Mimo że bakterie są zasadniczo pomocne, mogą zaszkodzić. Przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) jest stanem, w którym pożyteczne bakterie trafiają do niewłaściwej części układu pokarmowego, a następnie rozmnażają się i powodują nieprzyjemne objawy, takie jak ból brzucha, gazy, wzdęcia, zaparcia i biegunka. „Bakterie mogą być zdrowe i pomocne, dopóki pozostają w jelicie grubym” – wyjaśnia Erica Ilton, dietetyk z Nowego Jorku specjalizująca się w zaburzeniach trawiennych. „Wszystko, co pozwala im dostać się do jelita cienkiego, nie jest dobre i predysponuje cię do SIBO”.
Czytaj też:
Czym jest nadwrażliwe jelito i jak je leczyć? Wyjaśnia dietetyk
Nie słyszałeś jeszcze o SIBO? Nie jesteś sam
„Teraz jest bardziej rozpoznawalne, ale wciąż spotykam pacjentów, którzy twierdzą, że ich lekarz nawet o nim nie wiedział” – mówi Hazel Veloso, gastroenterolog z Johns Hopkins Medicine w Lutherville. Kiedyś uważano, że ten stan występuje u niewielkiej liczby pacjentów pooperacyjnych, ale ostatnie badania sugerują, że jest znacznie częstszy.
SIBO można znaleźć w ludzi, którzy mają syndrom jelita drażliwego, chorobę Crohna, chorobę trzewną, zapalenie uchyłków, zapalenie trzustki, niedoczynność tarczycy, Parkinsona, twardzinę, cukrzycę i chorobę wieńcową – a to nie wszystko. SIBO może również wystąpić po niektórych operacjach brzucha. Jest również powszechne u osób, które biorą inhibitory pompy protonowej w celu redukcji kwasu żołądkowego (zredukowana ilość kwasu pozwala na rozwój bakterii).
Veloso mówi, że SIBO jest również powszechne wśród osób zażywających narkotyki, takie jak oksykodon i morfina. Stosowanie tych leków spowalnia przepływ pokarmu przez jelita. Gdy jedzenie zatrzymuje się dłużej w jelicie cienkim, bakterie mają więcej czasu na rozwój, co prowadzi do SIBO.
„SIBO pochodzi od infekcji żołądkowo-jelitowych, takich jak zatrucie pokarmowe” – mówi Veloso. „Wszystko, co powoduje spowolnienie jelita cienkiego może powodować SIBO. Najlepszy test pod kątem SIBO to aspiracja jelita cienkiego, ale jest inwazyjna i droga”. W tym teście lekarz używa endoskopu do pobrania płynu z jelita cienkiego i przetestowania go pod kątem obecności bakterii wskazujących na SIBO. „Ilekroć moi pacjenci mówią, że mają wzdęcia, bóle brzucha, zmęczenie, zaparcia lub biegunkę, zlecam test oddechowy z laktulozy” - mówi Veloso. „To najłatwiejszy sposób na sprawdzenie się pod kątem SIBO i jest nieinwazyjny” – mówi. W tym teście pacjent pije napój zawierający laktulozę (rodzaj cukru), a następnie oddycha do probówek co 20 minut w ciągu trzech godzin. Próbki oddechu są badane w celu ustalenia, czy wodór i/lub metan są wytwarzane z bakterii jelitowych. Gazy te są oznaką wzrostu bakterii w jelicie cienkim. Niektórzy lekarze używają również testu oddechu glukozy, który jest podobny.
Czytaj też:
Zespół jelita drażliwego może mieć podłoże genetyczne
Jak leczyć SIBO?
Antybiotyki, takie jak rifaksymina, są przepisywane w celu zabicia bakterii w jelicie cienkim, a dobra dieta pomoże zapobiec dalszemu rozwojowi bakterii i rozwiąże wszelkie niedobory żywieniowe. Ilton zaleca osobom z SIBO wypróbowanie diety o niskiej zawartości FODMAP, akronimu oznaczającego „fermentowalne oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole”.
Zasadniczo FODMAP to lista cukrów, które mogą fermentować w jelitach. Bakterie rozwijają się dzięki jedzeniu FODMAP, więc ich wyeliminowanie pozbawia bakterie pokarmów, których potrzebują do wzrostu i namnażania. Warto zatem porozmawiać o tym z dietetykiem. Najczęstsze FODMAP, które wyzwalają SIBO, to laktoza z produktów mlecznych i fruktoza występująca w miodzie, agawie i owocach takich jak jabłka i gruszki. Dieta jest przeznaczona tylko do krótkotrwałego stosowania, dopóki objawy nie zostaną opanowane i nie zostaną zidentyfikowane potencjalne wyzwalacze FODMAP.
Ilton zaleca również, aby jej pacjenci z SIBO nie jedli ani nie pili między posiłkami. Suplementy probiotyczne (dobre bakterie) mogą być pomocne dla SIBO, ale nie jest to do końca pewne. „Mamy nadzieję, że w przyszłości probiotyki odegrają rolę w leczeniu SIBO i wielu innych schorzeń” – mówi Ilton. Probiotyki mogą stać się przydatne, gdy zostaną spersonalizowane do unikalnych bakterii jelitowych danej osoby. Do tego czasu nie wiadomo, który szczep probiotyczny może być korzystny. Veloso mówi, że przepisywanie probiotyków jest nadal kontrowersyjne. „Musimy przeprowadzić więcej badań, ponieważ niektórzy pacjenci radzą sobie bardzo dobrze z probiotykami, a niektórzy nie” – mówi.
Chociaż SIBO jest uleczalne, może się powtórzyć, więc we współpracy z lekarzem przejdź do sedna problemu. Leczenie podstawowej przyczyny SIBO jest najlepszym sposobem zapobiegania nawrotom.
Czytaj też:
Masz zespół jelita drażliwego? Zapytaj lekarza o dietę FODMAP