Choroba zwyrodnieniowa stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów, która nie wykazuje charakteru zapalnego, jest najczęściej spotykanym schorzeniem – chociaż specjaliści wymieniają ponad 100 różnych typów w obrębie tej choroby.
Okazuje się, że – zgodnie z badaniami – nawet 40 procent mężczyzn i 47 procent kobiet może mieć zdiagnozowaną chorobę zwyrodnieniową stawów w ciągu całego życia, niezależnie od wieku. Wbrew pozorom problem ten nie dotyczy wyłącznie ludzi w podeszłym wieku.
Czytaj też:
Anemia – skąd się bierze, kto choruje i co robić, gdy się pojawi?
Stany zapalne stawów
W odróżnieniu od choroby zwyrodnieniowej, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) i łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) to stany zapalne uważane za choroby autoimmunologiczne. Dna jest kolejnym powszechnym typem zapalenia stawów.
Badania pokazują, że interwencje dietetyczne, takie jak eliminacja niektórych pokarmów i napojów, mogą zmniejszyć nasilenie objawów u osób z zapaleniem stawów i chorobą zwyrodnieniową stawów. Odpowiednia dieta przyczynia się także w znacznym stopniu do poprawy ogólnej jakości życia chorych.
Zatem, czego nie należy jeść (i pić) przy zapaleniu stawów?
Czytaj też:
Czy dieta śródziemnomorska chroni przed reumatoidalnym zapaleniem stawów?
Zapalenie stawów. Które pokarmy należy wykluczyć?
Dodane cukry
Powinieneś ograniczyć spożycie cukru bez względu na wszystko, ale szczególnie jeśli masz zapalenie stawów. Dodatek cukru znajduje się w słodyczach, napojach gazowanych, lodach i wielu innych produktach spożywczych, w tym mniej oczywistych przedmiotach, takich jak sos barbecue.
Badanie przeprowadzone na 217 osobach z reumatoidalnym zapaleniem stawów wykazało, że wśród 20 pokarmów najczęściej zgłaszane nasilenie objawów RZS miało miejsce przy słodzonych cukrem napojach gazowanych i deserach.
Co więcej, słodkie napoje, takie jak napoje gazowane, mogą znacznie zwiększyć ryzyko zapalenia stawów.
Na przykład, w badaniu z udziałem 1209 dorosłych w wieku 20-30 lat, osoby, które piły napoje słodzone fruktozą 5 razy w tygodniu lub częściej, były 3 razy bardziej narażone na zapalenie stawów niż osoby, które spożywały niewiele napojów słodzonych fruktozą lub nie spożywały ich wcale.
Co więcej, duże badanie z udziałem prawie 200 000 kobiet wiązało regularne spożywanie napojów gazowanych słodzonych cukrem ze zwiększonym ryzykiem RZS.
Przetworzone i czerwone mięso
Niektóre badania łączą czerwone i przetworzone mięso ze stanami zapalnymi, które mogą nasilać objawy zapalenia stawów.
Na przykład diety bogate w przetworzone i czerwone mięso wykazują wysoki poziom markerów stanu zapalnego, takich jak interleukina-6 (IL-6), białko C-reaktywne (CRP) i homocysteina.
Badanie przeprowadzone na 217 osobach z RZS wspomnianym powyżej również wykazało, że czerwone mięso powszechnie pogarszało objawy RZS. Ponadto badanie z udziałem 25630 osób wykazało, że wysokie spożycie czerwonego mięsa może być czynnikiem ryzyka zapalenia stawów.
Wykazano też, że diety roślinne, które wykluczają czerwone mięso, łagodzą objawy zapalenia stawów.
Żywność zawierająca gluten
Gluten to grupa białek pszenicy, jęczmienia, żyta i pszenżyta. Niektóre badania łączą gluten ze zwiększonym stanem zapalnym i sugerują, że odejście od diety bezglutenowej może złagodzić objawy zapalenia stawów.
Co więcej, osoby z celiakią są bardziej narażone na rozwój RZS. Podobnie osoby z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak RZS, mają znacznie większą częstość występowania celiakii niż ogólna populacja.
Warto zauważyć, że pewne roczne badanie z udziałem 66 osób z RZS wykazało, że bezglutenowa, wegańska dieta znacznie zmniejszyła aktywność choroby i poprawiła stan zapalny.
Chociaż odkrycia te są obiecujące, potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić, czy sama dieta bezglutenowa przynosi korzyści osobom z zapaleniem stawów.
Żywność wysoko przetworzona
Produkty wysoko przetworzone, takie jak fast food, płatki śniadaniowe i wypieki, są zwykle bogate w rafinowane ziarna, dodatek cukru, konserwantów i innych potencjalnie zapalnych składników, z których wszystkie mogą nasilać objawy zapalenia stawów.
