Choroba od zwierząt – 20 chorób odzwierzęcych, którymi możesz się zarazić

Psy mają pozytywne oddziaływanie na człowieka na prawie każdym etapie życia. Wpływają na rozwój społeczny, emocjonalny i poznawczy u dzieci, angażują w aktywny tryb życia, a nawet potrafią wykryć zbliżający się napad padaczki lub obecność niektórych nowotworów. Jednak nawet mimo wszystkich pozytywnych aspektów posiadania psa, kota czy chomika, właściciele zwierząt powinni być świadomi, że mogą one przenosić zarazki, które wywołują choroby u ludzi.

Zoonozy – czym są choroby odzwierzęce?

Zoonozy to choroby odzwierzęce przenoszone bezpośrednio ze zwierząt na ludzi. Człowiek zakaża się przez styczność ze zwierzęciem lub jego odchodami. Choroby są przenoszone zarówno przez dzikie zwierzęta, jak i przez zwierzęta domowe.

Choroby odzwierzęce mogą mieć podłoże bakteryjne, wirusowe lub postać pasożytniczą. Wyróżnia się wiele rodzajów chorób przenoszonych przez zwierzęta. Niektóre z nich niosą bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia ludzi, powodując nie tylko objawy grypopodobne, ale również bóle stawów, zapalenie wsierdzia, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy prowadząc do niewydolności oddechowej.

1. Kampylobakterioza

Kampylobakterioza rozprzestrzenia się poprzez skażoną żywność, mianowicie mięso i jaja, wodę lub kontakt z kałem zakażonych zwierząt. Psy zakażone bakterią ze szczepu Campylobacter mogą w ogóle nie wykazywać objawów choroby lub mogą mieć biegunkę i niewysoką gorączkę. Większość osób, które zachorują na kampylobakteriozę, doświadcza biegunki, skurczów, bólu brzucha i gorączki w ciągu 2-5 dni po ekspozycji na organizm. Bakterie wywołujące tę chorobę mogą wywoływać poważnie zagrażające życiu zakażenia u niemowląt, osób starszych i osób z osłabionym układem odpornościowym. W samych Stanach Zjednoczonych co roku 1,3 mln osób choruje w wyniku zakażenia tą bakterią. Chociaż ludzie z kampylobakteriozą zwykle odzyskują zdrowie na własną rękę, niektórzy potrzebują leczenia.

2. Skórna larwa wędrująca

Przypadłość związana ze skórną larwą est najczęściej zgłaszana przez powracających z regionów tropikalnych, narażonych na kontakt z glebą i piaskiem w miejscach, w których zamieszkujące je psy i koty mogą być nosicielami larw tęgoryjca. Taka przypadłość może powodować poważne problemy dla ludzi, którzy żyją w słabiej rozwiniętych częściach świata. Tam bezdomne zwierzęta wykazują wysoką częstotliwość zakażenia tęgoryjcem, co prowadzi do powszechnych skażeń piasku i gleby.

Tęgoryjce żyją w organizmach zwierzęcych, ale czasem przenoszą się na ludzi. Psy i koty mogą zostać zakażone przez kilka gatunków tęgoryjców. Jaja tych pasożytów są wydalane z odchodami zakażonych zwierząt i mogą trafić do środowiska, zanieczyszczając ziemię, gdzie zwierzę się wypróżniło. Ludzie zarażają się, gdy odzwierzęce larwy tęgoryjca wnikają w skórę, zwłaszcza podczas chodzenia boso czy siedzenia na zanieczyszczonej glebie lub piasku. Niekiedy larwy migrują przez skórę i powodują stan zapalny.

3. Wścieklizna

Wścieklizna jest śmiertelną chorobą wirusową, ale da się jej uniknąć. Może przechodzić na ludzi i zwierzęta, jeśli zostaną ugryzione lub podrapane przez wściekłe zwierzę. W wielu krajach psy nadal są nosicielami wścieklizny, a większość zgonów z powodu wścieklizny u ludzi na całym świecie jest spowodowana właśnie przez ukąszenia psów.

