Ból ucha to objaw infekcji o różnym podłożu. Szczególnie narażone na bóle uszu są dzieci, u których stanom zapalnym, m.in. w obrębie ucha środkowego, sprzyjają infekcje górnych dróg oddechowych. Specjaliści przestrzegają przed domowymi sposobami na ból ucha, podkreślając, że mogą nie tylko nasilić stan zapalny, ale także spowodować uszkodzenia w obrębie kanału słuchowego. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn bólu ucha, towarzyszących mu objawów, a także bezpieczeństwa stosowania domowych sposobów na ból ucha.
Czy woda utleniona na ból ucha, zatkane ucho lub przeziębienie to dobry pomysł?
Niektóre osoby uważają, że np. woda utleniona na ból ucha to idealny, domowy sposób, który pomoże poradzić sobie z dolegliwością. Takie myślenie może mieć związek, z tym że woda utleniona ma właściwości odkażające, więc mogłaby usunąć drobnoustroje... Należy jednak zdecydowanie podkreślić, że nie leczy ona infekcji, które odpowiadają za ból ucha. Co ważne – stosowanie wody utlenionej na ból ucha może nasilić stan zapalny.
Ponadto nie jest także zalecane samodzielne czyszczenie uszu wodą utlenioną – nie usuwa ona zalegającej w przewodzie słuchowym wydzieliny i może doprowadzić do podrażnień. Do czyszczenia uszu należy stosować specjalistyczne preparaty, które dostępne są w każdej aptece w postaci kropli lub sprayu.
Jeśli nie woda utleniona na ból ucha, to co? Czy lepsze będą inne, domowe sposoby?
W uśmierzaniu bólu ucha domowymi sposobami często wykorzystuje się przeciwzapalne i odkażające właściwości różnych roślin. Tradycyjnie na ból ucha stosowany bywa np. ząbek czosnku umieszczony w gazie i włożony do ucha. Zwolennicy tego rozwiązania uważają, że czosnek to naturalny antybiotyk, którego właściwości pomogą zwalczyć wirusa i wywołane przez niego dolegliwości bólowe. Podobną kurację stosuje się wykorzystując korzeń imbiru, z którego z kolei wyciska się sok i zakrapia nim ucho. Ponadto niektóre źródła podają, że z bólem ucha można poradzić sobie poprzez zastosowanie ciepłej oliwy z oliwek lub olejku z drzewa herbacianego.
Inne domowe sposoby na ból ucha to np. ciepły okład lub włożenie do przewodu słuchowego zgniecionych liści Geranium (tzw. anginki), które stosowane są także na różne infekcje gardła i katar.
Warto pamiętać, że domowe sposoby na ból ucha nie są polecanymi przez lekarzy metodami leczenia. Choć często są w stanie chwilowo złagodzić ból ucha i przynieść ulgę, to mogą także nasilać stan zapalny, sprzyjając zaostrzeniu się przebiegu choroby.
Doraźnie na ból ucha można zastosować doustnie lek, który ma działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, a także dostępne w aptece krople na ból ucha np. o ziołowym składzie.
Dlaczego woda utleniona na ból ucha i inne domowe sposoby to nie najlepsze rozwiązania?
Ból ucha jest bardzo uciążliwy, co sprawia, że chcemy, jak najszybciej pozbyć się nieprzyjemnej dolegliwości. Niestety, chęć szybkiego uśmierzenia bólu często bierze górę nad zdrowym rozsądkiem. Ból uszu powinien zawsze zostać skonsultowany z lekarzem. Choć niektóre domowe sposoby na ból ucha przynoszą szybką ulgę, to ich skuteczność „lecznicza” bywa zwykle krótkotrwała. Nadal brakuje badań, które potwierdzałyby naukowo skuteczność popularnych, domowych sposobów na ból ucha. Tym samym każdy samodzielnie powinien odpowiedzieć sobie, czy warto ryzykować, testując ich działanie. Ponadto specjaliści podkreślają, że szczególnie istotne jest to, by nie stosować domowych metod na ból ucha u dzieci i nie „leczyć” ich samodzielnie.
Nie należy mylić domowych sposobów na ból ucha, do których zaliczamy np. zakrapianie do ucha wody utlenionej, soku z czosnku, soku z imbiru i ciepłej oliwy z oliwek z metodami doraźnego postępowania przy bólu uszu, które uwzględniają stosowanie np. dostępnych bez recepty kropli na ból i stan zapalny uszu oraz preparatów, które ułatwiają usuwanie zalegającej w kanale słuchowym woszczyny. Dostępne w aptekach produkty w formie kropli i sprayów do uszu są dopasowane m.in. pod względem składu do zastosowania, co sprawia, że ich stosowanie jest bezpieczne dla zdrowia.
Warto zaznaczyć, że ból ucha może wskazywać na różne stany patologiczne w obrębie ucha np. infekcje wirusowe i infekcje bakteryjne, które wymagają leczenia. Nawet jeżeli ból ucha zmniejszy się po zastosowaniu dostępnych bez recepty kropli do uszu, należy udać się do lekarza, bo chwilowe ustąpienie bólu nie oznacza, że dolegliwości nie powrócą ze zdwojoną siłą za kilka dni.
Najczęstsze przyczyny bólu ucha
Ból ucha może mieć różne przyczyny. Najczęściej przyczyną uciążliwego bólu jest stan zapalny. Rozwojowi stanów zapalnych uszu sprzyjają m.in. nadmiar zalegającej woszczyny, czyszczenie uszu patyczkami higienicznymi oraz wilgotne środowisko kanału słuchowego, do którego często dostaje się woda.