Badania sugerują, że zachodnia dieta bogata w mocno przetworzoną żywność może zwiększać ryzyko RZS, przyczyniając się do stanu zapalnego i czynników ryzyka, takich jak otyłość.
Co więcej, w badaniu z udziałem 56 osób z RZS osoby, które spożywały większe ilości ultra przetworzonej żywności, wykazały zwiększone czynniki ryzyka chorób serca, w tym wyższy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c), długoterminowego markera kontroli poziomu cukru we krwi.
W związku z tym przetworzona żywność może pogorszyć ogólny stan zdrowia i zwiększyć ryzyko innych chorób.
Alkohol
Ponieważ alkohol może pogorszyć objawy zapalenia stawów, każdy, kto ma zapalenie stawów, powinien go ograniczyć lub unikać.
Badanie z udziałem 278 osób ze spondyloartropatią osiową - zapaleniem stawów, które dotyka głównie rdzenia kręgowego i stawów krzyżowo-biodrowych - wiązało spożycie alkoholu ze zwiększonym uszkodzeniem strukturalnym kręgosłupa.
Badania wykazały również, że spożycie alkoholu może zwiększać częstotliwość i nasilenie napadów dny.
Co więcej, systematyczne, częste spożywanie alkoholu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem choroby zwyrodnieniowej stawów, chociaż nie wszystkie badania wykazały istotny związek.
Niektóre tłuszcze roślinne
Dieta bogata w tłuszcze omega-6 i uboga w tłuszcze omega-3 może pogorszyć objawy choroby zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnego zapalenia stawów.
Te tłuszcze są niezbędne dla zdrowia. Jednak niezrównoważony stosunek kwasów omega-6 do omega-3 w większości zachodnich diet może nasilać stan zapalny.
Zmniejszenie spożycia pokarmów bogatych w tłuszcze omega-6, takich jak oleje roślinne, przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia pokarmów bogatych w omega-3, takich jak tłuste ryby, może złagodzić objawy zapalenia stawów.
Pokarmy bogate w sól
Ograniczenie soli może być dobrym wyborem dla osób z zapaleniem stawów. Pokarmy bogate w sól to zupy w puszkach, pizza, niektóre sery, przetworzone mięso i wiele innych przetworzonych produktów.
Badanie na myszach wykazało, że zapalenie stawów miało poważniejszy przebieg u myszy karmionych dietą bogatą w sól niż u myszy na diecie zawierającej normalny poziom soli.
Ponadto 62-dniowe badanie na myszach wykazało, że dieta o niskiej zawartości soli zmniejsza nasilenie RZS w porównaniu z dietą o wysokiej zawartości soli. Myszy na diecie niskosolnej miały mniejszy rozpad chrząstki i niszczenie kości, a także niższe wskaźniki stanu zapalnego niż myszy na diecie bogatej w sól.
Co ciekawe, naukowcy zasugerowali, że wysokie spożycie sodu może być czynnikiem ryzyka chorób autoimmunologicznych, takich jak zapalenie stawów.
Badanie z udziałem 18 555 osób wiązało wysokie spożycie sodu ze zwiększonym ryzykiem RZS.
Pokarmy bogate w AGE
Końcowe produkty zaawansowanej glikacji (AGE) to cząsteczki powstające w wyniku reakcji między cukrami i białkami lub tłuszczami. Występują naturalnie w surowej żywności pochodzenia zwierzęcego i powstają w wyniku pewnych metod obróbki termicznej.
Wysokobiałkowe, wysokotłuszczowe pokarmy zwierzęce smażone, pieczone czy grillowane należą do najbogatszych w diecie źródeł AGE. Należą do nich bekon, smażony na patelni lub grillowany stek, pieczony lub smażony kurczak i pieczone kiełbasy.
Frytki, ser topiony, margaryna i majonez są również bogate w AGE.
Kiedy AGE gromadzą się w dużych ilościach w organizmie, może wystąpić stres oksydacyjny i stan zapalny. Stres oksydacyjny i powstawanie AGE są związane z postępem choroby u osób z zapaleniem stawów.
Wykazano, że osoby z zapaleniem stawów mają wyższy poziom AGE w swoich ciałach niż osoby bez tej choroby. Akumulacja AGE w kościach i stawach może również odgrywać rolę w rozwoju i progresji choroby zwyrodnieniowej stawów.
Zastąpienie pokarmów o wysokim AGE pełnowartościowymi produktami, takimi jak warzywa, owoce, rośliny strączkowe i ryby, może zmniejszyć całkowite obciążenie organizmu AGE.Czytaj też:
Toczeń i zapalenie stawów – czy te choroby zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19?