Wątroba to jeden z narządów gruczołowych. Pełni w organizmie wiele ważnych funkcji m.in. usuwa toksyny, bierze udział w procesach metabolizowania składników odżywczych, magazynuje glikogen i witaminy oraz filtruje krew, usuwając z niej różne związki toksyczne np. szkodliwe produkty przemiany materii. Dzięki wątrobie możliwe jest utrzymanie homeostazy organizmu, czyli równowagi wewnętrznego środowiska organizmu, w odniesieniu do panujących warunków zewnętrznych.
Wątroba może się zregenerować, jednak jej ciągłe obciążenie np. spożywaniem alkoholu i niezdrową dietą, może doprowadzić do niewydolności tego organu. Warto dbać o zdrowie wątroby i jej prawidłowe funkcjonowanie. Jej ciężki uszkodzenie wiąże się z koniecznością wykonania przeszczepu.
Zioła w profilaktyce i leczeniu chorób wątroby
Wraz z upływem lat zwiększa się ryzyko rozwoju schorzeń wątroby. Sprzyjają im przede wszystkim stosowana dieta i prowadzony tryb życia. Zioła na wątrobę zalecane są zarówno w celach profilaktycznych, bo wspomagają jej regenerację, jak i w celu wsparcia leczenia chorób tego narządu. Schorzeniom wątroby często towarzyszą choroby woreczka żółciowego (pospolicie nazywanego pęcherzykiem żółciowym), w którego leczeniu również są stosowane zioła.
Fitoterapia zalecana jest nie tylko dla pacjentów, u których zostały zdiagnozowane choroby wątroby i woreczka żółciowego, ale także profilaktycznie u osób, które ukończyły 40. rok życia, by wspomóc pracę wątroby.
Jak działają zioła na wątrobę?
Wątroba to jeden z bardzo intensywnie pracujących organów w naszym organizmie. Niestety jest wiele czynników, które zaburzają jej pracę zaburzają. Należą do nich m.in. dieta bogata w tłuszcze i cukry, spożywanie alkoholu, długotrwałe stosowanie różnych leków, a także przewlekły stres. W efekcie wątroba zaczyna gorzej funkcjonować, co przekłada się na ogólną kondycję organizmu.
Zioła na wątrobę takie jak ostropest plamisty, mięta czy dziurawiec, wykazują działanie żółciopędne i żółciotwórcze, a także ochronne i rozkurczowe. Dzięki stosowaniu ziół na wątrobę można także usprawnić trawienie oraz przyspieszyć usuwanie szkodliwych toksyn z organizmu, czemu sprzyja moczopędne działanie ziół na wątrobę.
Wątroba sama w sobie nie boli, bo nie jest unerwiona nerwami czuciowymi. Przez długi czas nie wywołuje dolegliwości, które skłoniłyby do wizyty u lekarza i wykonania badania m.in. enzymów wątrobowych. Ból wątroby pojawia się, dopiero gdy dojdzie do jej powiększenia – wywołuje go ucisk sąsiednich narządów.
Warto wiedzieć, że zioła poprawiające zdrowie wątroby można stosować doraźnie, gdy chcemy usprawnić trawienie po tłustym, ciężkostrawnym posiłku, a także oczyścić wątrobę ziołami, by wspomóc jej regenerację po spożyciu alkoholu. Przeprowadzone badania potwierdziły także pozytywny wpływ niektórych ziół na kondycję wątroby i dróg żółciowych w przebiegu chorób wirusowych (np. wirusowego zapalenia wątroby) i bakteryjnych, a także zakażeń pasożytniczych.
Zioła poprawiające pracę wątroby są tradycyjnie stosowane w celu zwiększenia wytwarzania żółci, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania tego narządu. Co więcej zioła te działają ochronnie i regenerująco na komórki jej miąższu oraz wspomagają leczenie stłuszczenia wątroby, które jest związane m.in. z popełnianymi błędami dietetycznymi.
Choć zioła wspomagające pracę wątroby charakteryzują się powolnym działaniem, to ich stosowanie przynosi liczne korzyści, usprawniając funkcjonowanie układu żółciowego i samej wątroby.
WAŻNE! Przed zastosowaniem ziół na wątrobę należy skonsultować się z lekarzem.
Zioła o działaniu żółciotwórczym i żółciopędnym
Żółć jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wątroby, bo ułatwia trawienie i wchłanianie dostarczanych do organizmu tłuszczów. Tradycyjnie stosowane zioła na wątrobę i drogi żółciowe o działaniu żółciopędnym i żółciotwórczym to m.in.:
- Karczoch zwyczajny – jest jednym z najczęściej stosowanych ziół na wątrobę. Wykazuje działanie moczopędne, żółciotwórcze, żółciopędne, a także obniża poziom cholesterolu i usprawnia przebieg procesów detoksykacyjnych. Dzięki karczochowi komórki miąższu wątroby efektywnie się regenerują.
