Odkrycie takiej szczepionki byłoby przełomem. Po ponad dekadzie dokładnych badań konkretna wersja o nazwie FLU-v przechodzi teraz do ostatnich rund badań klinicznych. Naukowcy twierdzą, że wyniki były „bardzo zachęcające”, a szczepionka pomyślnie przeszła badania kliniczne fazy I i II. Chociaż próby na tych etapach ograniczają się do oceny bezpieczeństwa szczepionki, istnieją również dowody na jej skuteczność.
W ostatniej turze randomizowanych, kontrolowanych placebo badań stwierdzono, że szczepienie pobudzało odpowiedzi przeciwciał i zmiany w układzie odpornościowym wśród 175 zdrowych dorosłych uczestników. Chociaż nie oznacza to, że szczepionka może bronić przed samym wirusem grypy, są to z pewnością potężne argumenty.
– Do tej pory przeprowadziliśmy cztery próby kliniczne FLU-v – powiedziała Olga Pleguezuelos, specjalistka ds. rozwoju farmaceutyków. – Główną wiadomością jest to, że szczepionka indukuje odpowiedzi komórkowe i odpowiedzi przeciwciał, które nadal mogą być wykryte sześć miesięcy po immunizacji.
Tak trwały opór jest nieoceniony, biorąc pod uwagę, jak szybko wirus grypy się zmienia. W każdym sezonie grypowym naukowcy muszą przewidzieć, jakie szczepy będą aktywne i opracować szczepionki. Nie są one skuteczne, jeśli wirus zmutuje w połowie sezonu lub nagle pojawi się nieoczekiwany szczep.
Czytaj też:
Zagrożenie koronawirusem a szczepienie przeciwko grypie
Poszukiwania superprzeciwciała
W przeszłości, jak twierdzi Pleguezuelos, badania koncentrowały się na znalezieniu „superprzeciwciała”. Przeciwciała są tym, co sprawia, że obecna szczepionka przeciw grypie działa przez rok, wiążąc się z wolnym wirusem i powstrzymując go przed infekowaniem komórek. Superprzeciwciało byłoby takim, które może jakoś przyczepić się do wszystkich szczepów grypy w ten sam sposób.
Ale to podejście nie zakończyło się pełnym sukcesem, więc tym razem badacze skupili się na samym wirusie, próbując uchwycić jego części, które pozostają takie same, niezależnie od szczepu. Korzystając z algorytmu komputerowego, zespół określił, które regiony w białkach wirusa grypy nie zmieniły się w czasie. Następnie wzięli pod uwagę tylko te szczepy, kiedy wirus był aktywny.
– FLU-v zawiera cztery różne składniki przeciwko czterem różnym regionom wirusa grypy, więc jeśli jeden się zmieni, trzy nadal zapewniają skuteczność – wyjaśnia Pleguezuelos.
Czytaj też:
Koronawirus. Zapytaliśmy ginekologa o wytyczne dla kobiet w ciąży
Kluczem są komórki T
Szczepionka działa poprzez aktywację komórek T, które wykrywają określony typ wirusa grypy, wyzwalając w ten sposób łańcuch zdarzeń w układzie odpornościowym, który zatrzymuje i niszczy infekcję.
Dowody z modeli zwierzęcych pokazują, że komórki T mogą zapewnić wiele sposobów ochrony przed wirusem grypy, a niektórzy twierdzą, że przezwycięża to ograniczenia obecnych szczepionek, które opierają się na przeciwciałach o dość ograniczonym zakresie.
Autorzy twierdzą, że szczepionka jest gotowa do wprowadzenia do fazy III badań klinicznych w celu przetestowania bezpieczeństwa i skuteczności w stosunku do faktycznego wirusa grypy. Czekają tylko na fundusze.
Czytaj też:
PZH: Od początku marca z powodu grypy zmarło siedem osób