatni na uszkodzenia naczyń krwionośnych i powstawanie zaczerwienień np. na skórze twarzy.

Na co jeszcze mogą wskazywać czerwone plamy na ciele? Przyczyną ich powstawania mogą być także kontaktowe reakcje alergiczne oraz przyjmowane leki. Po przyjęciu niektórych leków pojawia się tzw. osutka polekowa, która wskazuje na reakcję alergiczną na leki przyjmowane doustnie, a także miejscowo na skórę. Przyczyną pojawienia się czerwonych plam może być także inna reakcja alergiczna np. na kosmetyki, proszki i płyny do prania lub płukania tkanin, balsamy do ciała itp.

Pojawienie się czerwonych plam na skórze np. kończyn wskazuje również na pokrzywkę, egzemę, a także inne stany zapalne, które są związane z reakcją alergiczną. W niektórych przypadkach liczne plamy na klatce piersiowej i plecach mogą wskazywać na poważne schorzenia np. o podłożu nowotworowym.

Czerwone plamy na ciele a pielęgnacja skóry

Czerwone plamy na ciele mogą mieć związek z popełnianymi błędami w pielęgnacji skóry. Pielęgnacja skóry powinna uwzględniać stosowanie delikatnych i dopasowanych do typu cery kosmetyków oraz środków myjących. Zaczerwienienia, które przypominają czerwone plamy, mogą pojawić się zarówno na skutek podrażnienia skóry składnikami kosmetyków, jak i mieć związek z jej zbyt intensywnym tarciem. Warto pamiętać, że wybór sposobu pielęgnacji skóry ma kluczowy wpływ na jej zdrowie oraz wygląd, a także może prowadzić do rozwoju schorzeń dermatologicznych.

Brązowe plamy na skórze – najczęstsze przyczyny

Czerwone plamy na ciele to częsty, ale nie jedyny problem, z którym możemy się mierzyć. Równie często na skórze pojawiają się brązowe zmiany skórne, czyli znamiona barwnikowe, które powstają na skutek gromadzenia się w jednym miejscu melanocytów. Odpowiadają one m.in. za kolor naszej skóry i włosów. Zmiany barwnikowe powstają na wszystkich etapach życia i mają związek zarówno z niekorzystnym oddziaływaniem na skórę czynników środowiskowych np. promieniowania słonecznego, jak i naturalnym procesem starzenia się skóry.

Do zmian barwnikowych zaliczamy m.in. plamy soczewicowate o charakterze wrodzonym lub nabytym. Wrodzone plamy soczewicowate nie stanowią większego zagrożenia dla naszego zdrowia, jednak powinny być poddane diagnostyce, jeżeli zaczynają się powiększać lub odczuwany jest w ich obrębie dyskomfort np. pieczenie. Nabyte plamy soczewicowate powstają w wyniku starzenia się organizmu. Plamy starcze, choć częściej występują na skórze seniorów, mogą się także pojawić już po 30. roku życia, co ma związek z działaniem wolnych rodników tlenowych, których nadmiar w organizmie sprzyja szybkiemu starzeniu się skóry. Szczególnie narażone na powstawanie plam starczych są osoby, które często korzystają z kąpieli słonecznych i solarium, zapominają o zabezpieczaniu skóry przed działaniem promieniowania UV oraz palą papierosy. Plamy starcze najczęściej powstają na twarzy i dłoniach. Ich kolor może się różnić w zależności od karnacji. Co więcej, mogą występować pojedynczo lub jako zmiany mnogie.

Ważne! Z plam soczewicowatych mogą wywodzić się zmiany nowotworowe. Chcąc uniknąć czerniaka, powinniśmy chronić skórę przed szkodliwym działaniem słońca.

Przebarwienia pojawiają się nie tylko skutek opalania, ale także działania innych czynników. Mogą być związane np. z reakcją fototoksyczną. Wywołuje ją przyjmowanie niektórych ziół, leków oraz stosowanie niektórych kosmetyków przed wyjściem na słońce. Reakcja fototoksyczna powoduje, że pojawiające się na ciele plamy mają początkowo czerwony kolor, a po ustąpieniu stanu zapalnego ciemnieją, stając się beżowe lub brązowe. Tego typu przebarwienia bardzo trudno usunąć.

W przypadku reakcji fototoksycznej promieniowanie słoneczne staje się szczególnie szkodliwe dla naszej skóry, dlatego powinniśmy czytać ulotki farmaceutyków i zrezygnować z kąpieli słonecznych, przyjmując leki lub zioła o działaniu fotouczulającym. Warto wiedzieć, że przebarwienia na skórze mogą także pojawić się np. po użyciu perfum.

Plamy na ciele – podsumowanie

Powstające na ciele plamy to zarówno defekt kosmetyczny, jak i objaw niektórych schorzeń. Plamy i przebarwienia mogą pojawić się na skórze każdego człowieka. W równym stopniu dotyczą dorosłych kobiet i mężczyzn, a także dzieci.

Czerwone plamy na ciele, plamy brązowe, plamy, w których obrębie występuje nadmierne złuszczanie się naskórka, świąd lub pękanie skóry, mogą wskazywać na różnego rodzaju dermatozy, które wymagają zastosowania odpowiedniego leczenia. Często zmiany na skórze mają związek z reakcją alergiczną np. na pokarmy, a także substancje, z którymi ma kontakt nasza skóra. Plamy na ciele to również skutek opalania, które może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zwiększając ryzyko rozwoju raka skóry. Wszystkie plamy na skórze powinny zostać skonsultowane z lekarzem w celu wykrycia ich podłoża, a także doboru odpowiedniego leczenia.

Należy pamiętać, że plamy na ciele mogą wskazywać na poważne schorzenia i zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, dlatego pod żadnym pozorem nie powinniśmy ich bagatelizować. Gdy czerwone plamy na ciele pojawiają się nagle i swędzą, zwykle są objawem alergii, jednak mogą również wskazywać na inne schorzenia np. choroby zakaźne. Plamy na całym ciele, które pojawiają się wraz z objawami ogólnymi – przede wszystkim wysoką gorączką i objawami grypopodobnymi – mogą świadczyć o rozwijającej się posocznicy.

Czytaj też:
Skóra wrażliwa - czym jest cera wrażliwa? Pielęgnacja skóry alergicznejCzytaj też:
Kurze łapki na twarzy – dlaczego się pojawiają i jak je zlikwidować?