Zapalenie wsierdzia – przyczyny, objawy, przebieg infekcji

Stan zapalny wsierdzia stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Choć czasami o tym nie wiemy, to nawet z pozoru niegroźna infekcja bakteryjna lub wirusowa, mogą doprowadzić do poważnego stanu zapalnego wsierdzia. Choroba może ujawnić się nagle lub przez dłuższy czas rozwijać się w ukryciu, co ma związek m.in. z rodzajem drobnoustrojów, które są odpowiedzialne za rozwój infekcji.

Co to jest wsierdzie?

Serce zbudowane jest z kilku warstw, dzięki czemu może być chronione m.in. przed urazami mechanicznymi i przemieszczaniem się w klatce piersiowej. Wsierdzie stanowi wewnętrzną warstwę serca, która pokrywa jego komory i przedsionki. Środkową warstwę serca stanowi śródsierdzie, a zewnętrzną osierdzie.

Wsierdzie ze względu na swoje położenie jest narażone na infekcje, które wywołują przedostające się do krwi drobnoustroje. To w nim znajdują się zakończenia naczyń włosowatych oraz zakończenia nerwowe, dzięki którym serce może funkcjonować w prawidłowy sposób. Infekcje wsierdzia to jedno z poważniejszych powikłań, które związane są z toczącymi się w innych obszarach ciała stanami zapalnymi.

Infekcyjne zapalenie wsierdzia najczęściej ma podłoże bakteryjne, jednak może się zdarzyć, że proces zapalny rozwinie się na skutek infekcji grzybiczej lub wirusowej, a także obecności ciał obcych we wnętrzu serca lub układu krwionośnego (sztuczne zastawki, stenty, rozrusznik serca). Czasami zapalenie wsierdzia jest powikłaniem po grypie oraz zapaleniu płuc. Obecnie jest także rozpoznawane jako jedno z powikłań zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2.

Ryzyko rozwoju zapalenia wsierdzia wzrasta u osób, które przeszły zabiegi kardiologiczne, chorują na schorzenia mięśnia sercowego lub mają wady serca. Nie są to jednak jedyne czynniki, które sprzyjają zakażeniom. Czasami za zapalenie wsierdzia odpowiadają z pozoru niegroźne infekcje i schorzenia, które bagatelizujemy, nie mając pojęcia, że mogą one doprowadzić do zapalenia serca i związanych z infekcją powikłań.

Zapalenie wsierdzia – przyczyny

Zapalenie wsierdzia może mieć różne podłoże. Jak już zostało wspomniane, bywa powikłaniem zabiegów kardiologicznych oraz wad serca, jednak istnieją także inne czynniki, które mogą powodować zapalenie wsierdzia. Jednym z nich są krążące w naszej krwi drobnoustroje. Musimy wiedzieć, że przedostają się one do krwiobiegu z miejsca infekcji, co jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Dzieje się tak m.in. na skutek przewlekłego stanu zapalnego oraz infekcji, których nasz organizm nie jest w stanie zwalczyć, bo układ immunologiczny nie radzi sobie z zagrożeniem.

Choć często o tym nie wiemy, to zapalenie wsierdzia jest jednym z poważnych powikłań nieleczonej próchnicy zębów oraz innych schorzeń jamy ustnej, która jest siedliskiem różnego rodzaju bakterii. Do zapalenia wsierdzia może doprowadzić m.in.:

• próchnica,
• stan zapalny dziąseł i przyzębia (zapalenie dziąseł, paradontoza)
• ropień w jamie ustnej,
• zakażenie rany na skórze,
• korzystanie z cewników,
• nieleczone infekcje bakteryjne gardła i zatok,
• nagły spadek odporności organizmu i występowanie innych czynników sprzyjających rozwojowi choroby.

Jakie objawy daje zapalenie wsierdzia?

Zapalenie wsierdzia nie zawsze rozwija się nagle. Czasami stan zapalny rozwija się przez dłuższy czas, co powoduje wystąpienie niespecyficznych, czyli nie zawsze kojarzonych z sercem objawów.

Do typowych objawów zapalenia wsierdzia zaliczamy m.in.:

• znacznie podwyższoną temperaturę ciała,
• szmery nad sercem,
• ból w klatce piersiowej,
• osłabienie i zmniejszenie zdolności wysiłkowych.

Zapalenie wsierdzia wywołuje także objawy grypopodobne, czyli:

• ból mięśni i stawów,
• suchy kaszel,
• dreszcze.

Długotrwały proces zapalny wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, prowadząc do pojawienia się kolejnych objawów. To m.in. obrzęki kończyn dolnych, wybroczyny na skórze, zmiany w składzie biochemicznym krwi i moczu, chudnięcie.