Ból nóg – najczęstsze przyczyny, objawy towarzyszące, diagnostyka i leczenie

Ból nóg może mieć różne przyczyny. Wywołują go nie tylko poważne schorzenia. Ból kończyn dolnych może mieć związek z prowadzonym trybem życia np. aktywnością fizyczną, a także wykonywaną pracą. Często ból nóg związany jest z nadmiernym obciążeniem kończyn dolnych. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn, objawów oraz sposobów leczenia i zapobiegania bólowi nóg.

Co może powodować ból nóg?

Kończyny dolne każdego dnia muszą podołać wyzwaniu dźwigania ciężaru ciała, a także są narażone na obciążenia związane z pracą. Ból ud, ból łydek oraz ból stóp często są związane z prowadzonym trybem życia. Dolegliwości bólowe wywołuje zarówno siedzący tryb życia, jak i aktywność fizyczna, która zwiększa ryzyko powstawania urazów i kontuzji.

Ból kończyn dolnych często pojawia się na skutek stłuczenia mięśni, a także jest związany z zakwasami, które pojawiają się po intensywnym wysiłku u osób stroniących od aktywności fizycznej. Ból nóg może również wywoływać naderwanie ścięgien i więzadeł. Silny ból po urazie może wskazywać na złamania kości. W przypadku urazów i kontuzji dolegliwości zwykle odczuwane są w obrębie jednej kończyny dolnej.

Ból nóg może mieć związek z rodzajem wykonywanej pracy. Jego występowaniu sprzyja zarówno praca siedząca, jak i praca stojąca, a także praca w pozycji na kolanach i ciężka praca fizyczna. Nadmierne obciążenie kończyn dolnych wysiłkiem fizycznym to częsta przyczyna powstawania zmian o charakterze zwyrodnieniowym.

Ból kończyn to jeden ze skutków ubocznych nadwagi i otyłości. W tym przypadku wywołuje go obciążenie nóg nadmiarem kilogramów.

Ból nóg to także objaw chorób przewlekłych np. o podłożu zapalnym. Może być związany z żylakami kończyn dolnych, zaburzającą przepływ krwi miażdżycą oraz z przebytymi w przeszłości urazami. U osób starszych mogą występować bóle nóg związane ze zmianami pogody.

Ból kończyn dolnych to objaw występujący w przebiegu różnych chorób oraz dolegliwość, której możemy stosunkowo łatwo uniknąć, zmieniając tryb życia. Często towarzyszą mu inne objawy, które ułatwiają znalezienie przyczyny utrudniającego funkcjonowanie bólu.

Ból nóg u dzieci

Z powodu bólu nóg cierpią nie tylko seniorzy i osoby dorosłe, ale także dzieci i młodzież. W okresie intensywnego wzrostu kości mogą pojawiać się tzw. bóle wzrostowe w obrębie kończyn dolnych. Nie są one związane z chorobami, jednak zawsze warto skonsultować się z pediatrą.

Ból nóg u dzieci, któremu towarzyszą m.in. stany podgorączkowe lub gorączka, osłabienie, nadmierna senność, bladość skóry i błon śluzowych, samoczynnie pojawiające się na skórze siniaki i wybroczyny, a także zawroty głowy może wskazywać na poważne schorzenia np. nowotwory krwi.

Inne przyczyny bólu nóg u dzieci i młodzieży to m.in. młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, urazy, kontuzje, przeciążone mięśnie nóg na skutek nadwagi lub otyłości oraz wady anatomiczne np. w obrębie stóp i kolan. Ból nóg może również wskazywać na różne choroby wieku dziecięcego – często towarzyszy wysokiej gorączce w przebiegu m.in. grypy, a także innych chorób infekcyjnych.

Ból nóg u osób dorosłych

Ból kończyn dolnych kojarzony jest z seniorami, ale uprzykrza życie także osobom w średnim wieku i młodym dorosłym. W wielu przypadkach ma związek z niezdrowym trybem życia, który wpływa na funkcjonowanie organizmu, przyczyniając się m.in. do rozwoju chorób cywilizacyjnych. Przyczyn bólu nóg u dorosłych jest wiele – dolegliwości bólowe mogą być związane z oddziaływaniem na organizm rozmaitych czynników.

