Guz z tyłu głowy – objawy, przyczyny i leczenie

Guz na głowie może powstać na skutek działania różnych czynników. Oprócz zmian nowotworowych na głowie mogą powstawać również niegroźne guzy tłuszczowe, kaszaki i torbiele przywłośne. Diagnostyka guza jest niezbędna, jeżeli chcemy uniknąć poważnych problemów zdrowotnych oraz zyskać pewność, że mamy do czynienia z niegroźną zmianą.

W obrębie głowy często występują guzy związane z chorobami nowotworowymi. Z tyłu głowy znajdują się węzły chłonne, które w wyniku powiększenia się mogą przybierać postać guza. Na skutek procesu nowotworowego mogą powstawać początkowo niewielkie guzy złośliwe oraz nowotworowe zmiany łagodne. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania palpacyjnego (badanie przedmiotowe), a także badania histopatologicznego, któremu poddawany jest pobrany z guza wycinek tkanek.

Guz z tyłu głowy – na jaką chorobę może wskazywać?

Guz z tyłu głowy to bardzo ogólne określenie. Guz lub guzy na głowie i szyi wymagają wnikliwej diagnostyki, która pozwala wykluczyć lub potwierdzić poważne choroby, a także dobrać właściwe leczenie w przypadku niezagrażających zdrowiu i życiu guzów.

Guz lub guzy z tyłu głowy mogą nie być jedynym objawem choroby. W przypadku nowotworów i innych poważnych schorzeń pojawiają się również objawy ogólne. To m.in.:

• bóle głowy,
• zawroty głowy,
• utrata masy ciała,
• zaburzenia połykania,
• zaburzenia mowy,
• zaburzenia wzroku,
• zaburzenia równowagi,
• zaburzenia pamięci.

Powyższe objawy mogą wskazywać na m.in. guz mózgu. Pierwotne guzy mózgu nie należą do często diagnozowanych schorzeń nowotworowych, jednak w obrębie głowy mogą pojawiać się także guzy przerzutowe z ognisk nowotworowych, które znajdują się w innych obszarach ciała.

Guz z tyłu szyi może być objawem m.in. raka krtani, zmian nowotworowych w jamie ustnej, nowotworu zatok przynosowych – choroby te powodują powiększenie się węzłów chłonnych w pobliżu zmiany nowotworowej. Co więcej, powiększenie się węzłów lub węzła chłonnego z tyłu szyi może także powodować rak wargi, a także rak atakujący drogi oddechowe np. rak płaskonabłonkowy płuc.

W przypadku guza z tyłu głowy bardzo ważne jest występowanie różnych objawów współistniejących, które okazują się pomocne na etapie diagnostyki. Konkretne objawy mogą wskazywać kierunek badań, a także pomagają wykluczyć nowotworowe pochodzenie zmian.

Guzy z tyłu głowy – tłuszczak, kaszak, torbiel

Oprócz guzów nowotworowych, które są skutkiem m.in. przerzutów z pierwotnego ogniska nowotworowego, na głowie mogą tworzyć się także łagodne guzy, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia. Z tyłu głowy może utworzyć się m.in.:

• tłuszczak,
• kaszak,
• torbiel przywłośna.

Zmiany te występują częściej u osób z nadwagą i otyłością oraz zaburzeniami hormonalnymi; mogą występować rodzinnie, a także być skutkiem częstego drażnienia skóry głowy i szyi np. zbyt ciasną odzieżą lub noszeniem kasku ochronnego.

Guz na szyi lub głowie – tłuszczak

Tłuszczak jest niegroźnym guzem, który powstaje na skutek nadmiernego gromadzenia się komórek tłuszczowych w jednym miejscu na ciele. Od innych tkanek oddzielony jest torebką łącznotkankową, co uniemożliwia jego naciekanie. Tłuszczaki mogą osiągać duże rozmiary; rosną powoli, są ruchome względem skóry i podłoża. Tego typu guzy nie stanowią poważnego problemu diagnostycznego, jednak wycinek dużych zmian często poddawany jest badaniu histopatologicznemu. Sam tłuszczak nie powoduje bólu, jednak może prowadzić do występowania dolegliwości związanych z uciskiem na okoliczne tkanki. Duży tłuszczak powoduje także ograniczenie ruchomości głowy i wymusza jej odpowiednie ustawienie, dlatego pośrednio staje się przyczyną problemów z kręgosłupem szyjnym, prowadząc do jego przeciążenia.

