Rak trzustki to bardzo problematyczny pod względem leczenia nowotwór złośliwy, co ma związek z początkowo utajonym przebiegiem choroby, a także jej szybkim postępem. Rak trzustki jest nowotworem agresywnym, który powoduje przerzuty do okolicznych i odległych narządów.
Rak trzustki — czynniki zwiększające ryzyko
Choroba ta ma związek z naszym trybem życia. Często diagnozowana jest u osób, które nadużywają alkoholu oraz są palaczami tytoniu. Choć z paleniem papierosów kojarzony jest przede wszystkim rak płuc, to nałóg nikotynowy równie niekorzystnie wpływa na pracę trzustki, co zwiększa ryzyko rozwoju raka. Ryzyko zachorowania na raka trzustki rośnie wraz z wiekiem. W przypadku osób często pijących alkohol, palących papierosy, stosujących niewłaściwie skomponowaną dietę, a także osób, w których rodzinie był diagnozowany ten nowotwór, ryzyko raka trzustki kilkukrotnie się zwiększa. Czynniki genetyczne także odgrywają istotną rolę w rozwoju raka trzustki, dlatego przypadki tego nowotworu u blisko spokrewnionych ze sobą osób, są wskazaniem do częstszego wykonywania badań kontrolnych.
Zachorowania na raka trzustki coraz częściej dotyczą osób młodych. Niestety, wiek nie ma w przypadku raka trzustki znacznego wpływu na rokowania pacjentów, bo zarówno młodzi, jak i nieco starsi pacjenci często diagnozowani są w zaawansowanym stadium choroby, co jest niekorzystne w leczeniu raka trzustki. Warto dowiedzieć się więcej na temat przyczyn i objawów raka trzustki, aby uniknąć ryzyka związanego ze zbyt późnym zdiagnozowaniem tej choroby.
Nowotwór trzustki: Komu najbardziej zagraża rak trzustki?
Główne czynniki ryzyka rozwoju raka trzustki na różnych etapach życia to przede wszystkim palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, stosowanie niezdrowej diety i obciążenie genetyczne. Ryzyko rozwoju raka trzustki zwiększa również nadwaga i otyłość. Rak trzustki bardzo często rozpoznawany jest w zaawansowanym stadium, co ma związek z zaniedbywaniem badań profilaktycznych oraz lekceważeniem objawów choroby, które choć niespecyficzne, to powinny zaniepokoić i skłonić do wykonania badań kontrolnych. Ryzyko rozwoju raka trzustki jest większe u mężczyzn i dodatkowo zwiększają je wrodzone zespoły nowotworowe.
W przypadku raka trzustki na rokowania pacjentów w bardzo dużym stopniu wpływa stopień zaawansowania choroby. Guz trzustki, którego wielkość nie przekracza 3 cm, rokuje najlepiej. Późne stadium zaawansowania choroby znacząco zmniejsza szansę na wyleczenie, gdyż rak trzustki rozwija się wtedy bardzo szybko – mediana przeżycia w tym przypadku często nie przekracza kilku miesięcy. Większe zmiany w trzustce, a także obecność przerzutów do innych narządów często zmuszają lekarzy do rezygnacji z leczenia antynowotworowego i wdrożenia procedury leczenia ukierunkowanego na łagodzenie cierpienia pacjentów. Leczenie paliatywne to jedyna z dostępnych możliwości, gdy rak trzustki diagnozowany jest w zaawansowanym stadium.
Rozwój raka trzustki często poprzedza przewlekłe zapalenie trzustki. Wpływ na organizm kilku czynników sprzyjających rozwojowi raka trzustki jeszcze bardziej zwiększa ryzyko zachorowania.
Rozpoznany w bardzo wczesnym stadium rak trzustki lepiej rokuje, jednak powodzenie leczenia zależy również m.in. od ogólnego stanu zdrowia chorego. Z tego względu konieczna jest profilaktyka raka trzustki, która obejmuje badania przesiewowe, niewymagające szczególnych wysiłków, a w wielu przypadkach ratujące życie. Diagnozowanie raka trzustki w zaawansowanym stadium choroby jest związane przede wszystkim z zaniedbywaniem profilaktyki zdrowia oraz rezygnacją z szukania przyczyny objawów chorobowych, które mogą wskazywać na problemy z trzustką. Chora trzustka powoduje nie tylko pojawienie się objawów ze strony układu pokarmowego, ale także wpływa na samopoczucie, prowadząc do spadku energii i osłabienia.
Ryzyko rozwoju raka trzustki wzrasta z wiekiem. Choroba najczęściej zaczyna się rozwijać około 50. roku życia. Szczyt zachorowań przypada na 65.-75. rok życia, dlatego też wiek ten zwiększa ryzyko raka trzustki.
