Czynności zapobiegawcze o największym wpływie to czynności stymulujące umysł, w tym czytanie i szachy, unikanie stresu, zapobieganie depresji i urazom głowy oraz zapobieganie cukrzycy, nadciśnieniu i przyrostowi masy ciała w wieku średnim i później.
Regularne ćwiczenia fizyczne, dobry sen, brak palenia, utrzymywanie dobrego zdrowia serca w późniejszym życiu oraz włączenie witaminy C do diety to niektóre z dziewięciu działań zapobiegawczych, z nieco słabszymi, ale wciąż wspierającymi dowodami. Badanie opublikowano w Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry.
– Jeśli można zmodyfikować czynniki ryzyka, dowody sugerują, że co najmniej jednemu na trzy przypadki choroby Alzheimera można zapobiec –powiedział neurolog dr Richard Isaacson, dyrektor Kliniki Prewencji Alzheimera w Weill Cornell Medicine.
– Ludzie mogą podążać różnymi drogami do choroby Alzheimera – powiedział Isaacson, który nie brał udziału w badaniu. – Ten artykuł pomaga zapewnić lekarzom i pacjentom ramy oparte na dowodach, które należy wziąć pod uwagę podczas zarządzania ryzykiem choroby Alzheimera.
Czytaj też:
Ten czynnik znacząco podnosi ryzyko demencji. Nie lekceważ go
Najlepsze zabezpieczenia
Dwie trzecie najbardziej obiecujących interwencji dotyczyło zmian zdrowego stylu życia oraz czynników ryzyka chorób układu krążenia, takich jak wysokie ciśnienie krwi i poziom cholesterolu. W badaniu przeanalizowano 395 prospektywnych badań obserwacyjnych i randomizowanych badań kontrolowanych. Naukowcy stwierdzili, że działania te były „najbardziej wszechstronnym i zakrojonym na szeroką skalę systematycznym przeglądem i metaanalizą choroby Alzheimera”.
10 najważniejszych działań zapobiegawczych popartych nauką, które znalazły się w badaniu, obejmowało:
- Kontrolowanie poziomu cukru we krwi i wagi w celu uniknięcia cukrzycy
- Utrzymywanie wagi na zdrowym poziomie, zwykle poniżej wskaźnika masy ciała (BMI) 25
- Uzyskanie jak największego wykształcenia we wczesnym okresie życia
- Unikanie urazów głowy (takich jak wstrząsy)
- Pozostawanie aktywnym poznawczo poprzez czytanie i uczenie się nowych rzeczy
- Unikanie lub radzenie sobie z depresją
- Zarządzanie złym stresem, który podnosi poziom kortyzolu
- Leczenie „niedociśnienia ortostatycznego”, gdy regularnie odczuwasz zawroty głowy, w tym podczas wstawania z siedzenia
- Utrzymywanie ciśnienia krwi pod kontrolą w wieku średnim
- Unikanie wysokiego poziomu homocysteiny, aminokwasu, który może przyczyniać się do powstawania zakrzepów krwi w naczyniach krwionośnych i uszkodzenia tętnic.
– Jednym z najważniejszych i często pomijanych czynników modyfikowalnych jest wysoki poziom homocysteiny we krwi – powiedział Isaacson i dodał, że w swojej klinice profilaktycznej w Nowym Jorku często będzie sugerował zażywanie witamin z grupy B, aby zwalczyć podwyższony poziom homocysteiny.
– Jednak wcześniejsze badania wykazały, że suplementacja witaminami B działa lepiej, jeśli osoby te mają również wystarczający poziom kwasów omega-3, które są zdrowym dla mózgu tłuszczem znajdującym się na przykład w tłustych rybach – wyjaśnia Isaacson. To tylko jeden z wielu przykładów złożonej sieci podejmowania decyzji, która obejmuje opiekę kliniczną nad osobami zagrożonymi chorobą.
Czytaj też:
40 proc. przypadków demencji można zapobiec lub je opóźnić. Wystarczy skupić się na tych czynnikach
Inne pozytywne środki
Dziewięć działań, które miały słabszy, ale wciąż pozytywny wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera, to:
- Regularne ćwiczenia fizyczne
- Eliminacja otyłości w wieku średnim
- Unikanie utraty wagi w późnym wieku
- Niepalenie tytoniu i unikanie biernego palenia
- Dużo dobrej jakości snu
- Unikanie chorób naczyniowo-mózgowych, w tym udarów i chorób wpływających na przepływ krwi w mózgu
- Unikanie osłabienia w późniejszym życiu
- Kontrola migotania przedsionków, które jest nieregularnym, szybkim tętnem spowodowanym chaotycznymi sygnałami elektrycznymi w sercu
- Spożywanie pokarmów z witaminą C lub przyjmowanie suplementów.
Czego unikać?
Spośród 21 zaleceń badania dwa ostatnie to działania, których lekarze powinni unikać podczas pracy z pacjentami zagrożonymi chorobą Alzheimera. Znaleziono mocne dowody przeciwko stosowaniu zastępczej terapii estrogenowej u kobiet po menopauzie w celu poprawy funkcji poznawczych.
– Całkowicie zgadzam się z tym stwierdzeniem, ale w przypadku kobiet w okresie okołomenopauzalnym i wczesnym okresie menopauzy można czasami rozważyć hormonalną terapię zastępczą w oparciu o szereg innych czynników – powiedział Isaacson.
Wreszcie słabsze dowody wskazują, że inhibitory acetylocholinoesterazy – leki takie jak donepezil i galantamina, które są często przepisywane przy leczeniu utraty pamięci u osób ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera – nie powinny być stosowane jako taktyka zapobiegawcza.
– To są leki dla objawowych osób z łagodną lub gorszą demencją – powiedział Isaacson. – Te leki działają na objawy, ale nie spowalniają postępu choroby. Ludzie, którzy obawiają się ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera, powinni współpracować z lekarzem przeszkolonym w tej dziedzinie, aby opracować zindywidualizowany plan zmniejszenia ryzyka. Należy również zauważyć, że nie ma jednej magicznej pigułki lub działania, które mogłyby zapobiec chorobie Alzheimera. Dbałość o redukcję ryzyka nie jest uniwersalna: musi być kompleksowa i dostosowana do indywidualnych potrzeb, najlepiej pod nadzorem lekarza.
Czytaj też:
To jedno badanie pozwoli zdiagnozować chorobę Alzheimera na długo przed wystąpieniem objawów