U dorosłych ból nóg może wskazywać na poważne schorzenia. Ból nóg warto skonsultować z lekarzem – jeżeli dolegliwości bólowe nawracają lub utrzymują się przez dłuższy czas, to mogą wskazywać m.in. na wymagające specjalistycznego leczenia choroby układu sercowo-naczyniowego, choroby układu nerwowego, choroby ortopedyczne, choroby metaboliczne, choroby autoimmunologiczne, a także chorobę zwyrodnieniową stawów.

Na przyczynę bólu nóg wskazuje jego charakter. Cenną wskazówkę diagnostyczną dla lekarza stanowią także towarzyszące bólowi nóg inne dolegliwości np. obrzęki, uczucie ciężkości nóg lub zmiany skórne. Częste przyczyny bólu nóg u osób dorosłych to m.in. przeciążenia mięśni i stawów oraz przewlekła niewydolność żylna kończyn dolnych.

Ból nóg a urazy kończyn dolnych

Nawet z pozoru niegroźny uraz może doprowadzić do powstania uszkodzeń mechanicznych w obrębie kości, mięśni, stawów, ścięgien i więzadeł. Jeżeli na skutek np. doznanego upadku, odczuwamy ból nóg lub ból nogi, to należy zasięgnąć porady specjalisty. Ból po urazie mogą wywoływać nie tylko stłuczone mięśnie nóg, ale także poważniejsze urazy np. skręcenie w stawie skokowym, zerwanie wiązadeł oraz pęknięcia lub złamania kości.

Czasami do poważnego urazu w obrębie kończyn dolnych dochodzi na skutek intensywnego wysiłku fizycznego lub pracy fizycznej. Wówczas pojawia się ostry ból, któremu mogą towarzyszyć obrzęk, zaczerwienienie skóry, a także podskórne krwiaki. Ostry ból zawsze powinien skłonić do wizyty u lekarza. Jeżeli będziemy starali się „rozchodzić” ból po urazie, to może dojść do jego pogłębienia.

Ból nóg a choroby autoimmunologiczne

Ból nóg to objaw, który może występować w przebiegu chorób autoimmunologicznych. Dolegliwości bólowe wywołuje m.in. reumatoidalne zapalenie stawów. Choroby autoimmunologiczne rozwijają się na skutek nieprawidłowej pracy układu odpornościowego, który zaczyna niszczyć zdrowe komórki organizmu. Reumatoidalne zapalenie stawów wywołuje stan zapalny i bóle stawów m.in. kolanowych. Bólom nóg w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów towarzyszą m.in. sztywność stawów oraz obrzęki stawów.

Ból nóg a przewlekła niewydolność żylna

Przewlekła niewydolność żylna to częsta przyczyna bólu nóg u osób dorosłych z różnych grup wiekowych. Początkowo na problemy z krążeniem w kończynach dolnych wskazują np. pojawiające się na skórze pajączki. Brak redukcji czynników, które powodują zaburzenia krążenia, sprawia, że problemy z krążeniem w obrębie kończyn dolnych zaczynają się nasilać.

Na zaburzenia krążenia wskazują m.in. obrzęki, które mogą pojawiać się w okolicy kostek wieczorem i po długim przebywaniu w pozycji siedzącej, ból i kurcze łydek, świąd skóry, a także widoczne żylaki. Inne objawy towarzyszące niewydolności żylnej to m.in. stwardnienie skóry oraz przebarwienia.

Co ważne – żylaki nie są jedynie problemem natury estetycznej. Ich pojawienie się powinno zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza. Żylaki często pojawiają się w okresie ciąży, a także u osób, które wykonują pracę siedzącą i stojącą.

Czynniki ryzyka wystąpienia zaburzeń krążenia w kończynach dolnych to m.in.:

• praca w pozycji utrudniającej prawidłowy przepływ krwi w kończynach dolnych,
• czynniki genetyczne,
• zmiany hormonalne,
• brak aktywności fizycznej.

Ryzyko przewlekłej niewydolności żylnej zwiększa nadwaga i otyłość, jednak choroba ta dotyka także osoby, których masa ciała jest prawidłowa. Często przewlekła niewydolność żylna jest skutkiem palenia papierosów.

Wyróżniamy kilka przyczyn przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych. To m.in.:

• pierwotna niewydolność zastawek żylnych,
• nabyta niewydolność zastawek żylnych,
• przebyta zakrzepica żył głębokich,
• niewydolność żylna miednicy.

Sygnały alarmowe, których nie można bagatelizować to m.in.:

• obrzęk i ból, który utrzymuje się także po odpoczynku,
• zaczerwienienie skóry,
• ocieplenie skóry,
• powstawanie sińców i wybroczyn.

