American Heart Association określa stan zdrowia sercowo-naczyniowego na podstawie siedmiu modyfikowalnych czynników ryzyka (cukier we krwi, cholesterol w surowicy, ciśnienie krwi, wskaźnik masy ciała, aktywność fizyczna, dieta i palenie papierosów). Wyższe wyniki wskazują na lepsze zdrowie serca i niższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Czytaj też:
Nie możesz pogodzić obowiązków rodzinnych z zawodowymi? Możesz mieć chore serce
Badania na bliźniakach
Wcześniejsze badania wykazały, że idealny wykaz dotyczący czynników ryzyka wpływa również na zdrowie mózgu i funkcje poznawcze. Nie było jednak jasne, w jaki sposób geny i/lub środowisko odgrywają rolę w związku między czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego a pogorszeniem funkcji poznawczych.
Badając pary braci bliźniaków badacze zaobserwowali związek między wskaźnikami czynników ryzyka a wydajnością poznawczą u wszystkich uczestników, co można wyjaśnić genetyką lub zachowaniami wspólnymi dla członków tej samej rodziny.
Badania na bliźniakach są szczególnym rodzajem badań epidemiologicznych, które pozwalają badaczom zbadać ogólną rolę genów i środowiska w cechach lub zaburzeniach behawioralnych. Bliźnięta jednojajowe dzielą 100 procent swojego materiału genetycznego, podczas gdy niejednojajowe dzielą średnio 50 procent materiału genetycznego. W przypadku danej cechy lub schorzenia wszelkie podobieństwo między identycznymi bliźniakami w porównaniu z niejednojajowymi prawdopodobnie sugeruje geny, a nie środowisko. Bliźniacze badania mogą służyć do rozróżnienia między „naturą a wychowaniem”.
Czytaj też:
Śpisz na lewym boku? To ma znaczenie dla twojego zdrowia
Związek między zdrowiem serca i mózgu
„Nasze badanie przeprowadzone w całości na bliźniakach potwierdziło, że lepsze zdrowie sercowo-naczyniowe wiąże się z lepszym zdrowiem poznawczym w kilku dziedzinach”, mówi starszy autor Viola Vaccarino, doktor nauk medycznych, Wilton Looney profesor badań nad układem sercowo-naczyniowym z Emory University School of Medicine. „Analizy dalej sugerują, że czynniki rodzinne wspólne dla bliźniaków wyjaśniają dużą część związku, a zatem mogą być ważne zarówno dla zdrowia sercowo-naczyniowego, jak i mózgu”.
Aby ustalić, czy te czynniki rodzinne były uwarunkowane genetycznie czy środowiskowo, badacze dalej rozwarstwili analizę wewnątrz pary, aby ustalić, czy związek między zdrowiem serca a funkcją poznawczą był różny między bliźniakami identycznymi i niejednojajowymi.
Powiązanie wewnątrz pary było podobne u bliźniąt jednojajowych i niejednojajowych. Dlatego czynniki rodzinne, takie jak wczesne środowisko rodzinne, wczesny status społeczno-ekonomiczny i edukacja oraz rodzicielstwo – a nie genetyka – mogą być ważnymi prekursorami zarówno zdrowia sercowo-naczyniowego, jak i mózgu, wyjaśniając w ten sposób niektóre związki między zdrowiem serca a funkcjami poznawczymi.
„Poprawa wyników zdrowia serca na poziomie populacji, które są wyjątkowo niskie w Stanach Zjednoczonych, może zmniejszyć obciążenie demencją wraz z chorobami serca” – mówi współautor badania dr n. med. Ambar Kulshreshtha, asystent profesora z Emory University School of Medicine. „Ponieważ czynniki zdrowia serca można modyfikować, zapobieganie czynnikom ryzyka sercowo-naczyniowego i wcielenie zdrowego stylu życia rozpoczynającego się w jego wczesnym okresie powinny osiągnąć najlepsze wyniki w promowaniu nie tylko zdrowia sercowo-naczyniowego, ale także zdrowia poznawczego”.
Czytaj też:
Leki na nadciśnienie a ryzyko samobójstwa. Niepokojące doniesienia
Jak polepszyć zdrowie serca?
Kontroluj obwód swojego pasa
Twoja talia jest pierwszym i najważniejszym wskaźnikiem ryzyka rozwoju chorób serca lub cukrzycy typu 2. Zaniepokoić powinien obwód większy niż 102 centymetry (cm) dla mężczyzn lub 88 cm dla kobiet.
Zmniejszenie obwodu talii poprzez utratę wagi prawdopodobnie obniży również ciśnienie krwi, cholesterol, trójglicerydy i cukier we krwi.
Zmianę nawyków zacznij od wprowadzenia nowej diety, składającej się z warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, orzechów, roślin strączkowych i chudych białek zwierzęcych.
Regularnie mierz ciśnienie
Pacjenci zwykle nie zdają sobie sprawy z tego, jak wysokie jest ich ciśnienie krwi i jakie jest ryzyko, dopóki nie doznają następstw takich jak udar, zaawansowana choroba nerek lub zawał serca. Możesz być zagrożony rozwojem nadciśnienia, jeśli skurczowe ciśnienie jest większe niż 130 mm Hg lub rozkurczowe większe niż 85 mm Hg.
Sprawdzaj poziom cholesterolu
Cholesterol jest rodzajem lipidu. To woskowata, podobna do tłuszczu substancja, którą wątroba wytwarza w sposób naturalny. Cholesterol, jakkolwiek źle by nam się nie kojarzył, odgrywa bardzo ważną rolę – jest niezbędny do tworzenia błon komórkowych, niektórych hormonów (żeńskich i męskich) i witaminy D, ułatwia także trawienie tłuszczu i wydalanie toksyn z organizmu. Endocrine Society zaleca obecnie, aby cholesterol HDL (dobry) był większy niż 40 mg/dl u mężczyzn i 50 mg/dl u kobiet. Istotne jest także zachowanie niskiego poziomu złego cholesterolu LDL. Jeśli poziom cholesterolu LDL jest zbyt wysoki, może on odkładać się na ścianach tętnic, powodując ich zwężenie, ograniczając przepływ krwi i sprzyjając powstawaniu zakrzepów. Co dalej? Blokujący skrzep może doprowadzić do zawału lub udaru – wszystko zależy od tego, którą tętnicę zablokuje.
Kontroluj poziom trójglicerydów
Tłuszcze we krwi mogą być czynnikiem ryzyka rozwoju choroby serca lub cukrzycy, jeśli poziomy są wyższe niż 150 mg/dl. Trójglicerydy to tylko nieco inne cząsteczki cholesterolu niż LDL i HDL. Ich wysoki poziom wiąże się z otyłością i cukrzycą - to wyraźny wskaźnik zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego.
Mierz poziom cukru we krwi
Najbardziej niebezpiecznym aspektem powolnego rozwoju cukrzycy typu 2 jest to, że codzienne wysokie poziomy cukru we krwi stopniowo uszkadzają całe ciało - a szkód zwykle nie da się naprawić. Stan przedcukrzycowy można odwrócić, dokonując drastycznych zmian w nawykach związanych z dietą i ćwiczeniami.