Torbiele piersi zaliczane są do grupy łagodnych, nienaciekających okolicznych tkanek zmian, które powstają na skutek zaburzeń hormonalnych. Stanowią one około 95% wszystkich zmian chorobowych, które diagnozowane są w obrębie gruczołów piersiowych. Nie należy jednak z góry zakładać, że wyczuwalna w piersi zmiana to właśnie torbiel. Dotyczy to w szczególności kobiet, które są genetycznie obciążone zwiększonym ryzykiem rozwoju raka piersi.
Rak piersi jest diagnozowany u coraz młodszych kobiet. W początkowym stadium jest całkowicie uleczalny, dlatego warto podczas każdej kontrolnej wizyty u lekarza ginekologa wykonywać USG piersi oraz pamiętać o samobadaniu piersi, które należy wykonywać każdego miesiąca od momentu ukończenia 20. roku życia. Bardzo ważne jest również systematyczne wykonywanie mammografii zgodnie z zaleceniami naszego ginekologa. Profilaktyka raka piersi pozwala na wykrycie niepokojących zmian we wczesnym stadium ich rozwoju, chociaż najczęściej wykryte podczas samobadania guzki i zgrubienia w gruczole piersiowym okazują się niegroźnymi zmianami. Z tego względu trzeba pokonać strach, który nadal blokuje wiele kobiet, sprawiając, że unikają one wizyty u ginekologa, wykonywania samobadania piersi, badania USG oraz mammografii.
Torbiel piersi, inaczej cysta piersi, najczęściej nie powoduje dyskomfortu i bywa niewyczuwalna podczas samobadania piersi, jeżeli jej rozmiary są niewielkie. Małe torbiele nie wymagają specjalistycznego leczenia oraz wykonania zabiegu chirurgicznego. Wyjątek stanowią cysty znacznych rozmiarów, które mogą uciskać nerwy, co powoduje ból i inny dyskomfort, który nasila się przed menstruacją, kiedy na skutek działania hormonów płciowych, piersi stają się bardziej tkliwe. Torbiele w piersiach mają kulisty kształt, są miękkie i ruchome – można je przesuwać pod skórą. Swoim wyglądem przypominają bąbelki wypełnione płynem. Najczęściej niewielkie torbiele w piersiach są poddawane stałej obserwacji w celu sprawdzenia, czy nie zwiększają swoich rozmiarów pod wpływem działania hormonów. Jeżeli cysta zaczyna szybko rosnąć, to lekarz może zdecydować o podjęciu leczenia chirurgicznego, podczas którego zostaną usunięte duże torbiele.
Czym dokładnie są torbiele w piersiach?
Torbiele w piersiach nie są czynnikiem ryzyka raka piersi. Te łagodne zmiany powstają na skutek zaburzenia gospodarki hormonalnej przede wszystkim w okresie okołomenopauzalnym i po menopauzie, jednak bywają również diagnozowane u młodych kobiet. W większości przypadków torbiele w piersiach diagnozowane są u kobiet, które ukończyły 55. rok życia. Rzadko torbiele w piersiach powstają u kobiet w wieku rozrodczym, co ma związek z zachodzącymi w piersiach procesami, które mają na celu utrzymanie drożności przewodów mlecznych i przygotowanie gruczołu piersiowego do laktacji. Aby zrozumieć mechanizm powstawania torbieli w piersiach, warto przypomnieć sobie budowę gruczołu piersiowego.
Jak zbudowany jest gruczoł piersiowy?
W budowie piersi wyróżniamy tkankę tłuszczową, gruczoły mleczne i przewody mleczne, które zbudowane są z tkanki nabłonkowej. Torbiele w piersiach powstają, gdy dojdzie do przerostu nabłonka w obrębie przewodów mlecznych. Mają one postać pęcherzyków. Z czasem torbiele w piersiach mogą ulegać zwapnieniu i wówczas stają się twarde oraz są dobrze wyczuwalne, gdy wykonujemy samobadanie piersi, a także widoczne podczas mammografii. Torbiele mogą utworzyć się w jednej lub w obu piersiach. W niektórych przypadkach mogą zajmować dużą część piersi.
Czynniki zwiększające ryzyko powstawania torbieli w piersiach
Torbiele w piersiach są często diagnozowanymi zmianami łagodnymi u kobiet, które ukończyły 55. rok życia. Ryzyko ich rozwoju zwiększa się wraz z upływem kolejnych lat życia – nawet 90% kobiet starszych, które ukończyły 70. rok życia, ma torbiele w piersiach. Wiek nie jest jednak jedynym czynnikiem, który zwiększa ryzyko powstawania torbieli. Wyodrębniono także kilka innych czynników, które sprzyjają powstawaniu pojedynczych oraz mnogich torbieli w piersiach. Torbiele w piersiach częściej diagnozowane są u:
- kobiet, które nie rodziły dzieci i nie karmiły piersią;
- kobiet, które zaszły w ciążę po ukończeniu 35. roku życia;
- kobiet stosujących przez długi czas tabletki antykoncepcyjne lub inne środki hormonalne zarówno w celu uniknięcia niechcianej ciąży, jak i leczenia różnych schorzeń.
