Rak żołądka częściej diagnozowany jest u mężczyzn. Każdego roku w Polsce diagnozowany jest u około 5 tysięcy osób. Zaliczany jest do grupy chorób nowotworowych, których rokowania nie są pomyślne. Ma to związek m.in. z dość późnym wykrywaniem zmian nowotworowych w żołądku oraz związanymi z nimi przerzutami do innych narządów. Z powodu nowotworów żołądka umiera około 7% zdiagnozowanych mężczyzn i około 5% zdiagnozowanych kobiet.
Nowotwór żołądka to nowotwór złośliwy, który znajduje się na 4 miejscu listy najczęściej prowadzących do zgonu nowotworów. Jest jednak sposób, aby go uniknąć – rak żołądka w większości przypadków związany jest z działaniem czynników modyfikowalnych, które możemy skutecznie wyeliminować, znacząco redukując ryzyko związane z zachorowaniem.
W przypadku zaawansowanego raka żołądka rokowania nie są pomyślne; jeżeli choroba zostanie wykryta na wczesnym stadium rozwoju, to mediana przeżycia znacząco się zwiększa. Warto o tym pamiętać i diagnozować wszystkie niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego, które utrzymują się przez dłuższy czas lub uporczywie nawracają. Dbając o zdrowie, możemy uchronić się przed nowotworem żołądka i innymi chorobami nowotworowymi, a także cieszyć się długim życiem i dobrą kondycją fizyczną.
Żołądek – co warto o nim wiedzieć?
Żołądek jest jednym z ważnych narządów górnego odcinka przewodu pokarmowego. Uchodzi do niego przełyk, którym transportowany jest wewnątrz ciała pobierany przez nas pokarm. Górny odcinek przewodu pokarmowego narażony jest na rozwój wielu chorób, co ma związek m.in. z niekorzystnym oddziaływaniem na organizm stresu, który prowadzi do rozwoju refluksu żołądkowo-przełykowego, a także innych schorzeń.
Żołądek jest miejscem, w którym odbywa się początkowy proces trawienia spożywanych pokarmów. Może się on rozciągać na skutek spożywania dużych ilości pokarmów, co często prowadzi do nadwagi i otyłości oraz pojawienia się utrudniającego życie ciągłego uczucia głodu. Żołądek składa się z czterech ważnych części, czyli wpustu, dna żołądka, trzonu żołądka i odźwiernika. Pokarm trafiający do żołądka jest trawiony za pomocą soków żołądkowych, a następnie trafia do jelit.
Nowotwór żołądka – gdzie najczęściej się rozwija i co zwiększa ryzyko zachorowania?
Każda z części żołądka narażona jest na rozwój nowotworu, jednak większość pierwotnych nowotworów żołądka dotyczy odźwiernika, wpustu oraz trzonu żołądka. Do patologicznych podziałów komórkowych, które są początkiem nowotworu, dochodzi zwykle w błonie śluzowej żołądka. Jednym z czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania, jest obecność Helicobacter pylori (H. pylori) w organizmie. Zakażenie Helicobacter pylori (H. pylori) niszczy błonę śluzową żołądka, prowadząc do rozwoju stanu zapalnego w jej obrębie.
Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka może rozwinąć się także na skutek działania innych czynników. Obecnie możliwe jest skuteczne leczenie antybiotykami pacjentów zakażonych Helicobacter pylori, co ma wpływ na widoczny spadek diagnozowanych przypadków nowotworu żołądka, jednak dane statystyczne nadal nie są satysfakcjonujące dla lekarzy. Szacuje się, że nawet 80% populacji dorosłych Polaków jest zakażona tą bakterią, jednak zaledwie niewielki odsetek przechodzi leczenie. Objawy zakażenia bywają niespecyficzne i przez długi czas nie utrudniają normalnego funkcjonowania, co powoduje, że chorzy trafiają do lekarza, gdy proces chorobowy ze stanu zapalnego przeobraża się w stan przednowotworowy lub raka żołądka.
Trzeba wiedzieć, że rak żołądka w 90% przypadków rozwija się na skutek zakażenia Helicobacter pylori, dlatego w profilaktyce zdrowia warto uwzględnić badania diagnostyczne, które pozwalają wykryć obecność tej bakterii w żołądku oraz rozpocząć skuteczne leczenie, zanim doprowadzi ona do rozwoju nowotworu. Rak żołądka należy do grupy nowotworów złośliwych, co powoduje, że dochodzi do rozprzestrzeniania się komórek nowotworu w organizmie. Przerzuty dotyczą zarówno sąsiadujących z żołądkiem narządów wewnętrznych jamy brzusznej, jak i obejmują regionalne węzły chłonne oraz odległe narządy. Komórki nowotworu wędrują po organizmie chorego siecią naczyń krwionośnych i naczyń limfatycznych. Wykrycie wczesnego raka żołądka znacząco zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.