Wczesne objawy raka trzustki
Wczesne objawy raka trzustki mogą być mylone z objawami wielu innych chorób. Pierwsze objawy raka trzustki to m.in. ból brzucha, osłabienie, senność, obniżenie zdolności wysiłkowych, a także dolegliwości ze strony układu pokarmowego m.in. naprzemiennie występujące biegunki i zaparcia, tłuszczowe stolce, zaburzenia smaku, a także zaburzenia w wydzielaniu insuliny i insulinooporność. Na początku choroby często pojawiają się również zaburzenia ze strony dróg żółciowych. Wraz z rozwojem nowotworu objawy zaczynają zwiększać swoje nasilenie, wywołując np. silne bóle brzucha.
Na kolejnych etapach choroby pojawia się utrata apetytu i utrata masy ciała. Rozwijający się nowotwór wywołuje również objawy ogólne. Zaliczamy do nich m.in. nasilające się osłabienie, stan podgorączkowy, powiększenie węzłów chłonnych oraz nadmierną potliwość w nocy. Postęp choroby wywołuje zmiany w jamie brzusznej, które spowodowane są powiększeniem trzustki. Może je wywołać także naciek nowotworu, co prowadzi do powstawania przerzutów. Mogą one początkowo obejmować okoliczne tkanki m.in. węzły chłonne i sąsiednie narządy, jednak rak trzustki powoduje także przerzuty odległe. W zaawansowanym stadium choroby jest ona dobrze widoczna, gdyż pojawia się żółte zabarwienie skóry, co wskazuje na obecność żółtaczki (może towarzyszyć jej również uporczywy świąd).
Nowotwór trzustki – objawy są często bagatelizowane...
Rak rozwijający się w obrębie trzustki jest jednym z niewielu nowotworów, których pięcioletni wskaźnik przeżycia od momentu postawienia diagnozy, nie przekracza kilku procent. Objawy nowotworu trzustki to jedne z częściej bagatelizowanych objawów chorobowych, które wiele osób mylnie bierze za objawy przemęczenia, przepracowania i przewlekłego stresu. Nie należy samodzielnie diagnozować przyczyn dolegliwości zdrowotnych i leczyć się na własną rękę, bo w przypadku raka trzustki skutkuje to utratą kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat życia.
Czy rak trzustki szybko się rozwija?
Rak trzustki bardzo szybko się rozwija, atakując kolejne narządy, co sprawia, że jego skuteczne leczenie w zaawansowanym stadium jest niemożliwe. Ze względu na znaczne osłabienie organizmu pacjentów wyniszczającą chorobą, korzyści wynikające z rozpoczęcia agresywnego leczenia antynowotworowego są znikome, a ryzyko związane z wystąpieniem skutków ubocznych bardzo wysokie. Leczenie radykalne, które polega na usunięciu trzustki, także nie gwarantuje powodzenia leczenia tego nowotworu w znacznym stopniu zaawansowania.
Warto wiedzieć, że początkowe stadium choroby i brak przerzutów do innych narządów znacząco zwiększa szansę pacjentów na powodzenie leczenia. Raka trzustki można wykryć we wczesnym stadium, co pozwala zyskać szansę na wyzdrowienie, jednak niezbędne jest dbanie o swoje zdrowie i pamiętanie o systematycznych badaniach profilaktycznych oraz konsultowanie z lekarzem objawów ze strony układu pokarmowego, które mogą wskazywać na rozwijające się w jego obrębie nowotwory.
Diagnostyka raka trzustki
Nieprawidłowości w pracy trzustki widoczne są w wynikach podstawowych badań, które wykonujemy w celach profilaktycznych. Na raka trzustki wskazują m.in. nieprawidłowości w wynikach badania poziomu glukozy we krwi, które wraz z niedokrwistością powinny skłonić do wykonania dodatkowych badań diagnostycznych. Diagnostyka raka trzustki uwzględnia przede wszystkim badania obrazowe. To m.in. USG jamy brzusznej i tomografia komputerowa jamy brzusznej. Konieczne jest także wykonanie rezonansu magnetycznego. W przypadku raka trzustki bywa również stosowana diagnostyka radiologiczna.
Jeżeli badania ujawnią zmiany w trzustce, to może zostać pobrany wycinek do badania histopatologicznego, które pozwala dokładnie określić, jaki rodzaj nowotworu rozwinął się w obrębie tego narządu.
Leczenie raka trzustki
Leczenie nowotworu trzustki w każdym stadium choroby jest trudne. Jeżeli stopień zaawansowania choroby na to pozwala, to stosowane jest leczenie chirurgiczne, które ma na celu usunięcie guza lub całej trzustki. Niestety, nie zawsze operacja trzustki jest możliwa. W przypadku pacjentów, u których leczenie radykalne nie jest możliwe, stosowane jest leczenie wspomagające, w tym m.in. chemioterapia.
W ostatnim stadium raka trzustki z przerzutami (przerzuty odległe) możliwe jest jedynie paliatywne leczenie raka trzustki, które uwzględnia leczenie przeciwbólowe i podawanie dużych dawek łagodzącej ból morfiny. Jest to jednak uzupełniające leczenie raka trzustki.
Czytaj też:
Powinniśmy badać krewnych chorych na raka trzustki? Wykrycie mutacji w genach jest kluczoweCzytaj też:
Eksperci: Dla chorych na raka trzustki liczy się każdy postęp w terapii