Czy u zdrowego człowieka występuje białko w moczu?
Mocz to płyn produkowany przez nerki, który zawiera niepotrzebne produkty przemiany materii, a także te, które są niebezpieczne dla organizmu. W składzie moczu wyróżnia się przede wszystkim wodę (96 proc.), mocznik i inne, azotowe produkty przemiany materii (2,5 proc.) oraz sole mineralne (1,5 proc.). Chociaż mówi się, że w moczu zdrowego człowieka nie powinno występować białko, to jest to pewne uproszczenie, gdyż dotyczy to jego znacznych ilości. Zdarza się, że wraz z moczem zdrowej osoby wydalane jest białko, jednak jego ilości są śladowe, zwykle nawet niewykrywane w ogólnym badaniu moczu. Tym samym, jeśli ilość białka w moczu nie przekracza 150 mg na dobę (średnio wynosi 50 mg/dobę), to jest to normalne, nie oznacza stanu patologicznego i może pojawić się u zdrowego człowieka.
Znikome ilości białka (stan ten nazywany jest białkomoczem fizjologicznym) mogą pojawiać się w moczu w kilku, prozaicznych przypadkach, np. podczas stresu, wysiłku fizycznego, długiego utrzymywania pionowej pozycji, podwyższonej temperatury, stosowania diety bogatobiałkowej oraz po przegrzaniu lub przemarznięciu. Ponadto może pojawiać się także podczas stosowania niektórych leków np. niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Gdy ilość ta nie przekracza normy, to wyniki badania ogólnego moczu mogą być opatrzone adnotacją „śladowe ilości białka w moczu”, co nie powinno niepokoić. Gdy jednak w moczu dorosłej osoby stwierdza się więcej niż 300 mg białka na dobę, określane jest to białkomoczem patologicznym, czyli stanem nieprawidłowym, który wymaga dalszej diagnostyki i zwykle także leczenia.
Na jakie choroby wskazuje białko w moczu (białkomocz)?
Występowanie dużej ilości białka w moczu może być sygnałem, że w organizmie toczy się stan chorobowy. Najczęściej jest on konsekwencją choroby nerek, zwykle kłębuszkowego lub odmiedniczkowego zapalenia nerek. Białkomocz występuje także u diabetyków, u których pojawia się nefropatia cukrzycowa, czyli przewlekłe powikłanie cukrzycy. Ponadto może pojawiać się w moczu osób, które chorują na nadciśnienie tętnicze krwi, a go nie leczą i w efekcie dochodzi do uszkodzenia nerek oraz nefropatii nadciśnieniowej. Białko w moczu może występować także między innymi w szpiczaku mnogim (nowotwór szpiku kostnego), zakażeniu układu moczowego (ZUM), zastoinowej niewydolności serca, podczas zatrucia metalami ciężkimi, u osób mających toczeń rumieniowaty układowy (SLE), wielotorbielowatość nerek lub infekcje pochwy.
Białko w moczu w ciąży – co może oznaczać?
Badanie ogólne moczu wykonywane jest u ciężarnej raz w miesiącu. Jeśli występuje w nim białko i przekracza 300 mg na dobę, to jest to stan wymagający dalszej diagnostyki i leczenia. Zwykle u ciężarnych może być związany z infekcjami dróg moczowych. Niestety czasami wiąże się także z poważniejszymi stanami, w tym między innymi rzucawką lub stanem przedrzucawkowym, chorobami kłębuszków nerkowych bądź uszkodzeniem nerek. Warto pamiętać, że chociaż niektóre z tych stanów (np. infekcje) mogą przebiegać bezobjawowo lub skąpoobjawowo, to brak leczenia może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym nawet przedwczesnego porodu.
Białko w moczu dziecka – przyczyny, objawy i leczenie
Chociaż białkomocz może być objawem choroby, warto pamiętać, że nie zawsze tak jest. Białko w moczu dzieci występuje dosyć często i tak np. pojawia się aż u 10 proc. dzieci w wieku szkolnym, z czego zaledwie 0,1 proc. wymaga dalszej diagnostyki i leczenia. Zwykle jest niegroźne i podobnie jak u dorosłych, pojawia się podczas gorączki, dużego wysiłku, stresu, odwodnienia, przegrzania lub wychłodzenia. Zwykle przyczyną białkomoczu u dzieci są infekcje dróg moczowych. W innych przypadkach przyczyny mogą wskazywać np. na choroby nerek, cukrzycę typu 1, procesy zapalne lub autoimmunologiczne oraz także wszystkie te przyczyny, które stwierdza się w tym przypadku u osób dorosłych.
Czytaj też:
Jak to jest być pracownikiem służby zdrowia w pandemii?