Koronawirus

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę COVID-19. Objawy zakażenia obejmują gorączkę, kaszel, duszności, ból mięśni, zmęczenie. Badania RTG klatki piersiowej chorych wykazują typowe cechy wirusowego zapalenia płuc z rozlanymi obustronnymi naciekami. Co wiadomo o chorobie i jaki jest zasięg epidemii?

Koronawirus SARS-CoV-2, wywołujący chorobę COVID-19, stał się na początku 2020 roku, kiedy pojawiły się o nim pierwsze informacje, prawdziwym postrachem wśród mieszkańców wszystkich regionów świata. Czym objawia się ten wirus, dlaczego jest taki groźny, skąd wziął się na świecie? Jak się przed nim ustrzec, a jeśli już zachorujemy – jakie są szanse wyleczenia?

Koronawirus – co to jestKoronawirus – co to jest?

Koronawirusy to nazwa ogólna wirusów z podrodziny Coronavirinae, występujących w czterech rodzajach: alfa-, beta-, delta- i gamma-. Nosicielami tych wirusów są z reguły ssaki lub ptaki. Trudno wyhodować je w warunkach laboratoryjnych. W historii medycyny źródłem koronawirusów okazał się także człowiek, zwłaszcza w przypadku głośnej przed kilkunastoma laty epidemii wyjątkowo groźnego SARS. Niewiele lat później świat obiegła wieść o wirusie MERS. Koronawirusy występują często i mają tendencję do mutowania na poziomie genomu w różne formy.

2Koronawirus – objawy

Każdego dnia pojawiają się nowe doniesienia dotyczące objawów i przebiegu zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2. Wiadomo jednak, że to zakażenie u niektórych osób może początkowo nie powodować jakichkolwiek objawów. Mimo to transmisja wirusa może nastąpić nawet do dwóch tygodni przed zauważeniem objawów.

Niektóre objawy specyficzne dla COVID-19 to:

Mniej powszechne objawy zakażenia koronawirusem to:

Istnieje ryzyko nasilenia powyższych objawów. Wezwij pogotowie ratunkowe, jeśli ty lub ktoś, kto pozostaje pod twoją opieką, doświadczy któregokolwiek z poniższych objawów:

  • problemy z oddychaniem
  • zsiniałe usta lub twarz
  • uporczywy ból lub ucisk w klatce piersiowej
  • dezorientacja
  • nadmierna senność.

3COVID-19 a grypa

COVID-19 często porównuje się z grypą, jednak to choroba groźniejsza. Jak wykazało jedno z badań, jedna osoba chora na grypę zaraża następnych 1,28 osób, za to jedna osoba z COVID-19 – nawet od 2 do 3. Co więcej, obawy zakażenia SARS-CoV-2 występują dopiero 4-5 dni po ekspozycji, więc zakażony może zakażać nawet na 48 do 72 godzin przed tym, nim zobaczy u siebie symptomy choroby. Ponadto, według danych Johns Hopkins University koronawirus zabił w USA od czasu zanotowania pierwszego przypadku COVID-19 przez kolejnych osiem miesięcy 210 700 osób, co daje średnio 867 zgonów tygodniowo. Natomiast, jak wskazują z kolei dane amerykańskiej agencji CDC, na grypę w ciągu ostatniego sezonu zmarło 22 000 osób. Licząc od 1 maja do 31 października 2020 roku oznaczałoby to, że dziennie na grypę umierało w tym czasie 91 osób. W tym samym czasie COVID-19 zabił więcej osób niż grypa w ciągu ostatnich pięciu lat.

COVID-19 czy grypa – jak je odróżnić?

Znamy już objawy typowe dla COVID-19. Dla porównania, oto kilka objawów typowych dla grypy:

  • kaszel
  • katar lub zatkany nos
  • kichanie
  • ból gardła
  • gorączka
  • ból głowy
  • zmęczenie
  • dreszcze
  • inne bóle ciała.

4Koronawirus – skąd się wziął? Przyczyny i pochodzenie

Koronawirusy pochodzą od zwierząt: rozwijają się w ich organizmach, a stamtąd przenoszą się na ludzi. Aby transmisja wirusa ze zwierzęcia na człowieka mogła nastąpić, dana osoba musi wejść w bliski kontakt ze zwierzęciem przenoszącym infekcję.

Kiedy zakażenie wirusowe rozwinie się w ludzkim organizmie, transmisja z człowieka na człowieka może następować poprzez kropelki z układu oddechowego. Migrują one w powietrzu, kiedy kaszlesz, kichasz, a nawet mówisz. Materiał wirusowy zawieszony jest w tych kropelkach i może być wdychany przez zdrowych ludzi. Trafia do dróg oddechowych (tchawicy i płuc), gdzie w dalszej kolejności może doprowadzić do infekcji, która kończy się chorobą układu oddechowego – w tym przypadku COVID-19.

