W tkance podskórnej mogą utworzyć się różne zmiany. Część z nich stanowią niegroźne guzki, które powstają np. na skutek zatkania ujścia gruczołu łojowego, jednak możemy mieć również do czynienia z guzami, które wymagają specjalistycznego leczenia onkologicznego.
Jedną z najczęstszych przyczyn, które powodują pojawienie się widocznych nierówności pod skórą w obrębie ud, jest nieprawidłowe rozmieszczenie komórek tłuszczowych, znane pod nazwą „cellulit”. Ten defekt kosmetyczny nie zagraża zdrowiu i życiu, jednak staje się przyczyną kompleksów. Cellulit powoduje, że pod skórą wyczuwalne są liczne zgrubienia. Ich widoczność zwiększa się, gdy uchwycimy w palce fragment skóry.
Powstawanie cellulitu to typowo kobiecy problem, jednak w obrębie ud mogą utworzyć się także inne zmiany. Niektóre z nich to łagodne zmiany o podłożu nowotworowym, które nie są zagrożeniem dla zdrowia, ale trzeba pamiętać, że w obrębie tkanki podskórnej, a także w obrębie mięśni, mogą powstać guzy o charakterze złośliwym, które początkowo są wyczuwane jako niewielkie zgrubienie.
Jakie guzki występują najczęściej na ciele?
W różnych rejonach ciała najczęściej powstają m.in.:
- włókniaki (miękkie i twarde)
-
tłuszczaki,
- torbiele naskórkowe i torbiele przywłośne,
-
kaszaki,
-
brodawki skórne.
Każda z powyższych zmian ma inny charakter. Niektóre zmiany częściej występują u osób w średnim i podeszłym wieku, mając związek z procesami starzenia się organizmu. Trzeba jednak pamiętać, że każda zmiana skórna, która utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, pomimo leczenia objawowego, powiększa się, wywołuje dolegliwości bólowe lub świąd, a także przyrasta ku górze i zmienia kolor, jest wskazaniem do natychmiastowej wizyty u lekarza.
Lekarzem, do którego należy udać się w celu oceny podłoża zmiany skórnej, jest dermatolog. Nie można czekać, aż zmiana urośnie – niektóre zmiany łagodne mogą osiągać bardzo duży rozmiar i utrudniać normalne funkcjonowanie. Niektóre zmiany skórne występują pojedynczo, jednak część z nich może występować w większych skupiskach.
W przypadku braku pewności co do charakteru zmiany, jej wycinek jest oddawany do badania histopatologicznego. Badanie histopatologiczne wykonywane jest również po wycięciu guzka, nawet jeżeli jego wygląd wskazuje, że zmiana ma łagodny charakter. Dzięki badaniu histopatologicznemu można ostatecznie ocenić charakter zmiany i wykluczyć proces nowotworowy, który może zagrażać zdrowiu i życiu.
Pod skórą i na skórze częściej powstają łagodne zmiany o różnym podłożu. Nowotwory skóry złośliwe, czyli raki skóry, są diagnozowane znacznie rzadziej, jednak trzeba mieć świadomość związanego z nimi ryzyka oraz wiedzieć, jakie symptomy wskazują na nowotwór złośliwy.
Guzki pod skórą – przyczyny
Za powstawanie guzków i grudek pod skórą mogą odpowiadać predyspozycje genetyczne. Niektóre guzki na skórze występują rodzinnie i są powiązane np. z chorobami genetycznymi i dość powszechnymi chorobami przewlekłymi. Inne przyczyny powstawania zmian w obrębie tkanki podskórnej to m.in. naturalne procesy starzenia się organizmu, urazy mechaniczne, przewlekłe drażnienie skóry i zaburzenia w funkcjonowaniu gruczołów łojowych, gruczołów potowych oraz mieszków włosowych, które powodują powstawanie zmian zastoinowych. Niektóre zmiany skórne mogą wskazywać na choroby przenoszone drogą płciową.
