Trądzik to jedna z częściej diagnozowanych chorób skóry. Może się on rozwinąć w okresie pokwitania oraz na każdym innym etapie życia. Do niedawna zmiany trądzikowe pojawiały się około 14. roku życia, jednak obecnie pierwsze objawy trądziku pojawiają się wcześniej. Dzieci zaczynają szybciej dojrzewać, niż miało to miejsce kilka dekad temu, co ma związek m.in. z niekorzystnym wpływem na organizm diety bogatej w wysoko przetworzone produkty. Trądzik młodzieńczy (trądzik pospolity) związany jest przede wszystkim z tzw. burzą hormonalną, która powoduje liczne zmiany w organizmie młodego człowieka, prowadząc m.in. do nadprodukcji sebum. Wydzielane przez gruczoły łojowe sebum jest pożywką dla bakterii, które naturalnie występują na naszej skórze. Ich namnażanie się skutkuje powstawaniem wykwitów oraz stanu zapalnego skóry.
Trądzik u dorosłych jest obecnie równie powszechnym problemem. Może pojawić się nie tylko na skórze osób, które miały już z nim do czynienia w okresie dojrzewania. Coraz częściej dotyka osoby, które w wieku nastoletnim nie miały trądziku. Cera trądzikowa znacząco wpływa na samoocenę, dlatego walka z niedoskonałościami, które pojawiają się nie tylko na skórze twarzy, ale także np. pleców, powinna zostać rozpoczęta jak najwcześniej.
Rodzaje trądziku
Trądzik bywa klasyfikowany na podstawie kilku kryteriów. Jednym z nich jest podział ze względu na stopień nasilenia choroby. W tym przypadku wyodrębniono:
- łagodną postać trądziku,
- umiarkowaną postać trądziku,
- ciężką postać trądziku.
Trądzik łagodny to trądzik zaskórnikowy, trądzik grudkowy i trądzik krostkowy. W przypadku trądziku zaskórnikowego na skórze rozwijają się zaskórniki otwarte i zamknięte oraz nieliczne wykwity innego rodzaju. Zaskórniki otwarte to tzw. wągry, czyli charakterystyczne ciemniejsze punkciki na skórze, które powstają na czole, policzkach, nosie i w okolicy brody. Zaskórniki zamknięte zlokalizowane są pod skórą, tworząc niewielkie zgrubienia. Łagodną postacią trądziku jest również trądzik krostkowy i grudkowy. Trądzik krostkowy i grudkowy w postaci łagodnej cechują się występowaniem wykwitów, które mogą ulegać nadkażeniu bakteryjnemu. Łagodne zmiany trądzikowe występują nielicznie przede wszystkim na twarzy.
Umiarkowana postać trądziku to trądzik grudkowo-krostkowy oraz trądzik guzkowy. Ta postać trądziku charakteryzuje się występowaniem większej liczby wykwitów skórnych, w obrębie których rozwija się stan zapalny. Dość często na skórze pojawiają się ropne krosty, po których mogą pozostawać blizny potrądzikowe. W tym przypadku zmiany pojawiają się nie tylko na twarzy, ale także plecach oraz klatce piersiowej. Mogą tworzyć się również na granicy owłosionej skóry głowy oraz na karku.
Ciężka postać trądziku objawia się występowaniem licznych wykwitów oraz nasilonego stanu zapalnego skóry. W tym przypadku wyróżnia się m.in. trądzik guzkowaty, trądzik ropowiczy i piorunujący. Na skórze występują różne rodzaje wykwitów, czyli zaskórniki, grudki, krosty, a także guzki wypełnione ropą. Ta postać trądziku może pozostawiać po sobie liczne i znacznie głębsze blizny.
Inne rodzaje trądziku to trądzik hormonalny, trądzik różowaty, trądzik niemowlęcy oraz trądzik torbielowaty.
Jak powstaje trądzik? Przyczyny trądziku młodzieńczego
Trądzik młodzieńczy, który nazywany jest także trądzikiem pospolitym, to jedna z najczęściej występujących postaci trądziku. W tym przypadku zwykle mamy do czynienia z łagodną postacią trądziku, która nie wymaga specjalistycznego leczenia. Przyczyną powstawania na skórze zaskórników, grudek oraz krost są przede wszystkim zmiany hormonalne. Zwiększone wydzielanie hormonów wpływa na pracę gruczołów łojowych, które wydzielają bardzo duże ilości sebum. Z tego względu dochodzi do zaburzenia rogowacenia w obrębie ujść gruczołów włosowo-łojowych, zapychania porów skóry i rozwoju stanu zapalnego. Zwiększone wydzielanie łoju sprzyja szybkiemu namnażaniu się na skórze drobnoustrojów, które są odpowiedzialne za powstawanie ropnych krost. To po nadkażonych bakteryjnie wykwitach najczęściej pozostają blizny potrądzikowe, które mogą być bardzo głębokie, jednak w łagodnej postaci trądziku młodzieńczego są one nieliczne lub w ogóle nie występują.
Za główną przyczynę trądziku uważa się nadprodukcję sebum i zaburzoną pracę gruczołów łojowych. Jest ona spowodowana zmianami hormonalnymi. Można także wyróżnić czynniki, które wpływają na nasilenie się trądziku, prowadząc do pogorszenia się kondycji skóry. To przede wszystkim:
- niewłaściwa dieta,
- stosowanie niewłaściwie dobranych kosmetyków do mycia i pielęgnacji skóry,
- stosowanie niektórych leków.
Stan skóry często pogarsza się na skutek działania kortyzolu, który jest w dużej ilości wydzielany przez organizm w sytuacjach stresowych. Trądzik pospolity oraz inne rodzaje trądziku mogą mieć podłoże genetyczne.