Istnieje ponadto ryzyko, że możesz wprowadzić wirusa SARS-CoV-2 do swojego organizmu, jeśli dotkniesz ust, nosa lub oczu (lub każdej błony śluzowej) po dotknięciu powierzchni, na której znajduje się wirus. Jednak nie uważa się, że jest to główny sposób rozprzestrzeniania się koronawirusa.

5Koronawirus – ryzyko zakażenia. Kogo dotyczy najbardziej?

Ryzyko zarażenia się SARS-CoV-2 jest wysokie, jeśli masz bezpośredni kontakt z osobą, która jest jego nosicielem, zwłaszcza jeśli byłeś narażony na kontakt ze śliną tej osoby lub byłeś w pobliżu, kiedy kaszlała, kichała lub rozmawiała. Za szczególnie niebezpieczny uważa się również kontakt z zakażoną osobą przez co najmniej 15 minut – bez przerwy lub z przerwami.

Bez podjęcia odpowiednich środków zapobiegawczych jesteś równie narażony na zakażenie, jeśli:

  • mieszkasz z kimś, kto zaraził się wirusem
  • zapewniasz opiekę domową osobie, która zaraziła się wirusem
  • twój partner seksualny zaraził się wirusem.

6Koronawirus a mycie rąk i dezynfekcja

Mycie rąk i dezynfekcja powierzchni to czynniki, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko zarażenia się koronawirusem, jak i innymi wirusami.

Osoby starsze i te z określonymi schorzeniami są bardziej narażone na poważne komplikacje, jeśli zarażą się koronawirusem. Te choroby to:

7Koronawirus a ciąża

Kobiety w ciąży mają większe ryzyko powikłań związanych z innymi infekcjami wirusowymi, ale nie wiadomo jeszcze, czy tak jest w przypadku COVID-19.

Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (Centers for Disease Control and Prevention) podają, że kobiety w ciąży wydają się mieć takie samo ryzyko zarażenia się wirusem, jak inne dorosłe kobiety, które nie są w ciąży. Jednak zgodnie z informacjami CDC kobiety w ciąży są ogólnie bardziej narażone na zachorowanie z powodu zakażeń wirusów układu oddechowego w porównaniu z tymi, które nie są w ciąży.

Przenoszenie wirusa z matki na dziecko w czasie ciąży jest mało prawdopodobne, ale noworodek może zakazić się wirusem po urodzeniu.

8Koronawirus i COVID-19 – diagnostyka

COVID-19 można zdiagnozować podobnie jak inne choroby spowodowane infekcjami wirusowymi: poprzez pobranie próbki krwi, śliny lub tkanki. Jednak testy przeprowadzane w Polsce opierają się na wymazie z nosa i gardła.

Porozmawiaj natychmiast ze swoim lekarzem, jeśli podejrzewasz, że możesz mieć COVID-19, ponieważ zauważysz typowe objawy. Lekarz doradzi, czy powinieneś poddać się badaniu pod kątem zakażenia. Skierowanie od lekarza rodzinnego upoważnia do odbycia refundowanego testu.

9Koronawirus – leczenie

Nie ma ustalonego określonego lekarstwa na tę infekcję. Leczenie koncentruje się na opanowaniu objawów w trakcie trwania zakażenia. Wciąż testowane są nowe metody lecznicze, w tym:

  • leki przeciwwirusowe lub przeciwretrowirusowe (w tym remdesivir)
  • wspomaganie oddychania, takie jak wentylacja mechaniczna
  • steroidy zmniejszające obrzęk płuc
  • transfuzje z osocza ozdrowieńców.

Szczepienia na koronawirusaSzczepienia na koronawirusa

Wynaleziono już kilka szczepionek na koronawirusa. Polski rząd podpisał już umowy na ich zakup z pięcioma koncernami farmaceutycznymi: Pfizer/BioNTech, AstraZeneca oraz Johnson&Johnson/Janssen Pharmaceutica NV, CureVac oraz Moderna. W pierwszej kolejności rozpocznie się szczepienie produktami Pfizer/BioNTech. Szczepienia w naszym kraju najprawdopodobniej rozpoczną się pod koniec stycznia 2021 roku. Docelowo utworzonych ma zostać 8000 punktów do ich przeprowadzania w całym kraju, po co najmniej jednym w każdej gminie. Szczepienia na COVID-19 są dobrowolne i bezpłatne, jednak niedostępne dla dzieci – wszystkie opracowane do tej pory szczepionki są przeznaczone dla dorosłych.

Szczepienia będą również wykonywane w określonej kolejności: pierwszą zaszczepioną grupą – na etapie szczepień określonym numerem 0 – będą pracownicy służby zdrowia, a następnie – na etapie 1 – pracownicy i pensjonariusze DPS-ów (Domów Pomocy Społecznej), osoby powyżej 60. roku życia i przedstawiciele służb mundurowych. W etapie 2 odbędą się szczepienia personelu niemedycznego, czyli przedstawicieli zawodów, którzy również są szczególnie narażeni na zakażenia, wśród nich m. in. nauczycieli, pracowników sektora krytycznego i kierowców transportu publicznego. W tym samym czasie szczepieniom poddawane będą również osoby poniżej 60. roku życia z chorobami współistniejącymi. Dopiero na ostatnim etapie, oznaczonym numerem 3, do szczepień zachęcone zostaną wszystkie inne osoby.