Jak wyglądają najczęściej tworzące się zmiany skórne?
W obrębie ud i m.in. brzucha, szyi, głowy, w górnej części piersi i okolicy sutków, a także w innych miejscach na ciele, mogą utworzyć się różnego rodzaju torbiele, które swoim wyglądem przypominają guzek. Zmiany o charakterze łagodnym są zwykle łatwo wyczuwalne w tkance podskórnej. Mogą mieć różną wielkość. Niepokój powinny wzbudzić lite guzy, których nie można przesunąć palcami pod skórą, zmiany w formie zgrubień, a także narośli, w których obrębie powstają niegojące się ranki i owrzodzenia.
Zmiany w tkance podskórnej – torbiele
Różnego rodzaju torbiele to najczęściej niegroźne zmiany w tkance podskórnej, które powstają na skutek zatkania ujścia gruczołu potowego lub łojowego oraz zatrzymania usuwanych przez nie wydzielin. Torbiele to bardzo często diagnozowane zmiany zastoinowe, do których zaliczamy m.in.: prosaki, kaszaki i torbiel przywłośną.
Prosaki
Prosaki to niewielkie zmiany, które znajdują się tuż pod naskórkiem. Ta cysta rogowa zwykle nie osiąga dużych rozmiarów. Przyczyną powstawania prosaków jest nadmierne rogowacenie w okolicy ujścia gruczołu potowego lub łojowego. Najczęściej zlokalizowane są na twarzy, jednak mogą również powstać m.in. w okolicy narządów płciowych oraz w obrębie blizn. Te guzki pod skórą mają kolor biały lub białożółty; ich wielkość zwykle nie przekracza wielkości główki szpilki. Podczas usuwania prosaków z wnętrza zmiany wydobywa się zatrzymana masa rogowa. Prosaki nie są zaliczane do zmian skórnych, które mogą przeobrazić się w nowotwór złośliwy.
Kaszaki
Kaszaki także zaliczane są do grupy torbieli zastoinowych. Powstają w okolicy zatkanych gruczołów łojowych oraz mieszków włosowych. Mogą mieć różną wielkość – najczęściej nie przekraczają swoją wielkością wielkości ziarna grochu, jednak mogą osiągnąć spore rozmiary. Zamiany te mogą osiągnąć rozmiar orzecha włoskiego, a nawet jaja kurzego. Kaszaki są twardymi guzami, które pokrywa niezmieniona chorobowo skóra. Zdarza się, że na kaszaku widoczny jest czarny punkt, który przypomina swoim wyglądem zaskórnik. Drażnienie i próby wyciskania kaszaków mogą powodować stan zapalny w obrębie pokrywającej je skóry. Nie należy samodzielnie usuwać kaszaków, bo może to doprowadzić do zakażenia oraz związanych z pojawieniem się ropy powikłań.
Kaszaki mogą występować jako zmiana pojedyncza lub mnoga, tworząc większe skupiska. W celu trwałego usunięcia kaszaka niezbędne jest usunięcie całej jego zawartości wraz z łącznotkankową torebką guza.
Torbiel przywłośna
Torbiel przywłośna także może przypominać swoim wyglądem guz. Tworzy się w okolicy mieszka włosowego i może być jednym z objawów zapalenia mieszków włosowych. Torbiele przywłośne tworzą się m.in. na głowie, w okolicy pośladków oraz kości ogonowej. Największe ryzyko ich powstania dotyczy osób otyłych.
Inne zmiany skórne, które dość często powstają na skórze to np. włókniaki miękkie, włókniaki twarde, tłuszczaki oraz różnego rodzaju brodawki.