Tłuszczak na szyi może zostać usunięty w warunkach ambulatoryjnych po zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Operacja tłuszczaka nie jest obarczona dużym ryzykiem.

Guz na szyi lub głowie – kaszak

Kaszaki to torbiele łojowe, które często powstają na głowie. Mogą być zlokalizowane z tyłu szyi na owłosionej skórze, co powoduje, że swoim wyglądem przypominają guz. Zgrubienie powstaje na skutek nieprawidłowości w obrębie mieszków włosowych i gruczołów łojowych. Podobnie jak tłuszczak w budowie kaszaka wyróżniamy torebkę łącznotkankową, która otacza zawartość guza. Składają się na nią masy rogowe i cholesterolowo-łojowe. Kaszaki usuwane są chirurgicznie wraz z otaczającą je torebką. Zmiany te mogą nawracać.

Guz na szyi lub głowie – torbiel przywłośna

Na owłosionej skórze z tyłu głowy może utworzyć się także torbiel przywłośna. Zmiana ta powstaje na skutek zatkania ujścia mieszka włosowego oraz gromadzenia się mas rogowo-łojowych w jednym miejscu. Torbiel przywłośna może osiągać spore rozmiary kilku centymetrów średnicy. Nie stanowi żadnego niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia, będąc jedynie problemem natury kosmetycznej. I w tym przypadku mamy do czynienia ze zmianą, którą można usunąć chirurgicznie w warunkach ambulatoryjnych.

Ważne! Każda zmiana na głowie, która systematycznie się powiększa, przybierając postać guza, wymaga konsultacji lekarskiej. Jest ona niezbędna także wówczas, gdy guzowi nie towarzyszą niepokojące objawy chorobowe. Co więcej, konsultacji lekarskiej wymagają także inne zmiany, które występują przewlekle np. niegojące się owrzodzenia na skórze głowy, nadżerki i rany w jamie ustnej, zmiany na języku, po wewnętrznej stronie policzków i na podniebieniu, jak również dolegliwości ze strony nosa i uszu, czyli m.in. przewlekły wyciek ropnej lub krwistej wydzieliny, ból, uczucie zatkania, wrażenie obecności ciała obcego w nosie lub uchu.

Przyjmuje się, że każda dolegliwość, która nie ustępuje po 2 tygodniach leczenia lub uporczywie nawraca, jest wskazaniem do wykonania badań w kierunku różnego rodzaju schorzeń.

Częste nowotwory regionu głowy i szyi

Nowotwory okolicy głowy i szyi diagnozowane są każdego roku u kilkunastu tysięcy Polaków.

Ze względu na lokalizację guzów są one dużym zagrożeniem i często cechują się agresywnym przebiegiem. Wśród nowotworów głowy i szyi wyróżniamy zarówno zmiany łagodne, np. nowotwory dotyczące gruczołów ślinowych, które znajdują się w jamie ustnej, jak i zmiany złośliwe. Szczególnie niebezpieczne są m.in. chłoniaki złośliwe głowy i szyi, które znajdują się na trzecim miejscu pod względem częstości występowania. Na chłoniaka złośliwego wskazuje powiększenie węzłów chłonnych oraz pojawienie się guza na szyi. Inne objawy chłoniaków złośliwych głowy i szyi są zależne od tego, gdzie zlokalizowany jest nowotwór.

Chłoniak może rozwinąć się np. w jamie ustnej, wywołując ból gardła dolnego, a także w nosie, co prowadzi do występowania przewlekłego kataru, pojawienia się nietypowej wydzieliny z nosa, bólu i krwawienia z nosa, jak również zaburzeń oddychania przez nos. Nowotwór w obrębie nosa może również powodować przerost migdałków. Co więcej, chłoniak w jamie nosowej, jamie ustnej i uchu może powodować występowanie objawów ogólnych, do których zaliczamy podwyższoną temperaturę ciała, ból głowy, osłabienie i brak energii. Często nowotworom głowy i szyi towarzyszy przewlekłe zmęczenie, a także brak apetytu i chudnięcie.