Przyczyny powstawania trądziku u osób dorosłych
Trądzik u dorosłych najczęściej wywołują zaburzenia hormonalne. U kobiet wykwity skórne mogą pojawiać się np. przed menstruacją. I w tym przypadku na pojawienie się wykwitów skórnych ma wpływ długotrwały stres, który znacząco odbija się na kondycji skóry. Co więcej, trądzik u dorosłych związany jest także z popełnianymi podczas pielęgnacji skóry błędami i sięganiem po używki. Jego powstawaniu sprzyja np. palenie papierosów, które prowadzi również do znacznego przyśpieszenia procesów starzenia się skóry.
Objawy trądziku
Każdy z rodzajów trądziku objawia się w nieco inny sposób, jednak możemy wyróżnić objawy ogólne, które wskazują na, to że mamy cerę trądzikową. Cera trądzikowa to cera problematyczna pod względem codziennej pielęgnacji, co ma związek z nadmiernym wydzielaniem sebum. Pierwszym objawem trądziku jest pojawienie się na skórze licznych zaskórników, w których obrębie mogą rozwijać się stany zapalne. Cera trądzikowa to cera tłusta, świecąca się i skłonna do podrażnień. Kolejnym objawem trądziku, który pojawia się na skutek zaniedbań w codziennej pielęgnacji skóry, np. stosowania tradycyjnych kosmetyków, które wywołują jej przesuszenie, jest pojawienie się zaczerwienienia i krost. Często są to wykwity ropne. Niezależnie od tego, ile mamy lat, powinniśmy zapomnieć o tradycyjnej pielęgnacji, zauważając zwiększającą się liczbę wykwitów na skórze twarzy, pleców i klatki piersiowej. Łagodną postać trądziku możemy pokonać, stosując domowe, sprawdzone sposoby na trądzik, jednak w przypadku bardziej zaawansowanych postaci choroby, konieczne jest wsparcie lekarza dermatologa. Leczenie trądziku możemy wspomóc, decydując się na zabiegi w gabinecie medycyny estetycznej. W celu redukcji trądziku oraz pozostałych po nim blizn, stosuje się m.in. peeling chemiczny i laser frakcyjny.
Jak pozbyć się trądziku – domowe sposoby na trądzik
Skóra trądzikowa wymaga odpowiedniego oczyszczania, tonizacji, nawilżania, a także stosowania właściwie dobranej diety. Problem z cerą wymaga rezygnacji ze spożycia m.in. tłustych i smażonych potraw, cukrów prostych, ostrych przypraw, mocnej kawy, alkoholu oraz słonych przekąsek.
Codzienna pielęgnacja cery trądzikowej musi uwzględniać stosowanie delikatnych i jednocześnie skutecznych kosmetyków, których skład odpowiada potrzebom cery problematycznej. Kosmetyki do cery trądzikowej powinny mieć naturalny skład, dzięki któremu możemy uniknąć zatykania porów skóry i występowania podrażnień. Warto zwrócić uwagę na obecność substancji o działaniu przeciwzapalnym i ściągającym, a także antybakteryjnym. Kosmetyki do mycia i pielęgnacji cery trądzikowej nie mogą zawierać m.in. szkodliwych parabenów, SLS-ów, barwników, a także alkoholu, który jeszcze kilkanaście lat temu był polecany jako sposób na problemy z przetłuszczaniem się skóry.
Do walki z trądzikiem możemy wykorzystać nie tylko kosmetyki z apteki lub drogerii, ale także zioła i domowe maseczki. Zanim jednak przystąpimy do pielęgnacji cery, musimy przede wszystkim pamiętać o jej dokładnym oczyszczeniu. Jedynie oczyszczona skóra jest gotowa na zabiegi pielęgnacyjne, które mają na celu poprawę jej zdrowia i wyglądu.
Jednym z domowych sposobów na łagodną postać trądziku jest przemywanie skóry ziołami, które mają właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i łagodzące podrażnienia. Do takich ziół zaliczamy m.in. korę dębu, koszyczek rumianku, miętę pieprzową, rozmaryn, tymianek. Zioła możemy stosować po oczyszczeniu skóry.
W przypadku trądziku doskonale sprawdza się także pielęgnacja sokiem z aloesu, który możemy pozyskać bezpośrednio z liści tej rośliny. To naturalny „eliksir” zdrowia skóry, który pozwala zadbać o jej odpowiednie nawilżenie oraz zapobiegać powstawaniu zaskórników i innych wykwitów. Świetnie na skórę trądzikową wpływa także olej migdałowy i olejek z drzewa herbacianego. Domową maseczkę na trądzik możemy szybko przygotować z płatków owsianych, odrobiny drożdży, miodu, oleju migdałowego i odrobiny olejku z drzewa herbacianego.
Leczenie trądziku
Umiarkowana i ostra postać trądziku są wskazaniem do zastosowania specjalistycznego leczenia. W tym przypadku działanie na własną rękę może jedynie zaszkodzić, prowadząc do nasilenia się objawów choroby. W leczeniu trądziku stosuje się różnego rodzaju leki na skórę w postaci maści i kremów, jak również preparaty doustne np. antybiotyki. Podstawę miejscowego leczenia trądziku stanowią:
- kwas azelainowy,
- nadtlenek benzoilu,
- kwas salicylowy,
- tlenek cynku.
Powyższe substancje np. kwas salicylowy, wchodzą w skład preparatów przeciwtrądzikowych, które dostępne są nie tylko na receptę, ale także bez recepty. Możemy je kupić w większości aptek, jednak zawsze warto skonsultować się wcześniej z dermatologiem.
Czytaj też:
Trądzik na plecach – przyczyny, objawy i leczenie, domowe sposoby na trądzik na plecach