Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2030 roku depresja będzie jednym z najczęściej występujących problemów zdrowotnych na świecie. Obecnie zmaga się z nią ponad 1,5 miliona osób w Polsce, z czego większość stanowią kobiety. Często schorzenie trudno zdiagnozować z uwagi na jego wielowymiarowość. Wyróżnia się kilkanaście „odmian” tej podstępnej choroby, między innymi endogenną (genetyczną), reaktywną, melancholiczną, sezonową, poporodową, maskowaną, hipochondryczną czy psychotyczną. Ostatnio mówi się coraz więcej także o depresji poznawczej. Zobacz, co dokładnie kryje się pod przywołanym pojęciem.
Depresja poznawcza – objawy
Większość osób kojarzy depresję wyłącznie z obniżeniem nastroju i zmianami na poziomie zachowania, na przykład wyraźnym spadkiem energii życiowej, apatią, niechęcią do podejmowania zwyczajowych aktywności czy zaburzeniami snu. Do tej pory niewiele uwagi poświęcano „modyfikacjom”, jakich choroba dokonuje w mózgu pacjenta. Przyjrzeli się im bliżej dopiero naukowcy ze Stanford Medicine. Przebadali oni ponad tysiąc osób ze zdiagnozowaną depresją. Ochotnicy byli proszeni o wykonanie serii testów poznawczych, mierzących funkcje, takie jak: pamięć werbalna, pamięć robocza, szybkość podejmowania decyzji oraz uwaga. Następnie specjaliści porównali uzyskane przez nich wyniki z tymi osiągniętymi przez członków grupy kontrolnej bez stwierdzonej depresji.
Okazało się, że u 27 procent uczestników eksperymentu zaobserwowano widoczne objawy spowolnienia funkcji poznawczych, a także zmniejszoną aktywność niektórych obszarów mózgu, między innymi grzbietowo-bocznej części kory przedczołowej odpowiedzialnej za przetwarzanie emocji i planowanie zachowań. Na tej podstawie naukowcy wyodrębnili kolejny podtyp depresji określany mianem poznawczego.
Pacjenci zmagający się z depresją poznaczą mają duże problemy z koncentracją. Nie skupiają się na wykonywanej w danym momencie czynności Trudno im podjąć nawet najprostsze decyzje dotyczące dnia codziennego. Nie są w stanie opracowywać strategii działania ani przewidzieć skutków swoich zachowań. Nie potrafią stawiać sobie ani bliższych ani dalszych celów. Mają kłopoty z pamięcią. Nie mogą jasno określić swoich priorytetów. Upośledzeniu ulega ich zdolność do myślenia przyczynowo-skutkowego, a także autorefleksji.
Leczenie depresji poznawczej
Terapia poznawczego typu depresji z wykorzystaniem standardowych środków farmaceutycznych stosowanych w leczeniu obniżenia nastroju nie zawsze przynosi satysfakcjonujące rezultaty. Dlatego specjaliści ze Stanford Medicine postulują, by wprowadzić nowe metody diagnostyczne depresji oparte na badaniach obrazowych układu nerwowego, co pozwoli lepiej dostosować sposób postępowania do sytuacji konkretnego pacjenta. Trwają badania nad guanfacyną i jej zastosowaniem w leczeniu chorych z poznawczym typem depresji. Obecnie substancja jest przepisywana dzieciom, które mierzą się z ADHD (nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi).
Depresja – gdzie szukać pomocy?
Jeśli zauważysz u siebie niepokojące objawy w postaci obniżenia nastroju, braku energii do działania czy apatii, zwróć się o pomoc do lekarza pierwszego kontaktu lub psychiatry (nie potrzebujesz skierowania do tego specjalisty). Niezbędnego wsparcia osobom w depresji udzielają również poradnie zdrowia psychicznego, szpitale i oddziały psychiatryczne, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, ośrodki interwencji kryzysowej oraz telefony zaufania działające na terenie całego kraju. Możesz zadzwonić między innymi pod numer 800 108 108. Infolinia jest czynna od poniedziałku do niedzieli (z wyjątkiem dni świątecznych) w godzinach 14.00–20.00.
Osoby dorosłe w kryzysie emocjonalnym uzyskają pomoc, dzwoniąc pod numer 116 123 (czynny przez 7 dni w tygodniu od 14 do 22).
Z myślą o potrzebach dzieci i młodzieży uruchomiono numery 116 111 lub 121 212. Obie infolinie działają przez całą dobę przez siedem dni w tygodniu. Połączenia na wszystkie wskazane numery są bezpłatne.
Czytaj też:
Jak zdiagnozować depresję i co po diagnozie? Psychiatra: W 90 proc. zaleca się przyjmowanie lekuCzytaj też:
Nowa terapia w leczeniu depresji poporodowej? Wnioski badaczy zaskakują