Żałoba nie musi występować wyłącznie po zmarłej osobie. Niektórzy odczuwają jej objawy przy tak pełnych emocji wydarzeniach życiowych jak rozwód, koniec związku, utrata pracy, uczucie niepewności finansowej, odejście z domu i wyjazd na studia czy poronienie, niemożność posiadania dziecka. Zrozumienie rodzajów odczuwanego żalu pozwala zrozumieć, czego się doświadcza i co się czuje. Można też łatwiej pomóc innej osobie, która właśnie przeżywa żałobę. W każdym z tych przypadków wiedza o tym głębokim smutku jest bardzo przydatna.
Żałoba: objawy
Żałoba wpływa nie tylko na emocje człowieka, ale może też powodować objawy fizyczne. Oczywiście w przypadku konkretnych osób natężenie i rodzaje objawów będą różne, jednak wśród najczęstszych symptomów żałoby wymienia się:
Objawy emocjonalne:
- głęboki smutek
- niedowierzanie
- uczucie pustki, samotności
- uczucie niestabilności emocjonalnej
- poczucie winy lub złość, gniew
- lęk i/lub ataki paniki
- bezradność i niepewność
- utrata motywacji
Objawy fizyczne:
-
zmęczenie
- nudności i wymioty
- osłabiony układ odpornościowy
- bezsenność lub nadmiernie częste spanie
- uczucie całego ciała „obolałego”
- utrata lub zwiększenie masy ciała
Czytaj też:
Ulga po śmierci bliskiej osoby. Czy to normalne?
Żałoba: rodzaje
1. Żal przewidywany
Wśród nietypowych rodzajów żałoby jest ten, który pojawia się przed tym, gdy znajdzie się ku niej powód. Zanim jeszcze doświadczysz straty, możesz zacząć ukochaną osobę opłakiwać, jeśli wiesz, że prawdopodobnie niedługo odejdzie z tego świata. Tak dzieje się, gdy bliski człowiek cierpi na śmiertelną chorobę bądź gdy oczekujesz bardzo obciążającego emocjonalnie momentu w życiu – rozwodu. Żałobie w postaci żalu przewidywanego często towarzyszy poczucie winy, wynikające z utraty nadziei na to, że będzie lepiej. Bliski osoby chorej miota się również między chęcią spędzania z nią czasu a pragnieniem zdystansowania się od niej, przygotowania na stratę. Badania pokazują, że tego typu smutek i towarzyszący mu strach, niepokój często prowadzą do depresji i nierzadko są silniejsze w przeżywaniu niż sama żałoba już po śmierci bliskiej osoby.
2. Żal za utratą możliwości dbania o siebie
To żal niewynikający z utraty bliskiej osoby, a bardziej rodzaj tęsknoty za tym, co miało miejsce wcześniej. Za niezależnością, mobilnością i tym, że można było samodzielnie zadbać o siebie, nie być uzależnionym od innych. Taki rodzaj „żałoby” szczególnie często pojawia się u osób chorych lub starszych, mogących czuć się niezdarnymi, mniej sprawnymi niż dawniej. Tego typu smutek powodują również problemy finansowe, zwłaszcza u osób, którym kiedyś bardzo dobrze się powodziło. U ludzi, którzy przez lata utrzymywali rodzinę na wysokim poziomie zwrócenie się do kogoś po pomoc może być upokarzające. Tego rodzaju żałoba powoduje przekonanie, że życie wymyka się spod kontroli, wyzwala poczucie porażki i własnych ograniczeń. Taka sytuacja często wymaga drastycznej zmiany stylu życia, rezygnacji z rzeczy, do których jest się bardzo przywiązanym: domu, pracy, hobby.
3. Żal po niespełnionych marzeniach
Jeśli coś sobie wymarzyłaś czy wymarzyłeś i to się nie spełniło, często pojawia się smutek. Po długotrwałych wyobrażeniach na temat rozwoju danej sytuacji odczuwa się rodzaj straty, że jednak to „coś” się nigdy nie stanie. Tak się często dzieje, gdy para nie może począć dziecka, a większość ludzi spędza przecież życie, wyobrażając sobie swoją przyszłą rodzinę. Na wieść, że to się może nie wydarzyć, pojawia się złość, poczucie porażki, zazdrości, niesprawiedliwości. Ten typ żałoby pojawia się także u bardzo młodych ludzi, których życie nie wygląda tak, jak myśleli wcześniej, że będzie. Np. gdy krótko po studiach przez długi czas są zmuszeni szukać pracy.
4. Żal za utratą tożsamości
Istnieje wiele powodów, dla których możesz poczuć, że straciłeś tożsamość, utratę roli, poczucie przynależności. Tak dzieje się często wśród młodych rodziców – kiedyś niezależnych osób, dzisiaj „mamy” i „taty”, których życie jest podporządkowane potrzebom dziecka. Podobnie dzieje się, gdy ktoś przechodzi na emeryturę lub gdy dorosłe dzieci wyprowadzają się z domu. Smutkowi przy tego rodzaju żałobie towarzyszy obawa o to, jak na nowo stworzyć obraz siebie, zbudować swoją tożsamość bez tego elementu, który przez wiele lat nam towarzyszył.
Żałoba: jak sobie z nią radzić?
Każdy inaczej przeżywa żałobę, żal, więc i na różne sposoby będzie sobie z nimi radzić. Warto pamiętać, by dać sobie czas i sztucznie nie próbować przyspieszyć tego procesu. Aby zmierzyć się z bólem, możesz podjąć kilka kroków. Przede wszystkim uznaj, że masz prawo go odczuwać, zaakceptuj wiele tych nieoczekiwanych emocji, które się pojawiają, poszukaj wsparcia wśród bliskich i przyjaciół, ale nie bój się też skorzystać z profesjonalnej pomocy psychologa lub psychiatry, gdy stwierdzisz, że bez niej nie dasz sobie rady. Znajdź sposoby dbania o siebie zarówno fizyczne, jak i emocjonalne, poświęcaj czas temu, co w tym trudnym okresie daje ci choć odrobinę radości.
Czytaj też:
Twój bliski jest w żałobie? Pod żadnym pozorem nie pytaj go o tę jedną rzecz