Wirusy z rodziny Herpes w większości przypadków wywołują uciążliwe, ale stosunkowo niegroźne infekcje w obrębie skóry i błon śluzowych, jednak zakażenie może również powodować groźne powikłania. Dzieje się tak m.in. w przypadku osób z upośledzoną odpornością, których organizm nie może w prawidłowy sposób zwalczyć zakażenia. Co ważne, wirusy z rodziny Herpes pozostają w organizmie człowieka, przechodząc w stan uśpienia i ujawniając się m.in. w okresie osłabienia organizmu, które spowodowane jest przemęczeniem, przewlekłym stresem, chorobą. Ta grupa wirusów replikuje w skórze. W zależności od grupy, do której należy wirus Herpes, pojawiają się charakterystyczne objawy choroby.
Wszyscy jesteśmy narażeni na zakażenie
Warto wiedzieć, że na zakażenie wirusami z grupy Herpes jesteśmy narażeni przede wszystkim w początkowym okresie życia. Niektóre zakażenia wirusem z grupy Herpes bywają mylone z innymi chorobami wieku dziecięcego lub częstymi infekcjami, które diagnozowane są u dzieci uczęszczających do żłobka i przedszkola. Zanim wystąpią charakterystyczne zmiany na skórze i błonach śluzowych, mogą pojawić się gorączka, ogólne osłabienie, objawy grypopodobne, a także brak apetytu. Drugą grupą pacjentów, u których najczęściej diagnozowane jest zakażenie wirusami z rodziny Herpes, są młodzi dorośli. Do zakażenia wirusem z rodziny Herpesviridae często dochodzi także u seniorów, co ma związek ze starzeniem się organizmu oraz osłabieniem naturalnych mechanizmów odpornościowych.
Szczególnie niebezpieczne są wirusy z rodziny Herpesviridae m.in. dla osób z upośledzoną odpornością na skutek np. zakażenia wirusem HIV. W tej grupie pacjentów dość często diagnozowana jest opryszczka uogólniona, która prowadzi do zajęcia kluczowych układów organizmu m.in. układu nerwowego. Wówczas pojawiają się charakterystyczne objawy neurologiczne np. zaburzenia świadomości. Infekcja wirusami z rodziny Herpes może także wywołać zapalenie wątroby i inne poważne schorzenia przewlekłe.
Rodzaje wirusów z rodziny Herpes
Wyróżniamy osiem typów ludzkich wirusów z grupy Herpes (HHV). Do grupy patogennych dla człowieka wirusów HHV, zaliczamy:
- ludzki herpeswirus typu 1 – Human Herpes Virus 1 (HHV-1), Herpes Simplex Virus 1 (wirus HSV-1) – wirus opryszczki pospolitej (wirus opryszczki zwykłej, wirus opryszczki wargowej),
- ludzki herpeswirus typu 2 – Human Herpes Virus 2 (HHV-2), Herpes Simplex Virus 2 (wirus HSV-2) – wirus opryszczki narządów płciowych,
- ludzki herpeswirus typu 3 – Human Herpes Virus 3 (HHV-3) – wirus ospy wietrznej (powszechna choroba wieku dziecięcego) oraz półpaśca (występuje u osób, które przechorowały ospę wietrzną),
- ludzki herpeswirus typu 4 – Human Herpes Virus 4 (HHV-4), Ebstain-Barr (EBV) – wirus Ebstain-Barr, wirus wywołujący mononukleozę zakaźną,
- ludzki herpeswirus typu 5 – Human Herpes Virus 5 (HHV-5), Cytomegalovirus (CMV) – wirus cytomegalii,
- ludzki herpeswirus typu 6 – Human Herpes Virus 6 (HHV-6) – wirus wywołujący rumień nagły (gorączka trzydniowa),
- ludzki herpeswirus typu 7 – Human Herpes Virus 7 (HHV-7) – wirus wywołujący rumień nagły,
- ludzki herpeswirus typu 8 – Human Herpes Virus 8 (HHV-8) – wirus przyczyniający się do zachorowania na mięsaka Kaposiego.
Potocznie wszystkie wirusy z rodziny Herpes nazywane są „wirusami opryszczki”.
Najczęściej diagnozowane typy wirusa opryszczki
Opryszczka wargowa (Herpes Simplex Virus 1, opryszczka pospolita, opryszczka zwykła, „zimno” na wardze)
Ludzki herpeswirus typu 1 (wirus HHV 1, wirus HSV 1) jest najbardziej rozpowszechnionym i najczęściej wykrywanym wirusem z grupy Herpes. Wywołuje on dość powszechnie atakującą m.in. osoby dorosłe opryszczkę wargową. Opryszczka wargowa, nazywana także m.in. „zimnem”, przenosi się podczas bezpośredniego kontaktu ze zmianami chorobowymi. Możemy zarazić się wirusem HHV 1 drogą kropelkową, przez kontakt ze śliną osoby zakażonej np. podczas pocałunku, picia z tego samego kubka lub spożywania posiłków wspólnymi sztućcami i przez dotyk. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim w aktywnej fazie choroby. Wirus opryszczki wargowej nie jest dużym zagrożeniem, gdy znajduje się w fazie uśpienia.