10COVID-19 – powikłania

Najpoważniejszym powikłaniem COVID-19 jest rodzaj śródmiąższowego zapalenia płuc o szczególnie groźnym przebiegu.

Wyniki badania z 2020 r. przeprowadzonego wśród 138 osób z zapaleniem płuc po chorobie COVID-19 przyjętych do szpitali w Wuhan w Chinach wykazały, że 26 procent przyjętych doświadczyło ciężkiego przebiegu zachorowań i wymagało leczenia na oddziałach intensywnej terapii. Około 4,3 procent osób przyjętych na OIOM zmarło z powodu tego typu zapalenia płuc.

Jak dotąd ten rodzaj zapalenia płuc jest jedyną komplikacją związaną bezpośrednio z koronawirusem. Badacze zauważyli następujące komplikacje u osób, u których rozwinęło się COVID-19:

11Koronawirus – profilaktyka. Jak zapobiegać zakażeniom?

Najlepszym sposobem zapobiegania przenoszeniu infekcji jest unikanie (lub ograniczenie) kontaktu z osobami wykazującymi objawy COVID-19 lub jakiejkolwiek infekcji dróg oddechowych.

Inną rzeczą, jaką możesz zrobić, jest zachowywanie higieny i fizycznego dystansu, aby zapobiec przenoszeniu bakterii i wirusów. Konieczne jest również noszenie maseczek. Wszystkie te zalecenia składają się na przestrzeganie zasady DDM, czyli dystans-dezynfekcja-maseczka.

12Koronawirus – zasady higieny

Zachowywanie dbałości o higienę to jeden z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania zakażeniom wirusowym oraz bakteryjnym. Co zatem warto robić, by chronić się przed koronawirusem?

  • Często myj ręce przez co najmniej 20 sekund ciepłą wodą i mydłem
  • Nie dotykaj twarzy, oczu, nosa ani ust, gdy masz brudne ręce
  • Nie wychodź z domu, jeśli czujesz się źle, masz objawy przeziębienia lub grypy
  • Przebywaj w odległości co najmniej 2 metrów od innych osób
  • Kiedy kichasz lub kaszlesz, zakrywaj usta chusteczką lub wewnętrzną stroną łokcia. Natychmiast wyrzuć zużyte chusteczki
  • Czyść często dotykane przedmioty. Używaj środków dezynfekujących do czyszczenia przedmiotów, takich jak telefony, komputery i klamki. Używaj płynu do mycia naczyń i wody do czyszczenia przedmiotów, w których gotujesz lub jesz.

13Koronawirus a maseczki. Czy ograniczają transmisję?

Zgodnie z obecnymi zaleceniami, jeśli przebywasz w miejscu publicznym, musisz nosić maseczkę zakrywającą usta i nos. Przy prawidłowym noszeniu maseczki mogą pomóc spowolnić transmisję SARS-CoV-2. Dzieje się tak, ponieważ mogą blokować kropelki oddechowe emitowane przez osoby, które mogą nie wykazywać objawów lub osoby zakażone, ale jeszcze niezdiagnozowane.

Kropelki z dróg oddechowych dostają się do powietrza, gdy:

  • oddychasz
  • rozmawiasz
  • kaszlesz
  • kichasz.

Pamiętaj, by regularnie prać maseczki, jeśli korzystasz z modeli wielokrotnego użytku. Taką maseczkę należy prać po każdym użyciu. Unikaj dotykania jej przedniej części rękami. Staraj się również unikać dotykania ust, nosa i oczu podczas zdejmowania maseczki. Zapobiega to ewentualnemu przeniesieniu wirusa z maseczki na dłonie i z dłoni na twarz.

Należy pamiętać, że noszenie maseczki nie zastępuje innych środków zapobiegawczych, takich jak częste mycie rąk i utrzymywanie dystansu fizycznego.

Niektóre osoby nie powinny nosić maseczek – do tej grupy zaliczane są:

  • dzieci poniżej 2 lat
  • osoby cierpiące na choroby psychiczne
  • osoby, które nie są w stanie samodzielnie zdjąć maseczki.

14Inne rodzaje koronawirusów?

Koronawirusy zawdzięczają swoją nazwę wyglądowi, co możemy obserwować pod mikroskopem. Po dokładnym zbadaniu okazało się, że cząsteczka wirusa ma „koronę” białek zwanych peplomerami. Białka te pomagają wirusowi zidentyfikować, czy może zainfekować swojego żywiciela.

Stan znany jako ciężki ostry zespół oddechowy (SARS) był również wynikiem zakażeń jednym z koronawirusów na początku XXI wieku. Jednak ten wirus SARS został zneutralizowany i nowe zakażenia przestały się pojawiać.

 

Doniesienia naukowe

Fakty o koronawirusie

Aktualności