Nowotwory głowy i szyi – przyczyny

Większość chorób nowotworowych ma związek ze stosowaną dietą i trybem życia. Nowotwory regionu głowy i szyi często rozwijają się na skutek długotrwałego nadużywania alkoholu oraz nałogowego palenia tytoniu i zażywania tabaki. Ryzyko zachorowania zwiększa również przyjmowanie narkotyków. Do czynników środowiskowych, które zwiększają ryzyko pojawienia się guza na szyi o podłożu nowotworowym, zaliczamy m.in.:

• kontakt z substancjami chemicznymi,
• promieniowanie jonizujące,
• zanieczyszczenia z wody, pożywienia i powietrza,
• promieniowanie UV.

Należy pamiętać, że działanie na organizm kilku czynników jednocześnie znacząco zwiększa ryzyko zachorowania nie tylko na nowotwory głowy i szyi, ale także inne choroby.

Prowadzone badania wskazują na związek pomiędzy nowotworami głowy i szyi z m.in.:

• promieniowaniem elektromagnetycznym,
• urazami mechanicznymi głowy,
• przewlekłymi infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi.

Diagnostyka guza z tyłu głowy

Do jakiego lekarza udać się, gdy wyczujemy guz z tyłu głowy? W pierwszej kolejności powinniśmy udać się do lekarza rodzinnego, który podda guz wstępnej diagnostyce. Lekarz rodzinny wykona m.in. badanie palpacyjne, zbierze szczegółowy wywiad i na podstawie pozyskanych informacji pokieruje dalszą diagnostyką. Jeżeli guz z tyłu głowy lub na szyi to powiększony węzeł chłonny, konieczne jest wykonanie szeregu specjalistycznych badań. Na etapie diagnozowania guza z tyłu głowy wykonywana jest m.in. tomografia komputerowa.

Guz na głowie – leczenie

Leczenie guza z tyłu głowy lub na szyi zależne jest od postawionej diagnozy. Na jego dobór wpływa m.in.:

• lokalizacja zmian nowotworowych, których skutkiem jest powiększenie się węzła chłonnego na szyi;
• pochodzenie guza (guz pierwotny, przerzuty);
• wielkość guza,
• rodzaj zmian chorobowych.

Dobór leczenia uzależniony jest także od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, który powinien pozwalać na rozpoczęcie konkretnej terapii. W leczeniu guzów z tyłu głowy często stosowane jest leczenie chirurgiczne, a także radioterapia. W niektórych przypadkach niezbędne okazuje się leczenie skojarzone, czyli połączenie radio i chemioterapii, a także innych metod terapeutycznych, które stosowane są w przypadku konkretnego typu nowotworu.

Guz z tyłu głowy – objawy, które powinny zaniepokoić

Do niepokojących objawów, które towarzyszą m.in. nowotworom głowy i szyi, zaliczamy:

• powiększone, niebolesne i unieruchomione węzły chłonne,
• przewlekły ból głowy,
• zmiany zachowania,
• nocne poty,
• zawroty głowy,
• przewlekły ból gardła,
• zmiany w jamie ustnej.

Na skutek procesu nowotworowego może ulec powiększeniu węzeł chłonny po jednej stronie głowy; co więcej mogą także pojawić się inne dolegliwości, które wskazują na obecność guza mózgu np.

• poranne mdłości i wymioty na czczo,
• stan podgorączkowy lub gorączka,
• zawroty głowy,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• splątanie,
• sztywność karku.

W przypadku pojawienia się powyższych objawów powinniśmy jak najszybciej udać się do lekarza. Objawy nie muszą występować przewlekle – sztywność karku, ból głowy, mdłości, wymioty i gorączka to również charakterystyczne objawy poważnych chorób o nienowotworowym podłożu. Mogą wskazywać m.in. na rozwój ostrego zapalenia opon mózgowych, które także wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Podsumowanie

Guz z tyłu głowy może być objawem bardzo poważnych schorzeń, dlatego nigdy nie należy bagatelizować tego rodzaju zmiany. Szybka diagnostyka pozwala nie tylko uniknąć poważnych komplikacji, jakie związane są z chorobą nowotworową, ale także umożliwia zastosowanie jak najmniej obciążającego organizm leczenia. Zaawansowane zmiany nowotworowe, których objawem może być guz na głowie lub szyi to nadal wyzwanie dla specjalistów, co ma związek z występowaniem w obrębie głowy i szyi bardzo agresywnych nowotworów.

Czytaj też:
Ból głowy po przebudzeniu – przyczyny, diagnoza, leczenie