Jak działać w zespole? Poznaj sekret skutecznej współpracy w grupie

Wszyscy ludzie mają wrodzone predyspozycje i wyuczone umiejętności. Ta prosta prawda leży u podstaw koncepcji opracowanej przez Mereditha Belbina. Zgodnie z jej założeniami każda osoba tworząca dany zespół wnosi do niego swój wkład poprzez odgrywanie określonej roli niczym trybik w maszynie. Odpowiednia kombinacja atrybutów poszczególnych członków grupy sprawia, że może ona działać sprawnie, szybko i bez większych zakłóceń czy konfliktów.

Brytyjski teoretyk zarządzania mówi o dziewięciu rolach grupowych, na które składa się zestaw konkretnych zachowań. Ich występowanie w zespole jest – zdaniem badacza – kluczem do zbudowania udanego teamu.

Poszukiwacz źródeł, czyli człowiek od kontaktów

Poszukiwacz źródeł to urodzony ekstrawertyk. Jest żywiołowy i przyjaźnie nastawiony do świata. Zawsze szuka pozytywnych stron danego wydarzenia. Łatwo nawiązuje kontakty ze współpracownikami bądź klientami i bez trudu zjednuje sobie ludzi. Dba o relacje z otoczeniem. Ma głowę pełną pomysłów oraz zmysł negocjacyjny. Umie działać pod presją czasu i „łapać” różnego rodzaju okazje. Chętnie reprezentuje interesy grupy na zewnątrz, na przykład na konferencjach, wystawach czy targach. Często cechuje go jednak słomiany zapał. Szybko traci entuzjazm. Rozpoczyna zadanie i nie doprowadza projektu do końca, co może przysporzyć zespołowi problemów. Męcząca bywa również jego gadatliwość, zwłaszcza w sytuacjach wymagających powagi skupienia.

Poszukiwacz źródeł najlepiej czuje się w dziale sprzedaży lub marketingu. Jak z nim współpracować? Nie powierzaj mu zadań związanych z przeprowadzaniem skrupulatnych analiz lub badań. Postaw raczej na krótkoterminowe przedsięwzięcia dotyczące pozyskiwania informacji lub szukania rozwiązań. Nie pytaj o szczegóły. Skup się na efektach. Wykorzystaj potencjał tego członka zespołu podczas dyskusji lub „burzy mózgów”. Nie zapominaj, że jego pomysły mogą zainspirować i skłonić ich do działania.

Poznaj „duszę zespołu”, czyli człowieka grupy

Człowieka grupy cechuje wysoka wrażliwość oraz rozwinięta empatia. „Dusza zespołu” nie rywalizuje ze współpracownikami. Aktywnie słucha innych. Łatwo identyfikuje źródła potencjalnych napięć i łagodzi konflikty. Dba o dobrą atmosferę w najbliższym otoczeniu. Nikomu nie odmawia pomocy. Jest urodzonym dyplomatą. Za wszelką cenę próbuje uniknąć nieporozumień (trzeba jednak pamiętać, że nierzadko zderzenie racji jest potrzebne, by „ruszyć do przodu”). Miewa problemy z podejmowaniem decyzji, zwłaszcza w sytuacjach trudnych lub kryzysowych. Natomiast łatwo ulega wpływom, co niekiedy może zaburzać funkcjonowanie teamu.

„Dusza zespołu” może wesprzeć działanie grupy na wielu różnych płaszczyznach. Nie zmuszaj jej jednak do podejmowania istotnych decyzji w pojedynkę. Wykorzystaj drzemiący w niej potencjał do budowania stabilnych relacji ze współpracownikami. Ta osoba najlepiej czuje się, gdy może pomagać innym.

Czytaj też:
8 typów inteligencji człowieka. Który dominuje u ciebie?

Koordynator to naturalny przywódca

Koordynator często zajmuje pozycję lidera w grupie. Jest odważny i pewny siebie. Bez trudu przejmuje inicjatywę. Chętnie bierze na swoje barki odpowiedzialność za delegowanie zadań między poszczególnymi członkami grupy i motywuje ich do działania. Zwraca uwagę na szczegóły. Kieruje się intuicją. Z łatwością „wyłapuje talenty” swoich współpracowników. Ma również tendencje do manipulowania innymi oraz dominacji. Dlatego może niekiedy psuć relacje w zespole, co prowadzi do powstawania nieporozumień. W dodatku bywa apodyktyczny.

Jak radzić sobie z koordynatorem? Nie daj mu się zbytnio zdominować. Upewnij się, że zadania są rozdzielane między członkami zespołu „po równo” i zgodnie z indywidualnymi kompetencjami. Nie pozwól, by przywódca obarczył cię swoimi obowiązkami albo przypisał sobie twoje zasługi. Zwracaj uwagę na osobisty wkład wniesiony w realizowane projekty.

Kreator tworzy innowacje

Kreator, zwany też siewcą, sypie pomysłami jak z rękawa. Szuka nieszablonowych rozwiązań. Wychodzi poza utarte schematy. Płynie pod prąd i nie daje się zaszufladkować. Jest indywidualistą. Ma rozwiniętą wyobraźnię i szerokie horyzonty. Często nie zwraca zbytniej uwagi na to, co dzieje się w grupie. Dystansuje się od współpracowników i zamyka w swoim własnym świecie. W rezultacie nie potrafi znaleźć wspólnego języka z pozostałymi członkami zespołu. Jego sugestie nie zawsze przystają do zastanej rzeczywistości. Bywają niepraktyczne i nie odzwierciedlają rzeczywistych potrzeb.