Wirus wścieklizny infekuje ośrodkowy układ nerwowy. Jeśli dana osoba nie uzyska odpowiedniej opieki medycznej po potencjalnym narażeniu na wściekliznę, wirus może spowodować chorobę mózgu, a ostatecznie doprowadzić do śmierci. Zachorowaniom na wściekliznę można zapobiegać poprzez szczepienie zwierząt domowych, trzymanie się z dala od dzikich zwierząt (i dziko rosnących roślin!) oraz niezwłoczne zgłoszenie się na oddział zakaźny po narażeniu na kontakt ze zwierzęciem zarażonym wścieklizną, jeszcze zanim zauważysz objawy. Profilaktyka wścieklizny to głównie szczepienia, którym należy poddawać zwierzęta domowe, m.in. koty czy psy, zwłaszcza gdy wychodzą na zewnątrz.

4. Erlichioza

Erlichioza jest chorobą bakteryjną, która atakuje zwierzęta i ludzi i jest przenoszona przez kleszcze. Psy wykazują zmienne objawy, do których zaliczana jest depresja, utrata wytrzymałości, sztywność i niechęć do spacerów oraz kaszel. Ludzie wykazują podobne objawy, takie jak gorączka, ból głowy, dreszcze, bóle mięśni, nudności, wymioty, biegunka i wysypka.

5. Toksokarioza

Glisty z gatunku Toxocara powodują chorobę pasożytniczą zwaną toksokariozą. Psy i ludzie mogą ulec infekcji poprzez przypadkowe połknięcie jaj glisty z otoczenia. Ponadto larwy mogą przenikać przez łożysko lub mleko psiej matki, zarażając przez to dzieci. Zarażone szczenięta zwykle nie rozwijają się prawidłowo, słabiej rosną i mają mocno odmienny wygląd od wzorcowego.

W przypadku ludzi dzieci są częściej dotknięte glistą niż osoby dorosłe. Człowiek może zostać zarażony dwiema formami choroby. Larwa oczna wędrująca występuje, gdy larwy atakują siatkówkę oka i powodują stan zapalny, bliznowacenie i ewentualnie ślepotę. Larwa trzewna wędrująca pojawia się natomiast, gdy larwy lokują się w częściach ciała, takich jak wątroba, płuco lub ośrodkowy układ nerwowy.

6. Bąblowica (echinokokoza)

Echinokokoza jest chorobą pasożytniczą spowodowaną przez żywność lub wodę zanieczyszczoną przez określony rodzaj jaj tasiemca lub przez kontakt z zakażonym zwierzęciem. Psy zarażają się przez spożycie mięsa z zakażonego zwierzęcia i rzadko wykazują jakiekolwiek objawy choroby, ale jeśli dopadnie je duża liczba robaków, mogą mieć biegunkę i zapalenie jelit.

Chociaż bąblowica atakuje wiele różnych narządów ciała, większość osób zakażonych tą chorobą przez lata nie wykazuje żadnych objawów choroby. Symptomy zaczynają pojawiać się, gdy wolno rosnące torbiele stają się wystarczająco duże, aby naciskać na narządy, do których dotarły robaki. Tasiemce rosną powoli w kilku różnych organach ciała, najczęściej w wątrobie i płucach.

7. Leptospiroza

Leptospiroza jest bakteryjną chorobą ludzi i zwierząt przenoszoną poprzez zakażoną wodę i mocz lub inne płyny ustrojowe zakażonego zwierzęcia. Trudno jest wykryć wczesne stadia leptospirozy u zwierząt. Może prowadzić do niewydolności nerek i wątroby.

Osoby zarażone leptospirozą mogą nie wykazywać żadnych objawów choroby. U niektórych pojawiają się niekiedy niespecyficzne objawy grypopodobne w ciągu 2-7 dni po ekspozycji. Zwykle ustępują bez leczenia, ale mogą pojawić się ponownie i prowadzić do cięższej choroby.

8. Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM)

Groźną chorobą odzwierzęcą jest kleszczowe zapalenie mózgu. Jest to choroba wirusowa wywoływana przez wirus KZM, który przenika do mózgu. Kleszczowe zapalenie mózgu powoduje gorączkę, osłabienie, bóle mięśni, bóle głowy, nudności czy wymioty. Niestety, na chorobę nie ma lekarstwa, można jedynie łagodzić objawy zakażenia.

Aby zminimalizować ryzyko zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu, zaleca się szczepienia ochronne. Szczepić można już małe dzieci, które ukończyły 1. rok życia. Szczepienia zalecane są także w pewnych grupach zawodowych, które spędzają dużo czasu w terenie narażonym na występowanie kleszczy.

