Istnieje wiele form przemocy wobec dzieci. Najłatwiej można zauważyć tę fizyczną. Jej namacalnym dowodem są m.in. siniaki, ślady po uszczypnięciach czy klapsach. Znacznie trudniej zidentyfikować agresję psychiczną lub seksualną, której doświadczają najmłodsi. Podobnie dzieje się w przypadku przemocy poprzez zaniedbanie. Chodzi o niezaspokajanie potrzeb psychologicznych lub biologicznych młodego człowieka, czyli na przykład pozostawianie dziecka bez należytej opieki przez dłuższy czas czy bagatelizowanie jego stanu zdrowia.
Obecnie wyróżniamy pięć głównych rodzajów przemocy, czyli intencjonalnych działań, które naruszają prawa i dobra drugiego człowieka (dziecka lub dorosłego). Specjaliści wymieniają następujące formy przemocy:
- fizyczną,
- psychiczną,
- ekonomiczną,
- seksualną,
- poprzez zaniedbanie.
Amerykańscy naukowcy postulują, by rozszerzyć ten katalog o przemoc werbalną (słowną) i uznać ją za odrębną formę agresji. „Znęcanie się werbalne zdecydowanie należy uznać za podtyp przemocy. Niesie bowiem ono za sobą wiele negatywnych konsekwencji, których najmłodsi doświadczają przez cała swoje życie” – stwierdziła w oświadczeniu profesor Shanta Dube z Wingate University w Stanach Zjednoczonych. Skąd takie wnioski? Jakie zachowania można określić mianem przemocy werbalnej? Sprawdź.
Krzyk jako forma werbalnej przemocy wobec dzieci
Eksperci przeanalizowali ponad 550 artykułów i badań naukowych, które koncentrowały się wokół przemocy werbalnej. Na tej podstawie zidentyfikowali formy słownej agresji, a także jej długofalowe skutki. Okazuje się, że jednym z najczęściej występujących przejawów przemocy werbalnej jest krzyk, czyli podniesiony ton głosu. Rodzice, którzy krzyczą na swoje dzieci, stosują wobec pociech przemoc słowną. Co ważne, nie muszą przy tym wcale wypowiadać żadnych obraźliwych słów czy epitetów. Już samo podniesienie głosu może być – zdaniem specjalistów z Wingate University – traktowane jako przemoc.
Okazuje się, że ten agresja słowna wywiera bardzo negatywny wpływ na psychikę młodego człowieka. Powoduje cierpienie psychiczne i zwiększa ryzyko wystąpienia chorób, takich jak depresja czy otyłość. Jednocześnie osoby, które doświadczały agresji słownej ze strony rodziców lub opiekunów są bardziej skłonne do podejmowania różnych ryzykownych zachowań – nadużywania substancji psychoaktywnych, popełniania przestępstw itp.
Jak często rodzice dopuszczają się przemocy werbalnej wobec dzieci?
Niestety skala przemocy werbalnej nie została jak dotąd dokładnie oszacowana. Należy bowiem zauważyć, że agresja słowna do tej pory nie była traktowana jako odrębna forma krzywdzenia dzieci. Zaliczano ją do zachowań charakterystycznych dla przemocy psychicznej. Dlatego naukowcy postulują, by postrzegać przemoc werbalną wobec dzieci jako odrębną względem innych rodzajów niewłaściwych zachowań. Pozwoliłoby to na stworzenie odpowiednich statystyk. Szacuje się, że przemoc werbalną stosują najczęściej rodzice (głównie matki) i nauczyciele. Naukowcy zwracają uwagę na fakt, że niemal wszystkim dorosłym zdarza się krzyczeć na dzieci. Warto podejmować działania, by zmniejszyć nasilenie tych zachowań.
Jak zapobiegać werbalnej przemocy wobec dzieci?
Należy poszukać alternatywnych form stawiania dzieciom granic. Krzyk nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem. Jeśli czujesz, że wzbierają w tobie negatywne emocje i masz ochotę wrzasnąć na pociechę, weź kilka głębokich wdechów. Nie dąż do konfrontacji. Wyjdź na spacer i poczekaj aż negatywne emocje opadną. Potem porozmawiaj spokojnie z dzieckiem na temat jego zachowania. Wyznacz jasne granice i skutki niewłaściwego postępowania. Bądź konsekwentny w swoich działaniach. A jeśli zdarzy Ci się podnieść głos (niekiedy naprawdę trudno nad sobą zapanować), to zwróć uwagę na treść wypowiadanych słów. Neguj zachowanie, ale nigdy nie przekreślaj młodego człowieka. Mów np. zachowujesz się nieodpowiedzialnie, a nie jesteś nieodpowiedzialny itp. Jeżeli zachodzi taka konieczność, przeproś. Pamiętaj, że rodzic też czasem się myli.
Pomoc dla dzieci doświadczających przemocy – gdzie jej szukać?
Istnieje wiele organizacji i fundacji, które wspierają młodych ludzi doświadczających przemocy. Jeśli widzisz krzywdę dziecka, reaguj. Daj jasno do zrozumienia, że zauważyłeś daną sytuację i się na nią nie godzisz. Możesz też zadzwonić pod bezpłatny Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 0 800 12 12 12. I najważniejsze – nie bądź obojętny. Przemoc wobec dzieci to także twoja sprawa.
Czytaj też:
Grooming – czym jest? Jak go rozpoznać i mu przeciwdziałać?Czytaj też:
Dr Bednarczyk dla „Wprost”: Powrót dziecka do patologicznego środowiska to największa porażka społeczna