Rak żołądka – przyczyny
Nie wszystkie przyczyny rozwoju raka żołądka zostały poznane. Jednym z najczęściej prowadzących do rozwoju raka śluzówki żołądka czynników, jest wspomniane powyżej zakażenie bakterią H. pylori. Nie jest to jedyna przyczyna zachorowania, bo rak żołądka rozwija się także pod wpływem działania różnych czynników środowiskowych. Na zwiększenie ryzyka rozwoju raka żołądka mają także wpływ uwarunkowania genetyczne. Rak żołądka jest jednym z kilku nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego, na których rozwój mają wpływ czynniki modyfikowalne. Najczęściej do rozwoju raka żołądka prowadzi:
- nałogowe palenie tytoniu,
- nałogowe picie alkoholu,
- stosowanie niewłaściwie skomponowanej diety,
- przebyte operacje żołądka np. operacja zmniejszenia żołądka,
- pochodzenie etniczne,
- płeć męska,
- wiek powyżej 45. roku życia,
- zmiany w żołądku np. polipy żołądka.
Nowotwór żołądka może mieć także związek z przyjmowaniem niektórych leków oraz zaburzeniami w wydzielaniu soków żołądkowych. Ryzyka zachorowania na raka żołądka nie zwiększa choroba wrzodowa żołądka. Zdarza się, że samodzielnie „zdiagnozowana” choroba wrzodowa żołądka staje się wytłumaczeniem dla pojawiających się u chorych objawów, co może znacząco opóźnić rozpoczęcie leczenia. Rutynowym postępowaniem, jeżeli badanie endoskopowe ujawni wrzody żołądka lub inne zmiany chorobowe, jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego.
Objawy raka żołądka
Jak już zostało wspomniane, objawy raka żołądka bywają niespecyficzne. Często mylnie brane są za objawy niegroźnych schorzeń oraz zaburzeń trawiennych, które pojawiają się po obfitym lub ciężkostrawnym posiłku.
Częste objawy raka żołądka to m.in.:
- uczucie pełności, które nie pojawia się jedynie po posiłku,
- nawracający ból w nadbrzuszu,
- utrata masy ciała,
- brak apetytu,
- zaburzenia połykania,
- smoliste stolce,
- dolegliwości gastryczne – nudności, wymioty, odbijanie, wzdęcia.
Jednym z bardziej charakterystycznych objawów raka żołądka jest ubytek masy ciała, który spowodowany jest utratą apetytu. Ubytek masy ciała jest także obserwowany w innych chorobach nowotworowych, które nie dotyczą jedynie układu pokarmowego. Utratę masy ciała powoduje także m.in. rak jelita grubego, marskość wątroby oraz zapalenie trzustki, które jest jedną z przyczyn rozwoju raka tego narządu, a także rak płuc, rak krwi i nowotwory głowy oraz szyi.
Rak żołądka – rodzaje nowotworu żołądka
Wyróżnia się 3 typy nowotworu żołądka, które cechują się różną częstością występowania oraz odmiennym obrazem klinicznym. Najczęściej diagnozowany jest rak żołądka typu I, czyli rak jelitowy. Dotyczy on przede wszystkim mężczyzn, a czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania jest występowanie na błonie śluzowej żołądka zmian przedrakowych np. polipów. Rak żołądka typu II, czyli nowotwór rozlany występuje o połowę rzadziej i rozwija się w obrębie zdrowej śluzówki żołądka. Rak żołądka typu II, czyli nowotwór mieszany diagnozowany jest bardzo rzadko. Może się rozwinąć zarówno na podłożu zmian przedrakowych, jak i na niezmienionej błonie śluzowej.
Wczesna postać raka żołądka dobrze rokuje, dlatego warto pamiętać o systematycznym wykonywaniu badań profilaktycznych, które są szczególnie ważne dla osób genetycznie obciążonych ryzykiem zachorowania i nosicieli bakterii H. pylori.
Rozpoznanie raka żołądka
Nowotwory żołądka rozpoznawane są na podstawie wyników specjalistycznych badań, do których zaliczamy m.in. badanie endoskopowe, czyli gastroskopię, rezonans magnetyczny, a także USG jamy brzusznej i tomografię komputerową. Niezbędne jest również wykonanie badań laboratoryjnych krwi. Obecność komórek nowotworowych w organizmie pomagają potwierdzić także markery nowotworowe, jednak w przypadku raka żołądka nie są one w pełni wiarygodne, bo podobne wyniki uzyskiwane są także w przypadku innych nowotworów, które rozwijają się w obrębie jamy brzusznej.
Leczenie raka żołądka
Leczenie raka żołądka zależne jest od stopnia zaawansowania choroby, jednak leczenie ukierunkowane na całkowite wyleczenie najczęściej polega na usunięciu żołądka, czyli całkowitej resekcji żołądka. Nie jest ona konieczna, gdy zmiany zostały wykryte we wczesnym stadium choroby i możliwe jest ich skuteczne usunięcie. Trzeba jednak pamiętać, że operacje żołądka są jednym z czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju raka żołądka, a w przypadku pacjentów onkologicznych także wznowy nowotworu.
Leczenie chirurgiczne może być wspomagane terapiami pozwalającymi na niszczenie komórek nowotworowych m.in. chemioterapią i radioterapią, jeżeli doszło do przerzutów. Znaczne zaawansowanie choroby często pozwala jedynie na leczenie paliatywne.
Czytaj też:
Zaawansowany rak żołądka. „Pojawiła się nadzieja, że pomocna będzie immunoterapia”