Opryszczkę wargową możemy leczyć objawowo, redukując powstające na wargach, na błonie śluzowej jamy ustnej i na błonie śluzowej nosa bolesne owrzodzenia. Leczenie objawowe uwzględnia stosowanie działających miejscowo maści i żeli. Coraz częściej w leczeniu opryszczki wargowej stosowane są również doustne leki przeciwwirusowe, które nie tylko skracają przebieg choroby, ale także zapobiegają nawrotom opryszczki. Trzeba wiedzieć, że wirus Herpes Simplex Virus 1 przechodzi w organizmie w stan uśpienia, atakując ponownie np. w momencie nagłego spadku odporności.
Wirus HSV 1. Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej: objawy opryszczki wargowej
Wirus HSV 1 w fazie aktywnej wywołuje specyficzne objawy zakażenia. Początkowo pojawia ją się świąd i uczucie mrowienia, a następnie wypełnione płynem surowiczym, skupione w jednym miejscu pęcherzyki, które po kilku dniach pękają, tworząc strup. Zmiany chorobowe łatwo przenoszą się z miejsca, w którym rozwinęła się infekcja pierwotna przez kontakt z wydzieliną pęcherzykową. W niektórych przypadkach zakażenie wirusem opryszczki wargowej może spowodować opryszczkowe zapalnie jamy ustnej, opryszczkowe zapalenie śluzówki nosa, opryszczkowe zapalenie przełyku i opryszczkowe zapalenie spojówek. Zakażenie wirusem opryszczki powoduje nawroty opryszczki wargowej – jeżeli choroba często nawraca lub ma ostry przebieg, to może wskazywać na osłabienie odporności, za które odpowiada inne schorzenie.
Wirus opryszczki pospolitej zagraża zdrowiu niemowląt i małych dzieci, dlatego osoby, u których występują zmiany chorobowe, powinny unikać bezpośredniego kontaktu z maluchami. Zakażenie wirusem opryszczki nie przenosi się przez pokarm, dlatego niemowlęta karmione piersią nie muszą być karmione mlekiem modyfikowanym, jeżeli opryszczka wargowa pojawi się w czasie laktacji, jednak w tym przypadku konieczne jest przestrzeganie zasad higieny rąk. Wirus opryszczki pospolitej rzadko wywołuje objawy ogólne np. osłabienie i gorączkę, jednak mogą się one pojawić, jeżeli choroba przechodzi z formy uśpionej w formę aktywną na skutek np. przeziębienia lub grypy.
W przypadku osób z zaburzeniami odporności, które związane są z chorobami przewlekłymi, często pojawia się szczególnie trudna w leczeniu opryszczka nawrotowa.
Opryszczka narządów płciowych (Herpes Simplex Virus 2, opryszczka warg sromowych, opryszczka penisa, opryszczka odbytowo-płciowa, opryszczka genitalna)
Ludzki herpeswirus typu 2 (HHV 2, HSV 2) nie atakuje błony śluzowej jamy ustnej. W tym przypadku zmiany skórne oraz nieprzyjemne objawy występują w okolicy narządów płciowych i okolicy odbytu. Opryszczka narządów płciowych ma cięższy przebieg, który związany jest z ryzykiem wystąpienia powikłań – jednym z nich jest opryszczkowe zapalenie mózgu. Powikłania i ostre zakażenia pojawiają się przede wszystkim u osób z niedoborami odporności o podłożu wrodzonym i nabytym, a także osób przewlekle chorych i osób, których organizm jest wyniszczony np. na skutek terapii antynowotworowych oraz nałogów. Do zakażenia dochodzi podczas kontaktów seksualnych. W tym przypadku choroba nie musi być w fazie aktywnej – do zakażenia może dojść również przez kontakt z wydzielinami z narządów płciowych nosiciela, u którego nie występują objawy opryszczki.
HSV 2 – Zakażenie wirusem opryszczki narządów płciowych: objawy
Objawy zakażenia HSV 2 to m.in. ogólne złe samopoczucie, świąd i mrowienie błony śluzowej narządów płciowych oraz występowanie bolesnych owrzodzeń. Do innych objawów chorobowych, które są związane z zakażeniem opryszczką narządów płciowych, zaliczamy gorączkę, sączenie się wydzieliny pęcherzykowej, osłabienie, a także powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych. Nieleczone zakażenie opryszczką prowadzi do m.in. powstawania nadżerek oraz pękania błony śluzowej warg sromowych, prącia i odbytu. W leczeniu zakażenia stosowane są przede wszystkim leki przeciwwirusowe oraz środki o działaniu miejscowym, które łagodzą dolegliwości bólowe, świąd i pieczenie, a także przyśpieszają gojenie uszkodzonych tkanek.
Czytaj też:
Domowe sposoby na zajady – tran, miód i aloes, kompres z czosnku i inneCzytaj też:
Czy afty są zaraźliwe? Jak odróżnić atfę od opryszczki?