Powyższe objawy może powodować rozwijająca się zakrzepica żył głębokich, która wymaga specjalistycznego leczenia. Ryzyko zakrzepicy zwiększa długotrwałe unieruchomienie.

Warto pamiętać, że jeżeli ból nóg pojawia się coraz częściej np. w czasie siedzenia, to konieczne jest zasięgnięcie porady lekarza. Na żylaki nie wystarczy stosowanie maści lub leków, które są dostępne bez recepty – samodzielne leczenie przewlekłej niewydolności żylnej kończyn dolnych może doprowadzić do poważnych powikłań.

Ból nóg a rwa kulszowa

Ból nogi może także wskazywać na rwę kulszową. W tym przypadku pojawia się ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, który promieniuje przez pośladek do kończyny dolnej. Rwa kulszowa objawia się charakterystycznym bólem – wywołuje ostry, piekący ból, który może być odczuwany w udzie, kolanie, łydce oraz stopie. Ból nasila się m.in. podczas ruchu i kaszlu.

Dolegliwości bólowe w przebiegu rwy kulszowej wywołuje m.in. stan zapalny, ucisk na korzenie nerwowe oraz choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa.

Ból nóg a zespół niespokojnych nóg

Ból nóg w nocy i w czasie spoczynku, który powoduje, że musimy poruszać nogami, może wskazywać na zespół niespokojnych nóg. Choroba ta utrudnia sen, powodując częste wybudzanie się w nocy. Zespół niespokojnych nóg ma związek z przyjmowaniem niektórych leków, niedoborami żywieniowymi oraz intensywnym trybem życia.

Ból nóg podczas chodzenia

Jeżeli ból występuje podczas chodzenia, zmuszając do zaprzestania aktywności oraz ustępuje w spoczynku, to może wskazywać na chromanie przestankowe. Chromanie przestankowe związane jest z niedokrwieniem kończyn na skutek postępującej miażdżycy. Inne przyczyny bólu nóg to m.in. błędy popełniane podczas aktywności fizycznej, dna moczanowa, choroby nowotworowe, zaburzenia psychiczne.

Ból nóg a dieta

Ból nóg może mieć związek ze stosowaną dietą. Zarówno niedobory witamin, jak i niedobory składników mineralnych mogą powodować nieprzyjemne dolegliwości w obrębie kończyn dolnych. Ryzyko wystąpienia bólu, kurczów mięśni, a także np. uczucia drętwienia zwiększają niedobory witamin z grupy B, magnezu i potasu, które zaburzają pracę nie tylko mięśni, ale także układu nerwowego.

Ból nóg pośrednio związany jest ze stosowaniem diety bogatej w tłuszcze i cukry, która prowadzi do rozwoju nadwagi i otyłości.

Co pomaga na bolące nogi?

Zanim zaczniemy stosować domowe sposoby na ból nóg, warto skonsultować się z lekarzem.

Sprawdzone sposoby zapobiegania bólowi nóg to m.in. redukcja nadmiaru kilogramów, odpoczynek z nogami uniesionymi powyżej tułowia po długiej pracy w pozycji siedzącej i stojącej, codzienna umiarkowana aktywność fizyczna, moczenie stóp w chłodnej wodzie, masaż kostkami lodu.Na ból nóg pomaga także stosowanie maści, kremów oraz żeli o właściwościach chłodzących, przeciwzapalnych i przeciwobrzękowych, w których składzie znajduje się np. wyciąg z kasztanowca.

Leczenie bólu nóg

Metoda leczenia bólu nóg zależy od jego przyczyny. Przy bólu nóg stosowane jest zarówno leczenie farmakologiczne, jak i leczenie operacyjne np. jeżeli dolegliwości bólowe spowodowane są urazem lub żylakami. W przypadku urazów i kontuzji oraz schorzeń ortopedycznych może być również konieczna rehabilitacja lub fizjoterapia.

Czytaj też:
Ból stóp – najczęstsze przyczyny, diagnostyka, domowe sposoby i leczenieCzytaj też:
Ból kolan – najczęstsze przyczyny, objawy towarzyszące, diagnostyka i leczenie

Źródła:

• D. Kusz, Kompendium ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2015
• A. Szczeklik, Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2005
• Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006
• M. Corr, Ból w chorobach reumatycznych, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław, 2023
• A. Bogucki, Zespół niespokojnych nóg, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010