Włókniaki miękkie i włókniaki twarde
Włókniaki miękkie to guzki koloru cielistego i guzki w różnych odcieniach brązu, które są przytwierdzone do powierzchni skóry za pomocą szypułki. Nie zagrażają zdrowiu i życiu, jednak stanowią problem natury estetycznej oraz mogą powodować dyskomfort. Włókniaki miękkie najczęściej powstają na szyi, na piersiach oraz pod pachami, występując w większych skupiskach. Włókniaki miękkie to zmiany skórne, które związane są z naturalnymi procesami starzenia się organizmu (włókniaki starcze), dlatego najczęściej zaczynają pojawiać się w średnim i podeszłym wieku.
Włókniaki twarde (włókniaki stwardniałe) to zazwyczaj niewielkie guzki, które mogą powstawać np. na skutek urazów, a także ugryzienia owadów. Mają charakterystyczną, szorstką powierzchnię i zwykle nie powodują dolegliwości bólowych. Mogą utworzyć się na tułowiu np. pod piersiami, a także na kończynach.
Tłuszczaki
Tłuszczaki to nowotwory łagodne tkanki łącznej, które wywodzą się z komórek tłuszczowych i zwykle nie wymagają specjalistycznego leczenia. Są głębiej umiejscowione niż kaszaki i charakteryzują się specyficzną, zrazikową budową. Większość tłuszczaków to guzy, które powstają na głowie, kończynach lub karku. Niekiedy powodują dolegliwości bólowe oraz inny dyskomfort – szczególnie problematyczne są duże tłuszczaki, które odznaczają się pod ubraniem i mogą przeszkadzać podczas wykonywania różnych czynności. Tłuszczak jest guzem ruchomym – można przesunąć go pod skórą. W przypadku dużych lub powodujących problemy tłuszczaków zalecane jest chirurgiczne usunięcie zmiany w znieczuleniu miejscowym. Tłuszczaki pod skórą nie stanowią poważnego zagrożenia, jednak ten rodzaj guza może również utworzyć się np. w okolicy narządów wewnętrznych. Szczególnie niebezpieczny jest tłuszczak mózgu, który może dawać objawy neurologiczne, a także doprowadzić do zgonu. Przyczyny powstawania tłuszczaków nie są znane. Zmiany te mogą występować rodzinnie, a także mieć związek z nadwagą, otyłością i chorobami przewlekłymi. Ryzyko powstawania tłuszczaków zwiększają urazy tkanki podskórnej.
Guzy, które mogą wskazywać na stan przedrakowy
Zanim rozwinie się nowotwór złośliwy, może pojawić się zmiana o charakterze przedrakowym, na której podłożu rozwija się rak. Do występujących w obrębie skóry zmian przedrakowych, które mają postać guza, zaliczamy np. rogowiaka kolczystokomórkowego (mięczak łojotokowy), czyli szybko rosnącego, pojedynczego guza, który z czasem zaczyna samoistnie zanikać. W miejscu rogowiaka powstaje widoczny ubytek w postaci blizny.
Trzeba pamiętać, że niektóre zmiany na skórze wymagają specjalistycznego leczenia, które powinno zostać rozpoczęte jak najszybciej. Sygnały alarmowe, które powinny skłonić do natychmiastowej konsultacji lekarskiej, to m.in.: szybko powiększające się, nieruchome, twarde guzki skóry, nasilający się stan zapalny, wyciek z guzka ropnej, surowiczej lub krwistej wydzieliny, owrzodzenia i ranki, a także dolegliwości bólowe.
Objawy te mogą wskazywać na atakowanie przez zmianę nowotworową otaczających guz tkanek, świadcząc o złośliwym charakterze choroby i jej zaawansowanym stadium. W przypadku zmian o charakterze złośliwym zawsze niezbędny jest zabieg chirurgiczny. Chirurgiczne usunięcie zmiany uwzględnia wycięcie guza wraz z marginesem zdrowych tkanek, a także terapie uzupełniające leczenie np. radioterapię.
Czytaj też:
Kwas hialuronowy odżywia raka trzustki? Pojawiły się niepokojące badaniaCzytaj też:
Jak wygląda liszaj na twarzy? Rodzaje, objawy i leczenie choroby