Choroba skokowa owiec

Zakaźna choroba wirusowa, którą wywołuje wirus choroby skokowej owiec przenoszony przez kleszcze. Inną nazwą choroby skokowej owiec jest kleszczowe zapalenie mózgu.

9. Gorączka Lassa

Choroba odzwierzęca, która wywołuje gorączkę krwotoczną. Powoduje ją wirus Arenaviridae przenoszony przez gryzonie, zwłaszcza szczury. Choroba objawia się wysoką gorączką, bólami głowy, stanami zapalnymi dróg oddechowych, nudnościami, wymiotami, biegunką. Z czasem pojawiają się również wybroczyny oraz obrzęki, które są charakterystyczne dla tej choroby.

Przy gorączce krwotocznej konieczna jest izolacja chorych, ponieważ choroba jest bardzo zakaźna. Stosuje się leczenie objawowe, podaje płyny nawadniające i obniża gorączkę. Około 1-3 procent zakażeń wirusem Arenaviridae kończy się zgonem pacjenta.

10. Chlamydofiloza

Chlamydofiloza to choroba zakaźna, którą wywołują bakterie "Chlamydiaceae" przenoszone przez koty, króliki, ptaki oraz bydło.

Choroba ta jest bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Nieleczone zakażenie może doprowadzić do poronienia lub do przedwczesnego porodu. Jeśli dziecko zostanie zakażone po porodzie, może zachorować na bakteryjne zapalenie płuc, a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Posiadacze zwierząt domowych, w tym kotów, powinni regularnie uczęszczać ze zwierzętami do weterynarza. Jeśli u kota zostanie stwierdzone zakażenie, zwierzę należy poddać leczeniu tetracyklinami.

11. Giardioza (lamblioza)

Lamblioza to choroba pasożytnicza, którą wywołują pierwotniaki. Powoduje zakażenie przewodu pokarmowego (dwunastnicy i jelita) biegunkę, wymioty, bóle brzucha. W leczeniu lambliozy stosuje się leki zwalczające pierwotniaki, głównie tynidazol czy metronidazol.

W czasie leczenia lambliozy należy również szczególnie dbać o higienę osobistą, prać ręczniki chorego, pościel i wszystkie tekstylia, których dotyka, w wysokiej temperaturze.

Giardiosis Lambliosis jest chorobą pasożytniczą dotykającą jelita grubego spowodowane głównie przez pierwotniaki Giardia jelit (zakażenie przewodu pokarmowego). Ostre zakażenie może być widoczne przez 1-4 tygodnie i nie są specyficzne dla żadnej konkretnej choroby lub wieku. Leczenie powinno obejmować zarówno chorych, jak i bezobjawowych nosicieli z chorobami pasożytniczymi.

12. Boliwijska gorączka krwotoczna

Boliwijska gorączka krwotoczna to choroba endemiczna, która występuje w Boliwii. Przenoszona jest przez gryzonie, a do zakażenia dochodzi drogą kropelkową przez kontakt z oparami moczu gryzoni. Trwają badania, czy choroba roznoszona jest również drogą pokarmową oraz seksualną.

Do objawów gorączki krwotocznej zaliczają się: gorączka, bóle mięśni, bóle głowy, dreszcze, bóle brzucha. Na skórze pojawiają się wybroczyny, mogą nastąpić także krwawienia z przewodu pokarmowego czy z układu oddechowego.

Chorobę leczy się objawowo. Chory zyskuje odporność na całe życie.

13. Gorączka doliny Rift

Kolejną chorobą jest gorączka doliny Rift. To zakaźna choroba występująca w Afryce Wschodniej, którą wywołuje wirus Phlebovirus. Choroba występuje u bydła, kóz, wielbłądów oraz owiec, a wirus roznoszą muchy oraz komary.

U ludzi zakażenie może przebiegać bezobjawowo, ale może również wywołać objawy podobne do gorączki krwotocznej, a także ból głowy, bóle mięśni. U niektórych osób gorączka Rift powoduje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, może nawet skończyć się zgonem pacjenta.

14. Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska

Istnieje wiele odmian gorączki krwotocznej. Kolejną jest gorączka krymsko-kongijska, która występuje w Afryce Centralnej, Azji oraz w Europie Wschodniej. Chorobę powodują kleszcze. Po kilku lub maksymalnie kilkunastu dniach od ukąszenia pojawia się szereg objawów, do których zaliczają się spuchnięte powieki, krwawe wymioty, krwawa biegunka, wysypka.

Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska jest chorobą śmiertelną. Wskaźnik śmiertelności jest wysoki i wynosi nawet do 40 procent. Leczenie jest objawowe. Po kontakcie z osobą chorą stosuje się chemioprofilaktykę za pomocą rybawiryny.

15. Borelioza

Borelioza to choroba, która dość często występuje w Polsce. To kolejna choroba pochodzenia zwierzęcego wywoływana przez kleszcze. Okres inkubacji choroby wynosi od 3 do 30 dni. W tym czasie może pojawić się zmęczenie, bóle głowy, zawroty głowy. Później pojawiają się objawy ze strony układu nerwowego, które mogą być różne i np. obejmować porażenie nerwów twarzowych, zaburzenia świadomości.

W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię: tetracykliny, penicylinę, niekiedy antybiotyki makrolidowe. Antybiotykoterapia jest długotrwała i może trwać nawet do 28 dni.

16. Choroba kociego pazura

Choroba kociego pazura to choroba, której źródłem są koty. Jest to choroba wywoływana przez bakterie, które przedostają się do organizmu człowieka na skutek zadrapania przez kota. Infekcja objawia się gorączką, powiększeniem wątroby i śledziony, bólami głowy, bólami gardła czy mięśni. Choroba najczęściej ma łagodny przebieg. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię, przede wszystkim azytromycynę.

17. Choroba lasu Kyasanur

Choroba lasu Kyasanur to choroba wirusowa, która pochodzi z Indii, głównie ze stanu Karnataka. Nazywana jest gorączką małp, ponieważ to te zwierzęta są źródłem zakażenia. Chorobę wywołują kleszcze, ale źródłem zakażenia są też gryzonie oraz małpy.

Choroba nie rozprzestrzenia się między ludźmi. Można się zarazić jedynie przez kontakt z zakażonymi zwierzętami. Do objawów choroby lasu zaliczają się: bóle mięśni, ból głowy, odwodnienie, zapalenie spojówek, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Nie ma lekarstwa na tę chorobę, stosuje się jedynie leczenie objawowe. Wskaźnik śmiertelności wynosi od 3 do 5 procent.

18. Bruceloza

Choroba inaczej nazywana gorączką falistą lub gorączką śródziemnomorską. To choroba odzwierzęca, którą powodują bakterie Brucella. Można się nią zakazić od zwierząt domowych, m.in. owiec i bydła, ale również przez kontakt z dzikimi zwierzętami, np. sarnami czy łosiami.

Objawy brucelozy są nieswoiste: zlewne poty, bóle mięśni, bóle stawów, gorączka, która opada i znów rośnie, dreszcze. U mężczyzn mogą pojawić się nawet bóle jąder. W leczeniu stosuje się antybiotyki, przede wszystkim tetracykliny.

19. Choroba Chagasa

Choroba Chagasa to choroba odzwierzęca, którą wywołują pasożyty. Źródłem zakażenia są pluskwiaki, które przedostają się przez skórę lub spojówki. Choroba może rozwijać się miesiącami. Wyróżnia się trzy fazy: w pierwszej może dojść do zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych; w drugiej fazie następuje utajenie lub wyciszenie choroby. Ta faza może trwać nawet kilkadziesiąt lat. W trzeciej fazie choroba nagle się ujawnia, powodując uszkodzenie mięśnia sercowego, choroby immunologiczne. Może doprowadzić także do chorób układu pokarmowego, wywołać zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu przełyku.

Leczenie polega na podawaniu leków przeciwpierwotniakowych. U chorych na serce może okazać konieczny się przeszczep serca.

20. Denga

Gorączka Denga to choroba wirusowa, którą przenoszą samice komarów. Choroba jest wykrywana w Europie Południowo-Wschodniej, Afryce Subsaharyjskiej i Ameryce Środkowej. Choroba objawia się wysoką gorączką, dreszczami, zlewnymi potami. Może wywołać także bóle głowy, nudności, biegunkę, a także bóle brzucha.

Leczenie malarii, czyli inaczej dengi, polega na podawaniu leków przeciwgorączkowych (głównie paracetamolu) oraz łagodzących objawy choroby. Wciąż nie ma skutecznego lekarstwa na dengę.

Czytaj też:
Jak złagodzić obrzęk i swędzenie po ukąszeniu owada?