Zwykle przyczyną bólu ucha jest zapalenie ucha zewnętrznego lub zapalenie ucha środkowego, jednak trzeba wiedzieć, że nie każde zapalenie ucha wywołuje silny ból ucha. Zdarza się, że np. w przebiegu ostrego zapalenia ucha środkowego nie pojawiają się dolegliwości bólowe. Brak bólu i innych objawów infekcji ucha (np. podwyższona temperatura ciała) jest charakterystyczny dla wysiękowego zapalenia ucha środkowego.
Najczęstsze przyczyny występowania bólu ucha to m.in.:
- nieleczone lub nieprawidłowo leczone infekcje wirusowe i bakteryjne górnych dróg oddechowych,
- infekcje rozwijające się w obrębie ucha zewnętrznego, zewnętrznego kanału słuchowego, ucha środkowego i błony bębenkowej,
- choroby stomatologiczne,
- zatkanie kanału słuchowego nadmiarem woszczyny,
- ciało obce w uchu,
- uraz mechaniczny ucha i uraz okolicy ucha.
Ból ucha może być także jednym z poważnych powikłań chorób wieku dziecięcego. Silny ból ucha bywa objawem uszkodzenia błony bębenkowej – do uszkodzenia błony bębenkowej może dojść podczas czyszczenia ucha patyczkiem higienicznym oraz podczas urazu głowy w okolicy ucha. Uszkodzenie błony bębenkowej może być także związane z oddziaływaniem na narząd słuchu fal dźwiękowych i ciśnieniowych.
Najczęściej ból ucha wskazuje na zapalenie ucha zewnętrznego, które obejmuje małżowinę uszną i przewód słuchowy zewnętrzny, a także ostre zapalenie ucha środkowego. Warto wiedzieć, że dolegliwości bólowych nie wywołuje przewlekłe zapalenie ucha środkowego, którego najczęstsze objawy to m.in. zawroty głowy i osłabienie słuchu.
Przyczyną bólu ucha mogą być nie tylko schorzenia toczące się w obrębie ucha, jamy ustnej, jamy nosowej i gardła. Ból ucha bywa tzw. bólem przeniesionym, wywołanym przez np. choroby kręgosłupa szyjnego oraz stany nagłe np. zawał mięśnia sercowego.
Najczęstsze przyczyny bólu ucha zewnętrznego to m.in.:
- rozlane zapalenie ucha zewnętrznego o podłożu bakteryjnym (ucho pływaka),
- rozlane zapalenie ucha zewnętrznego o podłożu grzybiczym,
- zapalenie ochrzęstnej,
- czyrak przewodu słuchowego zewnętrznego.
Ból ucha zewnętrznego może także wywołać np. róża małżowiny usznej, półpasiec uszny, wyprysk alergiczny lub kontaktowy.
W przypadku bólu ucha środkowego do najczęstszych przyczyn pojawienia się uciążliwych dolegliwości zaliczamy m.in. ostre zapalenie ucha środkowego i zaostrzone przewlekłe zapalenie ucha środkowego, którego powikłaniem jest zapalenie błędnika.
Inne przyczyny bólu ucha środkowego to np. zapalenie wyrostka sutkowatego, uraz błony bębenkowej i nowotwory ucha.
Przyczyną bólu ucha mogą być również inne schorzenia, które nie dotyczą narządu słuchu np. zapalenie krtani, zapalenie migdałków, zapalenie gardła, próchnica zębów, ropień zęba i nowotwory w obrębie głowy oraz szyi.
Objawy bólu ucha
Ból ucha może mieć różny charakter oraz nasilenie. Wyróżniamy np. kłujący ból ucha i tępy ból ucha, który jest bardzo uciążliwy. Ból ucha to nie jedyny objaw, który pojawia się m.in. w przebiegu infekcji. Dodatkowe objawy, które często towarzyszą chorobom uszu to np. ból głowy, zawroty głowy, szumy uszne, uczucie swędzenia lub pieczenia w uchu, ogólne złe samopoczucie, utrata apetytu, podwyższona temperatura ciała, zaczerwienienie skóry za uchem i powiększenie węzłów chłonnych.
Inne objawy towarzyszące bólowi ucha to np. uczucie zatkania ucha, pogorszenie słuchu, uczucie pulsowania w uchu, a także wyciek wydzieliny z ucha.
Jeżeli choroba obejmuje ucho zewnętrzne, to występują także zaczerwienienie i obrzęk małżowiny usznej. Ból ucha, który związany jest z infekcjami, najczęściej pojawia się nagle i stopniowo narasta.
Objawy bólu ucha powinny skłonić do wizyty u lekarza, który na podstawie wyników wykonanych badań, zdiagnozuje przyczynę dolegliwości i dobierze odpowiednie leczenie. W wielu przypadkach ostry ból ucha, któremu towarzyszy umiarkowana lub wysoka gorączka, wymaga zastosowania antybiotyku.
Czytaj też:
Zapalenie ucha środkowego u dzieci i dorosłych – rodzaje, objawy i leczenieCzytaj też:
Odczuwasz pulsujący szum w uszach? To czerwona flaga, może oznaczać poważne schorzenie
Źródła:
- A. Szczeklik, Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2013
- Emilia Bojanowska, Krzysztof Oleś, Joanna Leszczyńska, Joanna Mika, Ból ucha a choroby innych narządów w obrębie głowy i szyi, Ból 2014, Tom 15, Nr 2, s. 39-42
- Jerzy Kuczkowski, Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 3, s. 287–294
- Hassman-Poznańska E., Dzierżanowska D., Poznańska M., Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego, Polski Przegląd Otolaryngologiczny 3(2014), s. 84-89