- Ziele dziurawca – słynie z pozytywnego wpływu na układ trawienny. Dziurawiec wspomaga wydzielanie żółci, a także wykazuje silne działanie rozkurczowe, przynosząc ulgę w dolegliwościach gastrycznych.
- Mniszek lekarski – zaliczany jest do grupy ziół o żółciopędnym i żółciotwórczym działaniu. Jest stosowany w profilaktyce i leczeniu kamicy żółciowej oraz redukuje poziom cholesterolu i trójglicerydów.
- Kurkuma – ta aromatyczna przyprawa jest jednym z najskuteczniejszych ziół żółciopędnych, a także poprawia ogólne zdrowie i kondycję organizmu. Pozytywnie wpływa również na produkcję enzymów trawiennych, usprawnia naturalne procesy regeneracji wątroby i redukuje stan zapalny. Działanie kurkumy na wątrobę usprawnia piperyna.
Inne zioła o działaniu żółciopędnym i żółciotwórczym to m.in. owoc jałowca, ziele krwawnika i liść mięty.
Ważne! Polecane na wątrobę ziele dziurawca nie powinno być stosowane przez osoby, które spędzają dużo czasu na słońcu. Podczas stosowania dziurawca niezbędna jest ochrona skóry przed działaniem promieniowania UV, bo picie naparów z tego zioła i stosowanie tabletek z dziurawcem może wywołać reakcję fototoksyczną.
Zioła chroniące wątrobę przed uszkodzeniem
Ochrona wątroby przed uszkodzeniem jest bardzo ważna, bo pozwala uniknąć rozwoju zagrażających życiu chorób wątroby, które prowadzą do niewydolności tego narządu. W celu ochrony wątroby stosowany jest m.in. ostropest plamisty. Stosowanie go pozwala dostarczyć do organizmu sylimarynę, która wspomaga regenerację wątroby. Ponadto ostropest plamisty chroni komórki wątroby przed uszkodzeniem.
W aptekach i sklepach zielarskich dostępnych jest wiele ziół na wątrobę w postaci jednoskładnikowych herbatek, mieszanek ziołowych i wyciągów ziołowych, jednak większą popularnością cieszą się zioła na wątrobę w formie wygodnych do stosowania tabletek. Suplementy na wątrobę zawierają różne zioła m.in. ostropest plamisty, kurkumę i piperynę, a także wyciąg z karczocha w odpowiednich dawkach, co ułatwia dbanie o wątrobę. Warto pamiętać, że zarówno zioła w formie naparów i wyciągów, jak i tabletki na wątrobę trzeba stosować z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań, w dawkach zalecanych przez producenta preparatu.
Oczyszczanie wątroby i regeneracja wątroby z zastosowaniem ziół to długotrwały, jednak przynoszący liczne korzyści proces, dzięki któremu nasz organizm może lepiej funkcjonować. Należy pamiętać, że marskości wątroby oraz innych, poważnych schorzeń wątroby nie leczy się jedynie z zastosowaniem ziół. Preparaty ziołowe na wątrobę nie mogą również zastąpić tradycyjnej terapii farmakologicznej. Osoby, u których występują różne schorzenia układowe, które wymagają stosowania farmaceutyków, powinny przed zastosowaniem ziół na wątrobę i inne choroby skonsultować się z lekarzem.
Zioła nie zastąpią również stosowania odpowiednio skomponowanej diety i zmiany trybu życia. Stosowanie ziół na wątrobę bez zmiany szkodzących temu narządowi nawyków żywieniowych, a także rezygnacji z nadużywania alkoholu, nie przyniesie oczekiwanych efektów kuracji.
Czytaj też:
Zioła na zaparcia – kiedy się sprawdzą i jakie inne naturalne sposoby mogą pomóc?Czytaj też:
Zioła na nadciśnienie – jakie się sprawdzą i w jaki sposób stosować
Źródła:
- Dziak M., Kuźnicka B.: Zioła i ich zastosowanie. Historia i współczesność. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich. wydanie III poprawione i uzupełnione, Warszawa 1984
- Dr Henryk Różański: Fitoterapia chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego. Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego – Zakład Historii Nauk Medycznych; Kierownik Zakładu: prof. dr hab. med. Roman Meissner. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy LNB Poland
- Wieczorek-Chełmińska Z.: Żywienie w chorobach wątroby, dróg żółciowych i trzustki. PZWL, Warszawa 2009