Co zrobić, by dogadać się z kreatorem? Daj mu przestrzeń i czas na zaprezentowanie swoich pomysłów. Nie wydawaj pochopnych sądów ani opinii. Nie krytykuj niczego, zanim nie poznasz wszystkich wyjaśnień. W przeciwnym razie siewca szybko się podda i zniechęci do dalszej pracy. Pamiętaj, że ten członek zespołu czuje duży dyskomfort, gdy musi przestrzegać ściśle określonych i narzuconych reguł. To znacznie obniża jego wydajność. Podobnie jak działanie pod presją czasu.

Ewaluator i jego rola w grupie

Ewaluator bywa nazywany sędzią. Jest rozważny i ma analityczny umysł. Myśli krytycznie. Podejmuje decyzję w oparciu o logikę, a nie emocje czy sympatie. Nie wykazuje entuzjazmu. Dystansuje się do sytuacji i zdarzeń. Stoi z boku i obserwuje zachowanie członków zespołu. Jego zadanie polega na analizowaniu pracy grupy i pojawiających się pomysłów. Interpretuje docierające do niego informacje i na tej podstawie dokonuje obiektywnej oceny wykonalności danego projektu. Daje innym feedback. Czasem jednak bywa nadmiernie krytyczny i niezbyt taktowny. Potrafi niechcący kogoś urazić, co prowadzi do pogorszenia relacji między współpracownikami. Sprawia, że spada ich motywacja do dalszego działania.

Pamiętaj jednak, by nigdy nie wybierać na ewaluatora presji. Nie próbuj wpływać na jego decyzję. Unikaj stosowania komunikatów nacechowanych emocjonalnie. Posługuj się suchymi faktami. Proś o dokładne uzasadnienie podejmowanych przez niego decyzji.

Co do grupy wnosi specjalista?

Specjalista dostarcza grupie wiedzę i doświadczenie, ale w bardzo wąskiej dziedzinie. Rozpatruje problem tylko z jednej perspektywy. Trudno spojrzeć mu na daną sytuację czy zagadnienie z różnych punktów widzenia. Woli pracować na własną rękę. Sam motywuje się do działania. Chętnie pogłębia swoją wiedzę i szlifuje umiejętności. Dzięki temu jest na bieżąco ze wszystkimi nowinkami w interesującej go dziedzinie. To bardzo ważny członek zespołu. Nie pozwól, by poczuł się pominięty lub odsunięty na boczny tor. Podkreślaj, że cenisz jego zaangażowanie. Zadbaj o to, by zintegrował się z innymi członkami grupy. Włączaj go we wspólne działania.

Lokomotywa napędza zespół

Lokomotywa jest energiczna, ambitna, wymagająca i głodna wyzwań. Działa szybko i uparcie dąży do realizacji wyznaczonego planu. Motywuje też innych do wykonywania zadań. Bywa niecierpliwa i często podejmuje niepopularne decyzje w myśl zasady „cel uświęca środki”. Dobrze radzi sobie pod presją czasu. Szybko adaptuje się do nowych sytuacji. Jest zorientowana na sukces. Lubi dominować i prowokować. Reaguje bardzo emocjonalnie na najmniejszą porażkę, co może prowadzić do kłótni i napięć w zespole. Często nie zważa na uczucia innych. Jak z nią rozmawiać? Skup się na faktach i celu, jaki chcesz osiągnąć. Nie pozwól na odbieganie od głównego tematu. Unikaj niejednoznacznych komunikatów. Zadbaj o precyzję wypowiedzi.

Implementer realizuje plany

Implementer jest pracowity i praktyczny. Skupia swoją energię na aktualnym zadaniu do wykonania. Działa systematycznie według założonego planu. Potrafi zdyscyplinować innych członków zespołu. Można na nim polegać. Chętnie wykona wiele różnego rodzaju prac, nawet te, które uchodzą za nudne i budzą sprzeciw wśród innych współpracowników. Do słabych stron implementera należy niska elastyczność. Ten człowiek niezbyt dobrze reaguje na zmiany ustalonych planów. Woli działać według ściśle ustalonego schematu. Nie lubi, gdy coś mu w tym przeszkadza. Bywa wtedy impulsywny.

Współpraca z tym członkiem grupy powinna opierać się na jasnych komunikatach, które nie pozostawiają miejsca na nadinterpretację lub niejednoznaczność. W rozmowach z implementerem stawiaj na logikę. Unikaj abstrakcyjnych pojęć. Wyznaczaj mu konkretne, mierzalne cele.

Co perfekcjonista robi w zespole?

Perfekcjonista dba o szczegóły i przestrzeganie ustalonych standardów. Jest spostrzegawczy i dokładny. Przywiązuje dużą wagę do wykonywanych zadań. Lubi, gdy wszystko działa jak w zegarku. Skrupulatność utrudnia mu jednak dotrzymywanie terminów i zaburza pracę zespołu. Często dzieli włos na czworo. Co zrobić, gdy pracujesz z perfekcjonistą? Nie powierzaj mu zbyt wielu zadań. Ustal priorytety i dokładnie określ czas na wykonanie danego projektu. Pamiętaj jednak, by nie stwarzać zbytniej presji.

Role grupowe według Belbina

Zaprezentowane role grupowe odnoszą się do zachowań, a nie osobowości. Jeden członek zespołu może pełnić w nim wiele różnych funkcji. Być jednocześnie naturalnym liderem i implementerem. Wszystko zależy od sytuacji. Staraj się więc nie trzymać ściśle przedstawionego schematu. Potraktuj go jako wskazówkę, a nie narzucony wyznacznik.

Czytaj też:
Jak dogadać się z ludźmi? Kluczem może się okazać poznanie koloru ich osobowościCzytaj też:
Psychologia kolorów. Sprawdź, jak barwy oddziałują na człowieka