Torbiele w piersiach są także częściej diagnozowane u kobiet palących papierosy i często sięgających po inne używki. Ryzyko rozwoju torbieli w piersiach zwiększa także częste spożywanie różnych napojów z kofeiną.
Przyczyny powstawania torbieli w piersiach
Jak już zostało wspomniane, przyczyną powstawania torbieli w piersiach jest przerost nabłonka w obrębie przewodów mlecznych. Zmiany przewodów mlecznych w postaci torbieli przez długi czas nie dają żadnych objawów. Do przerostu nabłonka doprowadzają przede wszystkim zaburzenia endokrynologiczne i inne, wyszczególnione powyżej czynniki ryzyka m.in. wiek, a także długotrwałe stosowanie leków hormonalnych w celu blokowania owulacji oraz leczenia różnych zaburzeń związanych z cyklem menstruacyjnym. W większości przypadków przyczyną powstawania torbieli w piersiach są zaburzenia hormonalne, które pojawiają się w okresie menopauzy, a także stosowana w celu redukcji uciążliwych objawów klimakterium hormonalna terapia zastępcza.
Co więcej, na powstawanie torbieli w piersiach mają wpływ nie tylko zaburzenia w wydzielaniu hormonów płciowych, ale także m.in. hormonów tarczycy. Schorzenia tarczycy coraz częściej diagnozowane są u kobiet w różnym wieku, jednak zdarza się, że związane z nimi objawy są bagatelizowane lub mylnie brane za objawy np. przemęczenia.
Rodzaje torbieli w piersiach
W obrębie gruczołów piersiowych mogą utworzyć się trzy rodzaje torbieli. Najczęściej diagnozowana jest prosta torbiel wypełniona płynem. W piersiach mogą także utworzyć się torbiele złożone o grubych ścianach, które są wypełnione gęstym płynem oraz łagodne guzki lite, czyli włóknogruczolaki. Choć w większości przypadków torbiele w piersiach nie przeobrażają się w nowotwór złośliwy, to w przypadku torbieli grubościennych istnieje zwiększone ryzyko rozwoju raka piersi, jednak dotyczy ono przede wszystkim kobiet genetycznie obciążonych chorobą nowotworową.
Objawy torbieli w piersiach
W większości przypadków torbiele w piersiach rozwijają się bezobjawowo. Można je wyczuć podczas samobadania piersi, jednak zwykle nie powodują uciążliwych dolegliwości bólowych. Małe torbiele nie wpływają na samopoczucie kobiety, jednak mnogie lub duże torbiele w piersiach mogą powodować zwiększoną tkliwość piersi w czasie cyklu menstruacyjnego oraz nasilać typowe dolegliwości, które pojawiają się przed menstruacją, czyli niewielki obrzęk i bolesność w obrębie gruczołu piersiowego.
Zdarza się, że bardzo duże torbiele, które uciskają na nerwy, powodują ból promieniujący np. pod pachę. Ze względu na ryzyko rozwoju raka piersi konieczne jest kontrolowanie zdrowia piersi. Systematycznie wykonywane badania USG oraz mammografia pozwalają wykryć różne zmiany na początkowym stadium ich rozwoju, co zwiększa szansę na całkowite wyleczenie w przypadku zmian nowotworowych o charakterze złośliwym.
Leczenie torbieli piersi
Większość torbieli w piersiach nie wymaga specjalistycznego leczenia. Niewielkie torbiele proste najczęściej pozostają pod kontrolą USG. Badanie wykonywane jest podczas rutynowych wizyt kontrolnych w gabinecie ginekologicznym, na które kobieta powinna zgłaszać się przynajmniej raz w roku. W przypadku starszych kobiet, które zagrożone są ryzykiem rozwoju schorzeń nowotworowych piersi oraz narządów układu rozrodczego, zaleca się kontrolne badania dwa razy w roku.
Powiększające się torbiele mogą zostać usunięte poprzez odessanie płynu, który gromadzi się w cyście, powodując zwiększanie się jej rozmiarów. Zabieg ten uwzględnia przeprowadzenie biopsji cienkoigłowej. Jeżeli usunięty z torbieli płyn jest nieprawidłowy, np. znajduje się w nim krew, to może być konieczne chirurgiczne usunięcie torbieli, które następnie poddawane są badaniu histopatologicznemu.
W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, do których zaliczamy nasilający się ból, pieczenie piersi, wyciek z brodawek sutkowych, powiększenie się jednej piersi oraz zaczerwienienie piersi i owrzodzenia w obrębie brodawki sutkowej, należy natychmiast zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia specjalistycznych badań.
Ważne! Wszystkie nietypowe dolegliwości, które pojawiają się w trakcie cyklu menstruacyjnego oraz po menopauzie, wymagają wykonania badań diagnostycznych. Nie można bagatelizować zmian w obrębie gruczołu piersiowego, bo mogą one wskazywać nie tylko na łagodne zmiany w nabłonku przewodów mlekowych, ale także rozwijający się guz nowotworowy o charakterze złośliwym.
Czytaj też:
Onkolog: Przychodzą kobiety z guzem wielkości mandarynki. „Włożę raka w biustonosz i żyję dalej”Czytaj też:
Mastektomia: zalety, ryzyko, wskazania, rodzaje