Uważane za bezpieczne preparaty ziołowe mogą powodować skutki uboczne. Stosowanie ziół powinno zawsze odbywać się po konsultacji z lekarzem. Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, osób przewlekle chorych, dzieci oraz kobiet w ciąży. Zanim zaczniemy korzystać z dobroczynnych właściwości ziół, warto poznać podstawowe zasady stosowania, ich działanie oraz przeciwwskazania, które wykluczają rozpoczęcie fitoterapii.
Zasady stosowania i zagrożenia związane z fitoterapią
Czy te z pozoru bezpieczne preparaty naturalne mogą być niebezpieczne? Po pierwsze i najważniejsze – zioła nie zastąpią tradycyjnych kuracji z zastosowaniem farmaceutyków. Choć mogą mieć pozytywny wpływ na zdrowie, to stosowane są w celu wsparcia leczenia i profilaktyki różnych chorób oraz w celu doraźnego łagodzenia nieprzyjemnych dolegliwości.
Należy unikać ziół moczopędnych, jeżeli m.in. dostajemy leki moczopędne na obniżenie wysokiego ciśnienia tętniczego krwi. Ponadto preparaty ziołowe należy odstawić także stosując leki na serce. Niektóre zioła mają właściwości poronne, dlatego należy bezwzględnie zrezygnować z ich stosowania w okresie ciąży. Co więcej, zioła stanowią źródło różnych związków chemicznych, które mogą mieć silnie toksyczny wpływ na organizm człowieka. I chociaż niektóre z nich wypłukują z organizmu toksyny i inne substancje przemiany materii (działanie przeczyszczające, moczopędne, napotne), to mogą też usuwać składniki leków.
Samodzielny dobór i mieszanie ziół na różne dolegliwości jest bardzo ryzykowne, jeżeli nie posiadamy wiedzy z zakresu ziołolecznictwa. Wychodząc z błędnego założenia, że zioła są w 100% bezpieczne i mogą być stosowane przez bardzo długi czas, możemy poważnie zaszkodzić naszemu zdrowiu. Nieumiejętne stosowanie ziół grozi pogłębieniem choroby np. w przypadku leczenia nadciśnienia oraz może prowadzić do uszkodzenia wątroby. Niektóre zioła mogą np. podrażniać nerki oraz niebezpiecznie podnosić ciśnienie krwi, zaburzać pracę układu nerwowego i wywoływać reakcje uczuleniowe. Ponadto nierozsądne korzystanie z mocy ziół może m.in. prowadzić do uszkodzenia wątroby i poprzez zwiększone wydzielanie kwasów żołądkowych podrażniać żołądek.
Specjaliści przestrzegają przed nadużywaniem ziół. Ponadto mogą być one wyjątkowo niebezpieczne w przypadku łączenia ziół z lekami syntetycznymi. Trzeba też pamiętać, że zioła szkodzą, gdy stosowane są z przyjmowanymi farmaceutykami – nie należy zatem po nie sięgać bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych zwiększa się przy regularnym stosowaniu ziół, dlatego w przypadku wielu roślin leczniczych trzeba robić przynajmniej trzymiesięczną przerwę pomiędzy kolejnymi kuracjami.
Jakie zioła mogą mieć szkodliwy wpływ na organizm?
Korzystanie z właściwości leczniczych ziół wymaga ostrożności oraz zapoznania się ze wskazaniami i przeciwwskazaniami do ich stosowania. Szkodliwe potencjalnie zioła to m.in.:
- Szałwia lekarska – stosowana w nadmiernych dawkach może wpływać na funkcjonowanie m.in. układu nerwowego oraz prowadzić do zatrucia organizmu. Doustne stosowanie szałwii nie jest zalecane np. dla kobiet w ciąży, osób chorujących na epilepsje oraz nieżyt żołądka. Szałwia może wpływać na działanie leków antydepresyjnych i przeciwzakrzepowych.
- Mniszek lekarski – stosowanie mniszka lekarskiego może powodować m.in. dolegliwości ze strony układu pokarmowego, nasilając objawy choroby wrzodowej żołądka oraz nadkwasoty. Bardzo niebezpieczne jest pomylenie mniszka lekarskiego z mleczem polnym, który jest trujący. Mniszek lekarski nie powinien być stosowany przez diabetyków, osoby ze schorzeniami nerek, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych oraz przy chorobach wrzodowych żołądka.
- Skrzyp polny – zioło to słynie z licznych właściwości prozdrowotnych, jednak nie powinno być stosowane m.in. przez osoby chorujące na cukrzycę, dnę moczanową, a także choroby nerek. Należy unikać przyjmowania skrzypu polnego w ciąży i podczas laktacji. Skrzyp polny może wchodzić w interakcje m.in. z lekami moczopędnymi i w efekcie osłabić zaleconą dawkę.
- kora kruszyny – stosowana jest m.in. jako środek przeczyszczający i zwiększający wydzielanie żółci. Przyjmowana w nieodpowiedni sposób może wywołać różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Nie należy stosować kory kruszyny w ciąży i u dzieci. Zioło to wchodzi w interakcje m.in. z lekami nasercowymi.
Jakie jeszcze zioła mogą być szkodliwe?
Inne, popularne zioła, które mogą powodować negatywne skutki i wchodzić w interakcje z lekami, zmieniając ich działanie, to m.in. dziurawiec zwyczajny, kora wierzby, siemię lniane, piołun, ruta zwyczajna, tymianek, jałowiec pospolity, aloes, żywokost lekarski. Warto podkreślić, że negatywne skutki ziół można odczuwać niezależnie od sposobu ich przyjmowania (preparat ziołowy może być stosowany zewnętrznie i wewnętrznie).
O czym pamiętać, stosując zioła?
Wychodząc z błędnego założenia, że naturalny produkt jest w pełni bezpieczny, możemy zaszkodzić naszemu zdrowiu. Każdy naturalny produkt ma określone wskazania i przeciwskazania, które należy poznać przed rozpoczęciem kuracji. W celu uniknięcia zagrożeń, które związane są z nieumiejętnym stosowaniem ziół, najlepiej przed rozpoczęciem kuracji skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Czytaj też:
Zioła na wątrobę – jakie warto stosować doraźnie, a które wspomogą leczenie wątroby?Czytaj też:
Zioła na cukrzycę – co warto stosować jako uzupełnienie terapii (nie zamiast leczenia)?
Źródła:
- atlas.roslin.pl
- Couplan F., Debuigne G., „Wielki zielnik roślin leczniczych”, Wydawnictwo Jedność 2019