„Depresja jest główną przyczyną niepełnosprawności na całym świecie, ale do tej pory naukowcy skupiali się tylko na kilku czynnikach ryzyka i ochronnych, często tylko w jednej lub dwóch dziedzinach” – mówi dr Karmel Choi, badacz z Wydziału Psychiatrii i Harvardu TH Chan School of Public Health i główny autor artykułu. „Nasze badanie przedstawia najbardziej wszechstronny jak dotąd obraz modyfikowalnych czynników, które mogą wpływać na ryzyko depresji”.
W tym celu badacze przyjęli podejście dwuetapowe. W pierwszym etapie wykorzystano bazę danych ponad 100 000 uczestników brytyjskiego Biobanku – światowej sławy kohortowego badania dorosłych – w celu systematycznego skanowania szerokiego zakresu modyfikowalnych czynników, które mogą być związane z ryzykiem wystąpienia depresji, w tym interakcji społecznych, korzystanie z mediów, wzorce snu, dieta, aktywność fizyczna i narażenie środowiskowe. Ta metoda, znana jako skan asocjacyjny całej ekspozycji (ExWAS), jest analogiczny do badań asocjacyjnych całego genomu (GWAS), które są szeroko stosowane do identyfikacji genetycznych czynników ryzyka choroby. W drugim etapie wybrano najsilniejszych modyfikowalnych kandydatów z ExWAS i zastosowano technikę zwaną randomizacją mendlowską (MR), aby zbadać, które czynniki mogą mieć związek przyczynowy z ryzykiem depresji.
Więzi społeczne najistotniejszym czynnikiem depresji
To dwuetapowe podejście pozwoliło naukowcom z MGH zawęzić pole do mniejszego zestawu obiecujących i potencjalnie przyczynowych celów dla depresji. „Zdecydowanie najbardziej widocznym z tych czynników była częstość zwierzenia się innym, ale także wizyty z rodziną i przyjaciółmi, z których wszystkie uwydatniły ważny ochronny wpływ więzi społecznych i spójności społecznej” – zauważa dr Jordan Smoller, współpracownik ScD kierownik ds. badań w Klinice Psychiatrii MGH i starszy autor opracowania. „Te czynniki są teraz bardziej istotne niż kiedykolwiek, w okresie społecznego dystansu i separacji od przyjaciół i rodziny”. Ochronne efekty więzi społecznych były obecne nawet u osób, które były bardziej narażone na depresję w wyniku podatności genetycznej lub wczesnej traumy.
Z drugiej strony, czynniki związane z ryzykiem depresji obejmowały czas spędzony na oglądaniu telewizji, chociaż autorzy zauważają, że potrzebne są dodatkowe badania, aby określić, czy ryzyko to było spowodowane ekspozycją na media, czy też czas przed telewizorem był wyznacznikiem bycia siedzącym. Być może bardziej zaskakujące jest to, że tendencja do drzemek w ciągu dnia i regularne stosowanie multiwitamin wydaje się być związana z ryzykiem depresji, chociaż potrzebne są dalsze badania, aby określić, w jaki sposób mogą się one przyczynić.
Badanie MGH pokazuje nowe, ważne podejście do oceny szerokiego zakresu modyfikowalnych czynników i wykorzystania tych dowodów do ustalenia priorytetów celów interwencji profilaktycznych w depresji. „Depresja zbiera ogromne żniwo dla jednostek, rodzin i społeczeństwa, a mimo to wciąż niewiele wiemy o tym, jak temu zapobiegać” – mówi Smoller. „Pokazaliśmy, że obecnie możliwe jest zajęcie się tymi kwestiami o szerokim znaczeniu dla zdrowia publicznego za pomocą szeroko zakrojonego podejścia opartego na danych, które nie było dostępne jeszcze kilka lat temu. Mamy nadzieję, że ta praca zmotywuje dalsze wysiłki w celu opracowania rozwiązań umożliwiających podjęcie działań strategie zapobiegania depresji”.Czytaj też:
Międzynarodowa grupa naukowców wyjaśnia, czym jest „synbiotyk”